Πετρέλαιο: Έκρηξη και πάλι στην τιμή του Brent

Στις παρυφές των 75 δολαρίων το βαρέλι έφθασε πάλι το Brent, ενώ τα συμβόλαια Σεπτεμβρίου του  αμερικανικού αργού (West Texas Intermediate) άγγιξαν τα 72 δολάρια τα ξημερώματα της Παρασκευής, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 2,2% και 2,3% αντιστοίχως. Την Τετάρτη οι τιμές του «μαύρου χρυσού» είχαν κάνει άλματα 4,2% (το Brent) και 4,6% (το WTI), επιστρέφοντας στα επίπεδα που είχε προτού ανακοινώσει την απόφασή του για σταδιακή αύξηση της παραγωγής ο OPEC+.

«Η παγκόσμια αγορά θα παραμείνει πιθανότατα ανεπαρκώς τροφοδοτούμενη με πετρέλαιο ακόμα και μετά την αύξηση της παραγωγής του OPEC+. Πέραν αυτού, είναι σαφές ότι στους επενδυτές που δραστηριοποιούνται στις διεθνείς χρηματαγορές επιστρέφει η όρεξη για ανάληψη ρίσκου», δήλωσε στο πρακτορείο «Νέα Κίνα» ο ενεργειακός αναλυτής της Commerzbank Research, Γιούγκεν Βάινμπεργκ. Και είναι απορίας άξιον πόσο συμβαδίζει η «όρεξη της αγοράς για ρίσκο» με την εκτίναξη στα ύψη των τιμών του χρυσού και των άλλων πολύτιμων μετάλλων, που αποτελούν ως γνωστόν «ασφαλή καταφύγια» για τους επενδυτές σε περιόδους σεισμών, λιμών, καταποντισμών και εν γένει διεθνών αβεβαιοτήτων.

Πανδημία και fundamentals

Σίγουρα η «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» (κυρίως οι επιδημιολογικές εξελίξεις που απειλούν την παγκόσμια ανάκαμψη, όπως μόλις χθες προειδοποίησε και η Κριστίν Λαγκάρντ) δεν ευνοούν την κούρσα των τιμών του πετρελαίου, μετά μάλιστα τη συμφωνία του OPEC+ για αύξηση της παραγωγής του. Υπενθυμίζεται ότι την Κυριακή 18 Ιουλίου ο OPEC και οι συνεργάτες του (κυρίως η Ρωσία, που είναι η δεύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του καρτέλ μετά τη Σαουδική Αραβία) αποφάσισαν να αυξήσουν την παραγωγή τους κατά 400.000 εκατ. βαρέλια ημερησίως από τον Αύγουστο έως το Δεκέμβριο.

Αλλά και τα θεμελιώδη δεδομένα, τα περίφημα «fundamentals» που με ευλάβεια παρακολουθούν οι επενδυτές, δεν δικαιολογούν τη μεγάλη ζήτηση για πετρελαϊκά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures). Μόλις την περασμένη Τετάρτη η Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών (ΕΙΑ) των Ηνωμένων Πολιτειών ανακοίνωσε ότι τα αμερικανικά διαθέσιμα σε αργό πετρέλαιο αυξήθηκαν κατά 2,1 εκατομμύρια βαρέλια την εβδομάδα που έληξε στις 16 Ιουλίου. Διαψεύδοντας περίτρανα τους ειδικούς της S&P Global Platts που είχαν προβλέψει ότι οι μετρήσεις της ΕΙΑ θα έδειχναν για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μια πτώση των αποθεμάτων κατά… 6,7 εκατ. βαρέλια στις ΗΠΑ.

Σχιζοφρενικές συμπεριφορές

Οι διεθνείς αγορές πετρελαίου, όπως όλες οι προθεσμιακές αγορές που επενδύει κάποιος σε μια τιμή που θα έχει το εμπόρευμα στο μέλλον, αποτελούν εξ ορισμού προνομιακό πεδίο για τζόγο. Και είναι προφανές ότι με τις κυβερνήσεις και τις Κεντρικές Τράπεζες να έχουν εδώ και ενάμιση χρόνο ρίξει τόσο χρήμα στην αγορά (την πραγματική) για να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια οικονομική ερήμωση που έφερε η πανδημία, η ρευστότητα περισσεύει.

Έτσι μόνο εξηγείται η σχιζοφρένεια να τζογάρονται δισεκατομμύρια δολάρια σε ριψοκίνδυνες (όπως τα κρυπτονομίσματα) ή σε λογικά αστήρικτες (όπως στο πετρέλαιο) επενδύσεις και ταυτόχρονα να εισρέουν επίσης δισεκατομμύρια δολάρια στα ασφαλή καταφύγια του χρυσού, του αργύρου και του παλλάδιου – για την κούρσα των τιμών των πρώτων υλών ευθύνονται και δυσλειτουργίες του διεθνούς εμπορίου, που συνδέονται και με την παγκόσμια υγειονομική κρίση. Όταν έχει κανείς πολλά χρήματα στα χέρια του, κάποια βάζει στην άκρη «δια παν ενδεχόμενον» και κάποια τα τζογάρει για να τα πολλαπλασιάσει.

Ανησυχούν οι παραγωγοί

Όμως η παραμονή των τιμών του πετρελαίου στα ύψη για κερδοσκοπικούς λόγους έχει θορυβήσει περισσότερο απ’ όλους τους παραγωγούς, οι οποίοι φοβούνται ότι όλο αυτό το σκηνικό μπορεί να προκαλέσει μια νέα κατάρρευση των τιμών στα Τάρταρα. Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη του Μαρτίου 2020, εν μέσω πρώτου παγκόσμιου λοκντάουν δηλαδή, η τιμή του Brent και του αργού είχε καταρρεύσει στα 25 δολάρια το βαρέλι. Έκτοτε δηλαδή η τιμή του πετρελαίου έχει τριπλασιαστεί στις διεθνείς αγορές – και όσο και αισιόδοξα να βλέπει κανείς τα πράγματα δεν μπορεί να πει ότι ξεπεράστηκε η κρίση ούτε ότι καλπάζει η παγκόσμια οικονομία.

Το Bloomberg δημοσίευσε εκτενές ρεπορτάζ από τη Σαουδική Αραβία στο οποίο ο πρίγκιπας Αμντουλαζίζ Μπιν Σαλμάν επαναλαμβάνει τη βούληση της χώρας του να υποχωρήσουν οι τιμές από τα επίπεδα των 70-75 δολαρίων το βαρέλι, στα οποία δείχνουν με επιμονή να αγκιστρώνονται. Ταυτόχρονα ο αμερικανικός όμιλος ΜΜΕ δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του πληροφορίες ότι η κυβέρνηση της Μόσχας είναι έτοιμη να ανακοινώσει την ερχόμενη εβδομάδα ότι απαγορεύει την εξαγωγή διυλισμένων καυσίμων από τη χώρα εξαιτία της λαϊκής δυσαρέσκειας που έχει ξεσηκώσει η εκτίναξη των τιμών της βενζίνης σε επίπεδα ρεκόρ. Πέρυσι η Ρωσία εξήγαγε περίπου 5,83 εκατ. τόνους βενζίνης, περίπου το 15% της συνολικής της παραγωγής.

Οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες – συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, που τα τελευταία χρόνια έχουν ξεπεράσει σε παραγωγή ακόμα και τη Σαουδική Αραβία – φοβούνται ότι αργά ή γρήγορα η αγορά θα κατακλυστεί από πετρέλαιο για πολλούς λόγους. Ένας εξ αυτών είναι επειδή η πορεία ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας από την ύφεση που προκάλεσε η υγειονομική κρίση είναι ασταθής και αβέβαιη. Ένας άλλος επειδή όταν η τιμή του αργού ξεπερνά τα 60 δολάρια το βαρέλι καθίσταται συμφέρουσα η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου με αποτέλεσμα η αγορά να κατακλύζεται ανεξέλεγκτα με επιπλέον ποσότητες πετρελαίου.

Ένας τρίτος λόγος είναι το γεγονός ότι η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου – κάθε εκτίναξη των τιμών – εκτινάσσει στα ύψη και τις επενδύσεις στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Και οι παραγωγοί μπορεί μεν να προετοιμάζονται για το περιβόητο «τέλος της εποχής του πετρελαίου» και να επιχειρούν να «διαφοροποιήσουν» τις οικονομίες τους ώστε να μην εξαρτώνται σε τέτοιο βαθμό από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων, η διαδικασία απεξάρτησης, όμως, προχωρεί με ρυθμό αργό έως και νωχελικό σε ορισμένες περιπτώσεις. Ως εκ τούτου δεν θα ήθελαν συγκυριακοί παράγοντες της αγοράς να επισπεύσουν το μοιραίο τόσο που θα τους βρει απροετοίμαστους.