Πώς επηρεάζουν οι ανακοινώσεις τις τιμές του πετρελαίου

“The one thing we know for sure about the price of oil is that we can’t predict the price of oil.”, Paul Appleby, Head of Energy Economics at BP σε συνέντευξη το 2016.

Η ετήσια παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου υπολογίζεται σε δισεκατομύρια δολάρια και η παραγωγή ανταποκρίνεται γρήγορα σε αλλαγές στις τιμές της αγοράς. Επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε εάν αυτές οι τιμές αποτυπώνουν τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στους επενδυτές.

Δεδομένου ότι μια κύρια πηγή πληροφοριών σχετικά με την προσφορά και τη ζήτηση πετρελαίου είναι τα άρθρα ειδήσεων, η σχετική αρθρογραφία στα μέσα ενημέρωσης είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης για την κατανόηση του επιπέδου της αφομοίωσης των πληροφοριών στις τιμές του πετρελαίου. Άρα, έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς αντιδρούν οι επενδυτές στο ενημερωτικό περιεχόμενο των ειδήσεων που σχετίζονται με το πετρέλαιο. Για παράδειγμα, εάν ένα άρθρο επισημαίνει την υπερπροσφορά πετρελαίου ή τη μείωση της ζήτησης, οι επενδυτές αντιδρούν ορθολογικά στο περιεχόμενο της ιστορίας;

Ως πρώτο βήμα, ένας επενδυτής ή ένας ερευνητής θα πρέπει να αξιοποιήσει τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία ανάλυσης κειμένου προκειμένου να μετρήσει (ποσοτικοποιήσει) σε πραγματικό χρόνο την πληροφορία της ειδησεογραφικής ιστορίας. Σκεφτείτε, ότι η παρακολούθηση του γενικού επενδυτικού κλίματος που κυριαρχεί στην αγορά πετρελαίου απαιτεί την ανάγνωση εκατοντάδων κειμένων σε καθημερινή βάση και κυρίως τη στιγμή που δημοσιεύονται στα διάφορα μέσα ενημέρωσης.

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι είναι αδύνατον ένας επενδυτής να μπορέσει να παρακολουθήσει την τάση που διαμορφώνεται στην αγορά πετρελαίου χωρίς τη χρήση ειδικών αλγορίθμων. Οι αλγόριθμοί αυτοί συνήθως βασίζονται σε απλές στατιστικές αρχές, στη μηχανική μάθηση, σε ειδικά διαμορφωμένα λεξικά ή συλλογή φράσεων και στην υπολογιστική ισχύ.

Προκειμένου να αποτυπώσουμε το επενδυτικό κλίμα στην αγορά πετρελαίου και έπειτα να εκτιμήσουμε πως αυτό επηρεάζει τις τιμές του πετρελαίου, δημιουργήσαμε έναν αριθμό φράσεων ή λέξεων που υποδηλώνουν αύξηση ή μείωση των τιμών του πετρελαίου. Για παράδειγμα, αν λέξεις όπως υπερπροσφορά, υπερπαραγωγή ή πλεόνασμα εμφανίζονται σε ένα κείμενο, τότε η τιμή του πετρελαίου, θα πρέπει να αναμένουμε να μειωθεί μετά την αφομοίωση του ειδησεογραφικού άρθρου. Από την άλλη πλευρά, λέξεις όπως ζήτηση ή προσφορά από μόνες τους δεν έχουν σαφές πρόσημο και προσδιορίζονται από άλλες λέξεις όπως αύξηση ή μείωση. Στα πλαίσια της μελέτης αναπτύξαμε έναν αλγόριθμο ο οποίος αναγνωρίζει τις προκαθορισμένες από εμάς  λέξεις ή συνδυασμούς λέξεων, επιστρέφοντας μια τιμή η οποία υποδηλώνει αν το άρθρο αναμένεται να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τις τιμές των πετρελαίων.

Ο ημερήσιος δείκτης της αγοράς προκύπτει από το μέσο όρο της τιμής κάθε άρθρου που δημοσιεύονται στα 5 δημοφιλέστερα ειδησεογραφικά πρακτορεία. Το εξειδικευμένο λεξικό που δημιουργήσαμε περιλαμβάνει περισσότερες από 2,200 λέξεις ή φράσεις που σχετίζονται άμεσα με την  αγορά του πετρελαίου.

Από την ανάλυση δημοσιευμένων άρθρων στο Dow Jones από το 2000 έως το 2019 έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι οι δημοφιλέστερες λέξεις σε άρθρα σχετικά με την αγορά πετρελαίου είναι λέξεις όπως  ανάπτυξη, πρόβλημα, επιθέσεις, υπερπροσφορά και τυφώνας.

Η εκτίμηση των δεδομένων δείχνει ότι οι επενδυτές αντιδρούν στην ανακοίνωση νέων την ίδια ημέρα, αγοράζοντας χρεόγραφα συνδεδεμένα με το πετρέλαιο όταν τα νέα είναι θετικά και το αντίστροφο. Όμως η συμπεριφορά αυτή αντιστρέφεται πλήρως τις επόμενες ημέρες, δηλαδή η μέση επίδραση των άρθρων που δημοσιεύονται στο διεθνή τύπο αλλάζει πρόσημο δείχνοντας ότι οι επενδυτές κατά βάση υπεραντιδρούν. Τα αποτελέσματά αυτά προσθέτουν στο σύνολο των εμπειρικών δεδομένων που τεκμηριώνουν το φαινόμενο της υπερβολικής αντίδρασης των επενδυτών σε μια ρευστή και ενεργή αγορά διαφορετική από αυτήν των μετοχών όπως είναι η αγορά πετρελαίου.

Μια προφανής επέκταση θα ήταν να δούμε αν υπάρχει σχέση μεταξύ του κλίματος που διαμορφώνεται στη διεθνή δημοσιογραφία για την αγορά του πετρελαίου και των τιμών των εταιρειών πετρελαίου που αποτελούν αντικείμενο δημόσιας διαπραγμάτευσης.

Ωστόσο, επειδή τα διυλιστήρια πετρελαίου υποφέρουν όταν αυξάνονται οι τιμές του πετρελαίου, ενώ οι εταιρείες που ανακαλύπτουν νέα κοιτάσματα επωφελούνται από υψηλότερα επίπεδα πετρελαίου, ένας σταθμισμένος δείκτης κεφαλαιοποίησης της αγοράς τόσο των αγοραστών όσο και των πωλητών πετρελαίου ενδέχεται να μην επηρεάζεται από το κλίμα της αγοράς λόγω των αντίθετων δυνάμεων που δημιουργούνται.

Για το λόγο αυτό, επικεντρώσαμε την προσοχή μας σε ένα ευρέως διαπραγματευόμενο ETF πετρελαίου, το United States Oil Fund, με ticker: USO. Τα αποτελέσματα είναι παρόμοια με την προηγούμενη ανάλυση, δηλαδή ο δείκτης που διαμορφώνεται από τα δημοσιευμένα νέα επηρεάζει την πορεία του ETF υποδεικνύοντας ακόμη μια φορά υπερβολική αντίδραση των επενδυτών.

* Loughran T., Professor of Finance, Mendoza College of Business, University of Notre Dame, Notre Dame, U.S.A.

* McDonald B., Professor of Finance, Mendoza College of Business, University of Notre Dame, Notre Dame, U.S.A.

* Pragidis I., As. Professor of Economics, Department of Economics, DUTH, Greece

Loughran, T., McDonald, B. & Pragidis, I., 2019. Assimilation of oil news into prices. International Review of Financial Analysis, 63, pp.105-118, https://doi.org/10.1016/j.irfa.2019.03.008