Υπηρεσίες ψυχικής υγείας άμεσης πρόσβασης στην Ευρώπη

Ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και μέσω αυτής, για την προώθηση ποιοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, προσιτών στους ασθενείς, προβλέπει η Διακήρυξη της Αθήνας για την ψυχική υγεία, που υπέγραψαν και τα 53 κράτη που περιλαμβάνονται στην Περιφέρεια Ευρώπης του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Για τη χώρα μας, η υπογραφή της Διακήρυξης έγινε από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η Σύνοδος κορυφής για οικοδόμηση της ανθεκτικότητας, καλύτερη Ψυχική Υγεία και ευεξία των κοινωνιών εν μέσω της πανδημίας Covid-19, που διοργανώθηκε από τον ΠΟΥ Ευρώπης και το Υπουργείο Υγείας ολοκληρώθηκε στην Αθήνα.

Υπουργοί Υγείας και εκπρόσωποι των κρατών-μελών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια, καθώς και εμπειρογνώμονες στον τομέα της Ψυχικής Υγείας και εκπρόσωποι της κοινωνίας πολιτών, υιοθέτησαν ομόφωνα την Διακήρυξη της Συνόδου των Αθηνών, η οποία περιλαμβάνει τις ακόλουθες αρχές:

1. Αναγνωρίζεται ότι η πανδημία COVID-19 έχει προκαλέσει σοβαρή διαταραχή της παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας, και έχει επηρεάσει την ψυχική υγεία των κοινωνιών με τρόπους που καθιστούν αναγκαία την επείγουσα ανάληψη δράσης.
2. Αναγνωρίζεται ότι οι ομάδες πληθυσμού που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αρνητικών επιπτώσεων στην ψυχική τους υγεία, όπως τα παιδιά και οι νέοι, οι ηλικιωμένοι, οι εργαζόμενοι στον χώρο της υγείας και εκείνοι που ήδη θεωρούνται ευάλωτοι στην κοινωνία, θα χρειαστούν στοχευμένη υποστήριξη και φροντίδα.
3. Διαπιστώνεται ότι η πανδημία έχει επιδεινώσει τα προϋπάρχοντα κενά στην παροχή ψυχικής υγείας.
4. Αναγνωρίζεται ότι η πανδημία αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων συστημικών προβλημάτων και ελλείψεων στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η αξιοποίηση αυτής της ευκαιρίας θα απαιτήσει αυξημένη επένδυση, ιδίως για την προώθηση προσβάσιμων και  υψηλής ποιότητας υπηρεσιών ψυχικής υγείας, που βασίζονται στην κοινότητα και στην ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Το τρέχον πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα επιτάχυνσης της εφαρμογής καινοτόμων παρεμβάσεων σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών και παρεμβάσεων που στοχεύουν να προσεγγίσουν αυτούς που είναι πιο ευάλωτοι.
5. Αναγνωρίζεται ότι η πανδημία COVID-19 έθεσε την ψυχική υγεία στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.
6. Ζητείται η ψυχοκοινωνική υποστήριξη να βρίσκεται στο επίκεντρο της ατζέντας και για την αποκατάσταση των ασθενών μετά την COVID-19, προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση χρόνιων ψυχικών ασθενειών ως αποτέλεσμα της πανδημίας.
7. Οι υπογράφοντες δεσμεύτηκαν να αναπτύξουν κατάλληλες στρατηγικές για να οικοδομηθεί η ψυχική ανθεκτικότητα ατόμων και κοινωνιών και να βελτιωθεί η ικανότητα  προστασίας της ψυχικής υγείας και ευημερίας των πληθυσμών μας σε μελλοντικές κρίσεις.
8. Επίσης, οι υπογράφοντες δεσμεύτηκαν ομόφωνα να συνεργαστούν με τον ΠΟΥ Ευρώπης προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης ενός νέου Ευρωπαϊκού Πλαισίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία και τη συγκρότηση μιας Πανευρωπαϊκής Συμμαχίας για την Ψυχική Υγεία.
9. Η πανδημία έχει επιδεινώσει τις προϋπάρχουσες ελλείψεις στις υπηρεσίες  ψυχικής υγείας. Οι ομάδες πληθυσμού, που έχουν αναγνωριστεί ότι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αρνητικών επιπτώσεων στην ψυχική υγεία, θα χρειαστούν συγκεκριμένη και στοχευμένη  υποστήριξη και φροντίδα.

Οι ειδικοί που μετείχαν στη Σύνοδο, διαπίστωσαν πως η πανδημία αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων συστημικών προβλημάτων και ελλείψεων στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η αξιοποίηση αυτής της συγκυρίας θα απαιτήσει αυξημένη επένδυση στην ψυχική υγεία για την προώθηση προσβάσιμων και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Η ψυχική προαγωγή και υποστήριξη θα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας για την αποκατάσταση μετά την COVID-19, προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση χρόνιων ψυχικών ασθενειών, ως αποτέλεσμα της πανδημίας.

Στόχος του Υπουργείου Υγείας είναι να αναδείξει την ψυχική υγεία, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Εργασίας που προϋπήρχε της πανδημίας COVID-19, ενώ προσβλέπει στην ανάπτυξη ενός Ευρωπαϊκού Πλαισίου Δράσης. Το υπουργείο δεσμεύεται να συνεργαστεί με τον Περιφερειακό Διευθυντή του ΠΟΥ για την Ευρώπη για να διασφαλιστεί ότι η ψυχική υγεία αποκτά την εξέχουσα θέση και την προσοχή που της αρμόζει.