Η κλιματική αλλαγή δείχνει τα… δόντια της

Η ένταση και το εύρος των πρόσφατων πλημμυρών στη Γερμανία, που στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 180 ανθρώπους και έπιασαν απροετοίμαστες τις Αρχές, συγκλόνισαν τους επιστήμονες για το κλίμα. Κανείς δεν περίμενε ότι τα «κραυγαλέα» φαινόμενα θα συνέβαιναν τόσο ακαριαία σε μια τόσο μεγάλη περιοχή.

«Με την κλιματική αλλαγή περιμένουμε όλα τα υδρο-μετεωρολογικά άκρα να γίνουν πιο ακραία. Αυτό που είδαμε στη Γερμανία είναι σύμφωνο με αυτή την τάση» τονίζει στον «Guardian» ο Κάρλο Μπουοντέμπο, διευθυντής της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετεωρολογικών Προγνώσεων Μεσαίου Εύρους «Copernicus».

Τα δύο κρατίδια που επλήγησαν

Επίκεντρο της καταστροφής τα κρατίδια Ρηνανία-Παλατινάτο και Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία που πλημμύρισαν με 148 λίτρα βροχής ανά τ.μ. εντός 48 ωρών – κατά κανόνα πέφτουν περί τα 80 λίτρα ολόκληρο τον Ιούλιο -, οδηγώντας στην υπερχείλιση ποταμών και φραγμάτων υδροδότησης.

Οι αγνοούμενοι παραμένουν εκατοντάδες και η εθνική καταστροφή έρχεται ως ένας απρόβλεπτος παράγοντας, δύο μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, να ανατρέψει το προεκλογικό σκηνικό. Οι ψηφοφόροι θα κρίνουν τα πεπραγμένα ή μη του διαδόχου της Ανγκελα Μέρκελ και υποψηφίου για την Καγκελαρία Αρμιν Λάσετ (είναι μάλιστα τοπικός πρωθυπουργός στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, που καταγράφει τους περισσότερους θανάτους), ενώ οι Πράσινοι με την ατζέντα τους για το κλίμα θα δώσουν σκληρή μάχη για να κερδίσουν έδαφος.

Ακραίος καύσωνας σε ΗΠΑ – Καναδά

Σύμφωνα με τα κλιματικά μοντέλα, τα αρνητικά ρεκόρ θα σπάνε με μεγαλύτερη συχνότητα στο άμεσο μέλλον, όμως αυτό που έχει πραγματικά ενδιαφέρον είναι η συσχέτιση των πλημμυρών στη Γερμανία με τον ακραίο καύσωνα σε Καναδά και ΗΠΑ, όπου ο υδράργυρος χτύπησε τις προηγούμενες ημέρες θερμοκρασίες ρεκόρ σε Νεβάδα, Ορεγκον και Καλιφόρνια: 47 βαθμοί Κελσίου καταγράφηκαν στο Λας Βέγκας, 54 βαθμοί στην Κοιλάδα του Θανάτου!

Πολλοί επιστήμονες εικάζουν ότι η ταχεία υπερθέρμανση της Αρκτικής επιβραδύνει την κυκλοφορία ανέμων υψηλού επιπέδου, γεγονός που πυροδοτεί την πλήρη απορρύθμιση του καιρού, δίνοντας στη συνέχεια ακραία φαινόμενα σε όλον τον πλανήτη.

Οι εξαιρετικά ξηρές συνθήκες, άμεση απόρροια της κλιματικής αλλαγής – εξ ου και πολλοί μιλούν για «τιμωρητικό» τέταρτο για εφέτος κύμα καύσωνα -, ευνόησαν το ξέσπασμα χιλιάδων πυρκαγιών, κυρίως στις ΗΠΑ. Τις τελευταίες εβδομάδες τεράστιες δασικές εκτάσεις, από τη Βρετανική Κολομβία στον Καναδά ως το Ορεγκον νοτιότερα και την όμορη Πολιτεία της Καλιφόρνιας, έχουν παραδοθεί στο έλεος των πύρινων μετώπων, εγκλωβίζοντάς τες σε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο ξηρασίας – καύσωνα – πυρκαγιών.

Τοξικό νέφος στη Νέα Υόρκη

Συνολικά 78 μεγάλες πυρκαγιές μαίνονται σε 13 Πολιτείες, οι περισσότερες στις δυτικές ΗΠΑ, με το μεγαλύτερο ενεργό μέτωπο φωτιάς στο Ορεγκον να έχει αποτεφρώσει εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης. Μάλιστα οι καπνοί και η τέφρα διέσχισαν οριζόντια τη χώρα, φτάνοντας ως την Ανατολική Ακτή. Στη Νέα Υόρκη ο καπνός κάλυψε το Αγαλμα της Ελευθερίας και τους ουρανοξύστες στο Μανχάταν, πνίγοντας τη μεγαλούπολη σε ένα πρωτοφανές τοξικό νέφος.

 «Πρέπει να εξηγήσουμε ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι…»

Ο γενικός γραμματέας Ακαδημίας Αθηνών και εθνικός εκπρόσωπος για την κλιματική αλλαγή Χρήστος Ζερεφός μιλάει στο «Βήμα» για την ανάγκη ανάληψης κοινών δράσεων, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αλλαγής του κλίματος.

Η αλλαγή του κλίματος είναι εδώ, τη ζούμε και ήδη είμαστε μάρτυρες των αρνητικών συνεπειών της. Θεωρείτε ότι το πρόβλημα είναι πλέον μη αναστρέψιμο;

«To πρόβλημα προς το παρόν είναι αναστρέψιμο, αλλά δυστυχώς θα πάψει να είναι αναστρέψιμο αν συνεχίσουμε τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου όπως κάνουμε μέχρι σήμερα. Το πρόβλημα θα γίνει μη αναστρέψιμο, όπως το έχω τονίσει πολλές φορές, όταν τα ακραία φαινόμενα γίνουν συνήθη, δηλαδή όταν θα έχουμε συνηθίσει να ζούμε με τα ακραία φαινόμενα και θα έχει επιτελεστεί η πλήρης αποσταθεροποίηση του κλίματος με την παρέμβαση του ανθρώπου».

Πώς μπορούμε να αλλάξουμε την υπάρχουσα κατάσταση; Τελικά τη λύση θα τη δώσουν οι βιομηχανίες, τα κράτη ή εμείς οι πολίτες;

«Τη λύση θα τη δώσουμε όλοι μαζί. Πρώτα από όλα η παιδεία και η συνείδηση των κοινωνιών, οι οποίες πρέπει να αυξηθούν με ευθύνη του καθενός μας αλλά και όλων των κρατών. Δεν υπάρχει αλώβητο κράτος σε αυτά που βλέπουμε να συμβαίνουν στο κλίμα του πλανήτη μας. Δεν υπάρχει ασφαλής περιοχή η οποία δεν θα υποστεί τις συνέπειες από την ανθρωπογενή παρέμβαση στο κλίμα της Γης. Εχει ήδη πειστεί, πιστεύω, η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και πρέπει κάτι να κάνουμε. Δυστυχώς η μεταφορά των ευθυνών στον γείτονα ή σε άλλους είναι το μέγα λανθασμένο επιχείρημα. Πρέπει να εξηγήσουμε, κυρίως εμείς οι επιστήμονες, στις πολιτικές ηγεσίες αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνία των ανθρώπων ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε άλλο έτσι. Ηδη το κόστος από την ανθρωπογενή παρέμβαση έχει σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπεράσει ακόμη και το οικονομικό κόστος της πανδημίας. Οι ασφαλιστικές εταιρείες μέσα στα τελευταία 60 χρόνια έχουν εκατονταπλασιάσει το κόστος ασφάλισης από καιρικά φαινόμενα, έτσι ώστε να έχουμε φτάσει στην τελευταία δεκαετία σε ποσά που υπερβαίνουν παγκοσμίως το 1 τρισ. δολάρια».

Στην Ελλάδα ποια είναι η περιοχή που βιώνει τις εντονότερες αλλαγές και τι να περιμένουμε τα επόμενα χρόνια;

«Στην Ελλάδα, με το πολύπλοκό της ανάγλυφο και τα πολυσχιδή κλίματα που τη χαρακτηρίζουν, τα οποία έχουν ως μια συνισταμένη το μεσογειακό κλίμα, νομίζω ότι δεν υπάρχει περιοχή η οποία είναι πιο κόκκινη από τις άλλες. Ισως η Νοτιοανατολική Ελλάδα, λόγω της ξηρασίας και του κινδύνου ερημοποίησης, να προηγείται άλλων περιοχών. Αλλά επειδή το κόστος, αν δεν κάνουμε τίποτα και αν δεν προσαρμοστούμε, υπερβαίνει τα 700 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, το ζήτημα της προσαρμογής πρώτα αλλά και της αντιμετώπισης συνολικά του φαινομένου αυτού είναι επείγον για τη χώρα μας και σπουδαίας οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής αξίας. Αναφέρομαι στην πολιτιστική αξία διότι και τα μνημεία της φύσης αλλά και τα σπουδαία μνημεία του πολιτισμού και της κληρονομιάς μας κινδυνεύουν όχι μόνο από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και από τις γενικότερες αλλαγές που παρατηρούνται στο περιβάλλον μας συνεπεία της κλιματικής αλλαγής».