Ακίνητα: «Κλειδί» οι ξένοι στην τουρκική αγορά

Η αγορά ακινήτων στην Τουρκία συνεχίζει να αναπτύσσεται, παρά το «φρένο» της πανδημίας, ειδικά στις μεγάλες πόλεις και τις τουριστικές περιοχές. Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται από το σχετικό γράφημα, που αποτυπώνει για το 2020 μια αύξηση στις ετήσιες αγοραπωλησίες (νέων και παλαιών κατοικιών) της τάξης του 11,2% σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο έτος και του 29,6% έναντι του 2013.

Βασίζεται δε σε μεγάλο βαθμό στα δάνεια, όπως δείχνουν και τα σχετικά στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας και της Κεντρικής Τράπεζας: Από το 2005 μέχρι το 2020, για του λόγου το αληθές, το σύνολο των εκκρεμών στεγαστικών εκτινάχθηκε από το 1,5 περίπου δισ. δολάρια σε πάνω από 31 δισ., κάτι που μεταφράζεται σε ποσοστό άνω του 2.000 τοις εκατό!

Σημαντικό ρόλο για τη διαμόρφωση αυτής της εικόνας παίζουν οι ξένοι αγοραστές οι οποίοι, ανάμεσα στα άλλα, εκμεταλλεύονται και τις συγκριτικά χαμηλές τιμές (ειδικά για τους Δυτικούς) που εξακολουθούν να επικρατούν στην Τουρκία. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τα επίσημα στοιχεία του Μαΐου, από τις 59.166 κατοικίες που πωλήθηκαν συνολικά τον συγκεκριμένο μήνα, οι 1.776 – ποσοστό 3% – κατέληξε στα χέρια ξένων, καταγράφοντας εντυπωσιακή αύξηση, κατά 106,5%, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2020.

Το ΑΚΡ έφερε τη μεγάλη αλλαγή

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για εξέλιξη της τελευταίας 20ετίας, καθώς η τουρκική αγορά ακινήτων άνοιξε για τους πολίτες άλλων χωρών μόλις το 2002 – πρακτικά, με την έλευση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην κυβέρνηση. Αρχικά, μάλιστα, τους επιτρεπόταν να πραγματοποιούν αγορές μόνο σε λίγες και συγκεκριμένες ζώνες και υπό την προϋπόθεση της «αμοιβαιότητας».

Με άλλα λόγια, μόνο εφόσον οι χώρες προέλευσής τους έδιναν αντίστοιχα δικαιώματα σε τούρκους πολίτες, κάτι που τότε ίσχυε μόνο για λίγες, όπως η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία. Η κατάσταση αυτή άλλαξε το 2005, όταν καταργήθηκε ο περιορισμός όσον αφορά στις ζώνες, διατηρήθηκε όμως η προαναφερθείσα αρχή – μέχρι τον Αύγουστο του 2012. Εκτοτε, καθώς η αγορά άνοιξε πλήρως, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι στην Τουρκία έχουν αποκτήσει ακίνητα πολίτες από 183 διαφορετικές χώρες – ειδικά καθώς αυξήθηκε και η έκταση της γης που μπορούν να αγοράσουν, από τα 25 στέμματα το ανώτερο στα 330.

Το μερίδιο των ξένων στην τουρκική αγορά ακινήτων εκτιμάται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Η αιτία είναι απλή: Ενώ γι’ αυτούς το κόστος παραμένει σχετικά χαμηλό, οι Τούρκοι αντιμετωπίζουν ολοένα μεγαλύτερα προβλήματα εξαιτίας της διολίσθησης της λίρας έναντι του δολαρίου και του πληθωρισμού, στοιχεία που τους κάνουν πιο επιφυλακτικούς και στο ζήτημα του δανεισμού. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι ο δείκτης τιμών κατοικιών έφτασε τον Μάρτιο στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, με αύξηση της τάξης του 32% σε ετήσια βάση, κάτι που αποδίδεται κυρίως στις έντονα ανοδικές τάσεις των πρώτων υλών και του κόστους κατασκευής.

Αυξάνουν διαρκώς το μερίδιο

Ενδεικτικό της παραπάνω τάσης είναι και το εξής στοιχείο: Στο πρώτο πεντάμηνο του τρέχοντος έτους, οι συνολικές πωλήσεις κατοικιών στην Τουρκία εμφανίζονται μειωμένες κατά 3,8% σε ετήσια βάση, φτάνοντας στις 418.079 μονάδες. Στο ίδιο διάστημα, ωστόσο, ο αριθμός των κατοικιών που κατέληξαν σε χέρια ξένων αυξήθηκε κατά σχεδόν 25%, φτάνοντας στις 15.740 μονάδες, που αντιπροσωπεύουν ποσοστό 3,8% επί του συνόλου.

«Οι πωλήσεις σε ξένους αυξάνονται εξαιτίας της ενίσχυσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Χρειαζόμαστε μια μείωση επιτοκίων για να δούμε και τις πωλήσεις προς το εσωτερικό να αυξηθούν στα επίπεδα που επιθυμούμε», εξήγησε ο επικεφαλής του ομίλου Akkus – αν και μια μείωση των επιτοκίων δεν φαίνεται ιδιαιτέρως πιθανή σε αυτή τη φάση.

Ιδιαίτερης μνείας χρήζει και το γεγονός ότι στην κορυφή των ξένων αγοραστών βρίσκονται οι Ιρανοί. «Αντιμετωπίζουν την Τουρκία ως πολύ σημαντική και ως ασφαλές καταφύγιο», εξηγεί ο Φαρούκ Ακμπάλ της εταιρείας Nevita International, για να υπογραμμίσει έναν ακόμη σημαντικό παράγοντα: «Θεωρούν (οι Ιρανοί) ότι βρίσκονται κοντά πολιτιστικά με την Τουρκία».