Η μετάλλαξη των στατιστικών – Ο ιός, η Fed και ο πληθωρισμός

Μόνιμο η προσωρινό χαρακτήρα θα έχει η άνοδος των τιμών; Στο καίριο αυτό ερώτημα η Fed, ως γνωστόν, υιοθετεί – προς το παρόν –τη δεύτερη άποψη, με την οποία συντάσσονται και οι αγορές.

Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ θεωρεί δηλαδή το φαινόμενο απότοκο του πανδημικού σοκ και εκτιμά ότι σταδιακά η ισορροπία θα αποκατασταθεί. Επάνω στην παραδοχή αυτή βασίζει τη στρατηγική της, οι συνέπειες της οποίας έχουν ως γνωστόν παγκόσμιο αντίκτυπο.

Αντίστοιχη πρόβλεψη είχε διατυπώσει και τον Δεκέμβριο του 1964, μόλις δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη της 17ετούς περιόδου του Μεγάλου Πληθωρισμού, όπως σκωπτικά σημείωναν πρόσφατα οι Financial Times.

Oι τωρινές της εκτιμήσεις αμφισβητούνται σήμερα από πολλούς για έναν πρόσθετο λόγο. Θεωρούν ότι τα στατιστικά στοιχεία πάνω στα οποία βασίζεται δεν αποτυπώνουν την πραγματικότητα, καθώς έχουν «προσβληθεί» και αυτά από τον ιό.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων, η αμερικανική στατιστική υπηρεσία χρησιμοποιεί δεδομένα που υπολείπονται κατά δύο έτη των αλλαγών που συντελούνται στον πραγματικό κόσμο και οι οποίες επιταχύνθηκαν από την πανδημία.

Θεωρούν ότι τα στατιστικά εργαλεία δεν είναι σε θέση να αποτυπώσουν με ακρίβεια τις ραγδαίες αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες που προκλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Με τον τρόπο αυτό η ερμηνεία των στοιχείων περιπλέκεται, προκαλείται στρέβλωση, καθώς τα επίσημα στατιστικά δεν είναι ακριβή.

Αν και οι αριθμοί υποδεικνύουν ότι ο πληθωρισμός είναι χαμηλός, η πραγματικότητα είναι ότι το κόστος διαβίωσης αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ιδίως για τους φτωχότερους Αμερικανούς, αποφαίνονται οι New York Times.

Eάν ο ισχυρισμός αυτός έχει όντως βάση, τότε η Fed ενδεχομένως να πορεύεται με χαλασμένη πυξίδα και μάλιστα σε αχαρτογράφητα – για την οικονομική επιστήμη – ύδατα. Στο θολό αυτό τοπίο η απόφαση για το πότε θα πατήσει «φρένο» καθίσταται δυσκολότερη.

Η μελλοντική εξέλιξη των τιμών αποτελεί μόνον έναν από τους πολλούς «αγνώστους» στην πολυπαραγοντική εξίσωση που ορίζεται ως η «επόμενη μέρα». Οπως ανέφερε στον Οικονομικό Ταχυδρόμο και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, η εξάπλωση των μεταλλάξεων του κορωνοϊού, οι νέες καθυστερήσεις στο εμβολιαστικό πρόγραμμα που συνδέονται με ανησυχίες για πιθανές παρενέργειες των εμβολίων και οι επιπτώσεις τους στις οικονομικές και χρηματοοικονομικές συνθήκες εξακολουθούν να αποτελούν πηγές αβεβαιότητας και αυξημένου κινδύνου.

«Την επαύριο της πανδημίας τα ζητήματα που θα απασχολήσουν την παγκόσμια και ελληνική οικονομία είναι: α) η αύξηση των πτωχεύσεων επιχειρήσεων και της ανεργίας και β) η διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων τόσο μεταξύ των χωρών όσο και μεταξύ νοικοκυριών στο εσωτερικό των χωρών. Σημειώνεται ότι οι νέοι, οι γυναίκες, οι εργαζόμενοι με σχετικά χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και οι εργαζόμενοι στον ανεπίσημο τομέα της οικονομίας έχουν πληγεί περισσότερο με αποτέλεσμα την αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας, η οποία επιτείνεται και από την άνιση πρόσβαση στη σχολική εκπαίδευση λόγω του κλεισίματος των σχολείων.

Πρόσθετες προκλήσεις για τους υπεύθυνους χάραξης οικονομικής πολιτικής θα προκύψουν εξαιτίας του διογκούμενου λόγω πανδημίας ιδιωτικού και δημόσιου χρέους και η διαχείριση των κινδύνων που συνδέονται με την αυξανόμενη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων και των προκλήσεων που συνεπάγεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η μετάβαση σε πράσινες τεχνολογίες».

Σε ένα περιβάλλον τέτοιων αβεβαιοτήτων, η υπεραισιοδοξία και η καλλιέργεια υπέρμετρων προσδοκιών δεν έχει θέση. Οι Μαύροι Κύκνοι παραμονεύουν.