Γιώργος Παυλάκης – «Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον ιό»

«Δεν έχουμε τελειώσει ακόμα», προειδοποιεί σε συνέντευξη του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», ο Γιώργος Παυλάκης, γιατρός – ερευνητής του Τομέα Ανθρωπίνων Ρετροϊών στο Εθνικό Ινστιτούτο κατά του Καρκίνου των ΗΠΑ, καταρρίπτοντας τους… μύθους περί τείχους ανοσίας. Αντιθέτως, μας προετοιμάζει όταν λέει «πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον ιό», αντιμετωπίζοντας τα εμβόλια ως τον μόνο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο διεξόδου από την πανδημία.

Πόσο εκτιμάτε ότι πρέπει να φτάσει το τείχος ανοσίας για να είμαστε προστατευμένοι, 70%, 80% ή πάνω από 90%;  

Θα πρέπει να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε ασαφείς όρους γιατί δημιουργούν παρεξηγήσεις και σύγχυση. Τι σημαίνει «τείχος ανοσίας»; Διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Ημουν από τους επιστήμονες που είχα τοποθετηθεί δημόσια στην αρχή της επιδημίας όταν ο Μπόρις Τζόνσον στην Αγγλία αλλά και η Σουηδία είχαν αποφασίσει ότι θα αφήσουν τον ιό να μολύνει όλη την κοινωνία ώστε να δημιουργηθεί «ανοσία αγέλης». Τότε την αποκάλεσα ΑΝΟΗΣΙΑ Αγέλης, γιατί πήγαζε από τη θεωρία ότι μια λοίμωξη που οδηγεί ένα μεγάλο ποσοστό σε σοβαρές μόνιμες βλάβες και θάνατο είναι δυνατόν να αφεθεί να μολύνει όλο τον πληθυσμό! Αυτό ήταν η κατάληξη της ολέθριας θεωρίας «μια γριπούλα είναι» και «λίγοι πεθαίνουν από τον ιό, περισσότεροι πεθαίνουν από άλλες αιτίες, κ.λπ. κ.λπ.». Ευτυχώς αυτή η άποψη νικήθηκε, αλλά όχι πριν να προκαλέσει πολλά θύματα και τεράστια προβλήματα όχι μόνο στην Αγγλία αλλά σε πολλές χώρες που αψήφησαν τον ιό. Στην Ελλάδα, η γρήγορη δράση της κυβέρνησης και ιδιαίτερα του Πρωθυπουργού και η συμμόρφωση του ελληνικού λαού απέκρουσε το πρώτο κύμα του ιού την άνοιξη με ελάχιστες απώλειες. Αυτός είναι ο λόγος που περάσαμε καλό καλοκαίρι πέρυσι χωρίς «τείχος ανοσίας». Με αυτό το είδος ιού και έτσι όπως τον αντιμετώπισε η κοινωνία μας ακόμα και να φτάσουμε το 90% εμβολιασμένων, που είναι μη ρεαλιστικό όπως επαναλαμβάνω για μήνες, δεν θα δούμε αυτόματα την τέλεια λύση.

Αρα, τι;

Πρέπει να καταλάβουμε τον ιό και την ασθένεια για να μπορέσουμε να ορίσουμε τι είναι εφικτό να περιμένουμε. Ο κορωνοϊός είναι αερομεταδιδόμενος και προσβάλλει το σώμα μπαίνοντας αρχικά στα κύτταρα των βλεννογόνων μας, δηλαδή αυτά που καλύπτουν μύτη, στόμα, μάτια, βρόγχους. Δυστυχώς μπορεί μετά να προσβάλει τα αγγεία, το γαστρεντερικό και το νευρικό σύστημα. Από τη φύση αυτών των ιών, δεν περιμένουμε απόλυτη και ισχυρή προστασία για πάντα για διάφορους λόγους. Το πιο κοντινό παράδειγμα να θυμόμαστε είναι της γρίπης αλλά και των ιών του κοινού κρυολογήματος, που προκαλούν επιδημίες κάθε χρόνο. Η ανοσία σε τέτοιους ιούς προφυλάσσει κατά της βαριάς νόσου, αλλά όχι από τη μόλυνση. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον ιό.

Τον προηγούμενο χειμώνα ο ιός της γρίπης εξαφανίστηκε. Υπάρχει η πιθανότητα εφέτος τον χειμώνα να επιστρέψει δυναμικά;

Ο ιός της γρίπης εξαφανίστηκε γιατί πλένουμε χέρια, καθαρίζουμε επιφάνειες και φοράμε μάσκες. Επίσης γιατί τον προηγούμενο χειμώνα περιορίσαμε τις επαφές μας. Τώρα καταλάβαμε όλοι πόσο καλά μπορούν να δουλέψουν τα μέτρα δημόσιας υγείας για τη γρίπη. Αλλά δυστυχώς ο κορωνοϊός δεν είναι τόσο εύκολο να αντιμετωπιστεί γιατί πετάει στον αέρα πολύ περισσότερο και μπορεί να μολύνει άτομα πολύ πιο εύκολα από τη γρίπη. Το ίδιο και πολλοί άλλοι ιοί, γι’ αυτό και έχουμε τώρα επιδημίες από ρινοϊούς και πολλά άλλα είδη ιών που συνεχίζουν να προβληματίζουν, γιατί τα συμπτώματα που δημιουργούν μπορεί να είναι παρόμοια με της γρίπης και του κορωνοϊού. Γι’ αυτό τον λόγο το αμερικανικό CDC ζήτησε από τα εργαστήρια να αναβαθμίσουν τα διαγνωστικά τους εργαλεία ώστε να αναγνωρίζουν και τη γρίπη και όχι μόνο τον κορωνοϊό στα τεστ PCR. Αυτό είναι η αρχή για μια επανάσταση στα διαγνωστικά εργαλεία που θα αναγνωρίζουν στο μέλλον πολλούς ιούς και ξεχωριστά στελέχη.

Εχετε υποστηρίξει δημοσίως τον εμβολιασμό των παιδιών. Με ποιο σκεπτικό;

Τώρα ξέρουμε ότι τα παιδιά και μολύνονται και μεταδίδουν και νοσούν από τον κορωνοϊό. Το προηγούμενο διάστημα αυτό δεν είχε γίνει πλήρως κατανοητό. Ευτυχώς νοσούν σε ελάχιστο ποσοστό σε σχέση με άλλες ομάδες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα παραμείνει το ίδιο για πάντα. Οσο δίνουμε ευκαιρίες στον ιό να προσαρμοστεί καλύτερα, μπορεί και αυτό να αλλάξει, και ήδη βλέπουμε αύξηση στα παιδιά. Φυσικά και πρέπει να επιστρέψουν τα παιδιά στο σχολείο αλλά πρέπει ταυτόχρονα να προστατεύσουμε αυτά και την κοινωνία. Τα σπίτια και οι χώροι εργασίας θα είναι οι κύριοι τόποι μετάδοσης του «Δέλτα». Τα παιδιά θα μολυνθούν στο σχολείο και θα το μεταφέρουν στο σπίτι τους.

Οι μαθητές θα πρέπει να είναι σε μικρές και πάντα ίδιες ομάδες, και κυρίως να γίνεται καθαρισμός του αέρα σε όλες τις τάξεις, να φορούν συνέχεια καλές μάσκες και να τηρούνται όλα τα μέτρα για απόσταση και καθαρισμό. Ακόμα και έτσι, το «Δέλτα» θα είναι δύσκολο να ελεγχθεί και χρειάζονται συνεχώς τεστ και απομόνωση των μολυσμένων για να περιορίζεται η επιδημία. Αν αυτά δεν γίνουν σωστά, θα είναι δύσκολο να μείνουν ανοιχτά τα σχολεία.

Η γνώμη μου είναι ότι ο εμβολιασμός των παιδιών 12-17 πρέπει να είναι γενικός και χαίρομαι για τους γονείς που έσπευσαν μαζικά να εμβολιάσουν τα παιδιά τους όταν άνοιξε η πλατφόρμα. Αυτοί θα αποδείξουν και στους πιο επιφυλακτικούς αυτό που ξέρουμε, ότι τα εμβόλια RNA είναι ασφαλέστατα. Για τα μικρότερα παιδιά γίνονται τώρα μεγάλες μελέτες αλλά τα αποτελέσματα δεν θα είναι γνωστά πριν από το τέλος του χειμώνα, οπότε τα δημοτικά σχολεία δεν μπορούν να βασίζονται καθόλου στον εμβολιασμό, γιατί όλοι συμφωνούν να περιμένουμε. Η γνώμη μου είναι πάντως ότι τα εμβόλια RNA θα αποδειχθούν ασφαλή σε παιδιά 2-11 ετών. Η εφαρμογή τους σε όλη την κοινωνία θα λύσει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα της επιδημίας.

Πόσο πιθανό εκτιμάτε ότι είναι να προκύψει μια πιο επικίνδυνη μετάλλαξη;

Πάντα ο ιός μπορεί να μας ξαφνιάσει – το επαναλαμβάνω από την αρχή της επιδημίας. Δεν έχουμε τελειώσει ακόμα, συνεχίζουμε να υποτιμάμε τον ιό στις δυτικές κοινωνίες, και αυτό πληρώνεται και θα πληρωθεί και στο μέλλον.

Η τρίτη δόση θα αφορά μόνο συγκεκριμένες ομάδες πολιτών ή όλους μας;  

Θα βγουν γενικές οδηγίες σύντομα. Είναι σίγουρο ότι πολλοί που δεν έχουν καλή ανοσία χρειάζονται τρίτη δόση. Οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί στο παρελθόν κάνουν εξαιρετική ανοσία με μία δόση εμβολίων RNA, δεν χρειάζονται δύο. Πολλοί που έκαναν δύο δόσεις δεν έχουν κανένα πρόβλημα.

Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας και κάντε το εμβόλιο… χθες. Είναι σωτήριο για σας και την κοινωνία. Και ακολουθείτε όλα τα μέτρα περιορισμού του ιού γιατί αν κυκλοφορούν πολλοί μολυσμένοι και τεράστιο φορτίο του ιού, όλοι, και οι εμβολιασμένοι, έχουμε κίνδυνο να μολυνθούμε. Οι εμβολιασμένοι έχουμε πολύ μικρότερο (αλλά υπαρκτό) κίνδυνο να νοσήσουμε βαριά, αλλά αυτό επιτείνει την επιδημία.