Αποσταθεροποιητικές ασυμμετρίες της Κεντρικής τραπεζικής – H διαφώτιση από τη λειτουργία του χρήματος στην Κλασσική Αθήνα

Στα οικονομικά, η έννοια της συμμετρίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της ισορροπίας.  Επ’ αυτών οικοδομήθηκε η θεωρία της γενικής οικονομικής ισορροπίας(General Equilibrium Theory), η οποία κυριάρχησε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Έκτοτε, καθώς φαινόμενα όπως ο στασιμοπληθωρισμός, η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, η διευρυνόμενη συγκέντρωση της οικονομικής και πολιτικής δύναμης σε πολυεθνικές επιχειρήσεις, κλπ., δεν ήταν επιδεκτικά ερμηνείας και πολύ περισσότερο αποτελεσματικής ρύθμισης από τις  αρμόδιες αρχές, προτάθηκαν πλαίσια ανάλυσης βασισμένα στην έννοια της ασυμμετρίας.

Στο πεδίο της κεντρικής τραπεζικής η σχετική βιβλιογραφία έχει αναδείξει τέσσερεις κατηγορίες αποσταθεροποιητικών ασυμμετριών. Για αναφορά και διάκριση μεταξύ τους, στην παρούσα εργασία αναφέρονται ως πληροφοριακές (informational) , διαρθρωτικές (structural), εργαλειακές (instrumental), και ασυμμετρίες ηθικού κινδύνου (moral hazard).

Στα πλαίσια του νομισματικού συστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η τελευταία ασυμμετρία είναι ιδιαίτερα αποσταθεροποιητική γιατί η κεντρική τράπεζα, αναλαμβάνοντας τους τραπεζικούς κινδύνους καλών και κακών τραπεζών, καλλιεργεί μεταξύ τους κίνητρα ηθικού κινδύνου, αφού όλες οι τράπεζες, γνωρίζοντας ότι  καλύπτονται από την κεντρική τράπεζα, αποδίδονται στην ανάληψη υπερβολικών επενδυτικών κινδύνων προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.

Συνεπώς, αν κάτι είναι βέβαιο, αυτό είναι ότι μια χρηματοοικονομική κρίση όπως αυτή του 2008, και ίσως χειρότερη, θα προκύψει σε χρόνο που δεν μπορεί να προβλεφθεί. Γι’ αυτό, λόγοι πρόνοιας επιβάλλουν την αντικατάσταση της κεντρικής τράπεζας στις ΗΠΑ και στις άλλες δημοκρατίες Δυτικού τύπου, με ένα νομισματικό σύστημα απαλλαγμένο απ’ αυτές τις στρεβλωτικές  ιδιότητες.

Με στόχο να συμβάλλει προς αυτήν την κατεύθυνση, αυτή η εργασία παρουσιάζει και αποτιμάει τις ιδιότητες του νομισματικού συστήματος στην κλασσική Αθήνα, τα πλεονεκτήματα του οποίου δύσκολα μπορούν να υποεκτιμηθούν.

Ειδικότερα, η χρηματαγορά λειτουργούσε ως ένα πλήρως αποκεντρωμένο νομισματικό σύστημα.

Η πολιτεία υπηρετούσε το κοινό καλό παρέχοντας τους αναγκαίους θεσμούς για την ανάδειξη της Αττικής δραχμής σε κυρίαρχο σύμβολο της διεθνούς αξιοπιστίας της.

Η ποσότητα του νομίσματος, το επιτόκιο, και ο λόγος των τραπεζικών αποθεματικών προσδιορίζονταν σε ανταγωνιστικές ιδιωτικές αγορές. Επιπλέον, οι νομισματικές πολιτικές δεν προκαλούσαν ασυμμετρίες γιατί ο άργυρος ως βάση του νομίσματος, η ευελιξία των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών, και η πλήρης ανοικτότητα της οικονομίας, εξασφάλιζαν την σταθερότητα των τιμών και την πλήρη απασχόληση.

https://www.dept.aueb.gr/sites/default/files/allWP-04-Bitros-01-03-21-Destab-in-Classical-Athens.pdf