Οι πυρκαγιές, οι θάλαμοι αερίων και οι εμπόλεμες ζώνες

Μια δασική πυρκαγιά δεν είναι μόνο τρομακτικές πύρινες γλώσσες. Είναι πολλά περισσότερα…

Είναι μια καταστροφή που ακολουθεί μια περιοχή για πολλά, πολλά χρόνια. Είναι ένας …θάλαμος αερίων που δεν μπορείς να αναπνεύσεις. Είναι μια εμπόλεμη ζώνη με κατεστραμμένες περιουσίες –ακόμη και ανθρώπινα θύματα.

Με τους περισσότερους από τους προαναφερόμενους χαρακτηρισμούς λίγο πολύ είμαστε όλοι εξοικειωμένοι. Ενδεχομένως να σας ξενίζει ο χαρακτηρισμός θάλαμος αερίων . Ναι; Εάν η απάντηση είναι «ναι», τότε θυμηθείτε ( για τους κατοίκους του λεκανοπεδίου μιλάω) πώς νοιώσατε χθες. Μένω στα νότια, τυπικά αρκετά μακριά από τις εστίες της φωτιάς, και χθες το πρωί δεν μπορούσα να αναπνεύσω μέσα στο σπίτι μου (!), ενώ στάχτες είχαν πέσει στο μπαλκόνι…

-«Οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων (PM 2,5) χτύπησαν κόκκινο», μου λέει, ο διευθυντής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών /καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Νίκος Μιχαλόπουλος.

Γιατί τονίζω το PM 2,5; Διότι είναι τα πιο επικίνδυνα και ευθύνονται για την εμφάνιση καρκίνου αλλά και για καρδιακά προβλήματα.

Προσέξτε: οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων χτύπησαν κόκκινο, σε μια χώρα με ήδη επιβαρυμένες τιμές. Και ενδεικτικό είναι το γεγονός, πως στην Ελλάδα, τουλάχιστον 8.500 θάνατοι θα μπορούσαν να προληφθούν κάθε χρόνο εάν μειώνονταν οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων, όπως μου εξηγεί, ο Νίκος Μιχαλόπουλος.

Μια εικόνα από το μέλλον…

Πάμε τώρα πάλι στις δασικές πυρκαγιές.  Μετά την καταστροφή όλοι ελπίζουν στην αποκατάσταση. Ωστόσο, η επανεμφάνιση του πρασίνου στα καμένα δάση είναι πάντα μια εικόνα από το μέλλον (!). Ναι, από το μέλλον. Κι αυτό διότι, όπως λένε δασικοί, στα καμένα πευκοδάση η αποκατάσταση μπορεί να επέλθει ύστερα από 15 έως 20 χρόνια.

Ωστόσο, εκεί όπου υπάρχουν έλατα, ο χρόνος αποκατάστασης ξεπερνάει τα 50 –και σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτούνται ακόμη περισσότερα- χρόνια (!). Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως οι γενιές που είδαν τα δάση από έλατα να καίγονται είναι πολύ δύσκολο να τα ξαναδούν σε πλήρη ανάπτυξη σύντομα… Τόσο απλά…

Μετά από μια μεγάλη φωτιά συνήθως ακολουθούν ασκήσεις επί χάρτου για αναδασώσεις, για το αν θα πρέπει να περιοριστεί ο αριθμός των πεύκων ( τα οποία καίγονται πάρα πολύ γρήγορα σε σχέση με άλλα είδη δένδρων)  αλλά και βεβαιώσεις πως όλα θα γίνουν όπως πριν.  Και μετά από λίγα χρόνια φτου και πάλι από την αρχή…

Το ιδανικό θα ήταν να μην καίγονται τα δάση. Ωστόσο, όπως μού επισημαίνει, η καθηγήτρια Οικολογίας στο τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Μαργαρίτα Αριανούτσου « όλα τα δένδρα καίγονται».

Σύμφωνα με την ίδια « το ερώτημα δεν είναι πιο δένδρο καίγεται πιο αργά, αλλά πως θα προλαμβάνουμε τις όλο και συχνότερες πλέον δασικές πυρκαγιές, πως θα οργανωθούν οι καμένες εκτάσεις, ώστε να μην αλλάξουν οι χρήσεις γης και να δοθεί έμφαση στη φυσική αναγέννηση που πάντα συμβαίνει στα μεσογειακά οικοσυστήματα».

Στο μεσογειακό περιβάλλον όλα καίγονται… 

Όπως μου εξηγεί, η κα Αριανούτσου, « στο μεσογειακό περιβάλλον όλα καίγονται. Αν επέμβουμε πως θα διατηρηθεί η βιοποικιλότητα; Το σημαντικό είναι να δοθεί έμφαση στην προληπτική  διαχείριση των σημείων όπου υπάρχει επαφή του οικιστικού ιστού με το δάσος».

-«Και δυστυχώς δεν μιλάμε πλέον μόνο για επαφή οικιστικού ιστού με δάση αλλά για οικισμούς μέσα στα δάση», συμπληρώνει.

Όπου υπάρχει επαφή του οικιστικού ιστού με το δάσος. Μεγάλη κουβέντα. Διότι η μίξη και η εναλλαγή χρήσεων είναι για πολλούς βασική πηγή εκδήλωσης πυρκαγιών: περιφραγμένες εγκαταστάσεις που εμποδίζουν την πρόσβαση των πυροσβεστικών μέσων, εγκαταλελειμμένες γεωργικές εκτάσεις, δάσος, οικισμοί, χώροι εναπόθεσης σκουπιδιών και πάει λέγοντας δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για το ξέσπασμα πυρκαγιών. Και κάπου εδώ βρίσκεται και η μίξη ευθυνών. Και ο νοών νοείτω…

Ο καύσωνας και οι φωτιές… 

Τι λένε όλες αυτές τις ημέρες του καύσωνα οι μετεωρολόγοι; Λένε, πως  οι παρατεταμένες συνθήκες καύσωνα  έχουν αυξήσει την ευφλεκτικότητα της καύσιμης ύλης σε ακραία υψηλά επίπεδα .Κοινώς προσοχή για φωτιές…  Δυστυχώς έχουμε πολλές…

Και δυστυχώς ( δυο φορές δυστυχώς)  ο καύσωνας ήρθε για να μείνει. Όπως μου εξηγεί, ο Νίκος Μιχαλόπουλος, οι κάτοικοι των πόλεων θα υφίστανται όλο και πιο έντονα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μέσω της αύξησης των ημερών με καύσωνα και της συνολικής μείωσης των βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου για εκδήλωση πυρκαγιών στα περιαστικά δάση.

Συμπέρασμα. Προσαρμοζόμαστε ή χανόμαστε…