Αλλάζοντας το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων

Η εποχή της αφθονίας που ζούμε μας προσφέρει αμέτρητες επιλογές όσον αφορά στην επιλογή των τροφίμων που βάζουμε στα πιάτα μας. Από πορτοκάλια και λεμόνια που καλλιεργούνται στην Ισπανία μέχρι ψάρια από τα βάθη του Ατλαντικού. Η επιλογή είναι τεράστια.

Κι όμως, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες για το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα, οι συζητήσεις για το πώς και πού θα καλλιεργούμε τα τρόφιμά μας γίνονται ολοένα πιο πιεστικές. Τον προηγούμενο μήνα, η συζήτηση αυτή έγινε πρωτοσέλιδο στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την δημοσίευση του δεύτερου τεύχους της Εθνικής Στρατηγικής Τροφίμων, μια ανεξάρτητη έκθεση για λογαριασμό της βρετανικής κυβέρνησης. Η έκθεση εστίασε στο σύστημα τροφίμων της χώρας και πρόσφερε δυσάρεστα συμπεράσματα. Η έκθεση υποστήριξε ότι τα τρόφιμα που καταναλώνουμε –και ο τρόπος παραγωγής τους- κάνουν τρομερή ζημιά στον πλανήτη και στην υγεία. Η έκθεση τόνιζε ότι το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων είναι «ο μεγαλύτερος υπαίτιος απώλειας βιοποικιλότητας, αποψίλωση δασών, ξηρασίας, μόλυνσης υδάτων και κατάρρευσης της θαλάσσιας άγριας ζωής.» Επίσης, «είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος υπαίτιος για την κλιματική αλλαγή, μετά την βιομηχανία ενέργειας.»

Η έκθεση είναι ένα παράδειγμα για το πώς ακούγεται ο συναγερμός όσον αφορά τα συστήματα τροφίμων, ένας όρος ο οποίος η Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών υποστηρίζει ότι ενσωματώνει τα πάντα από παραγωγή και μεταποίηση μέχρι τη διανομή, την κατανάλωση και την απόρριψη. Σύμφωνα με τον FAO, τα συστήματα τροφίμων καταναλώνουν το 30% της διαθέσιμης ενέργειας του πλανήτη και προσθέτει ότι «τα σύγχρονα συστήματα τροφίμων εξαρτώνται κυρίως στα ορυκτά καύσιμα.»

Όλα αυτά σίγουρα προσφέρουν τροφή για σκέψη. Το βιώσιμο μέλλον του CNBC παρουσιάζει μερικές από τις ιδέες και σχέδια που μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη γεωργία.

Μεγαλώντας σε πόλεις

Ο αριθμός των ενδιαφερουσών ιδεών και τεχνικών που σχετίζονται με την παραγωγή τροφίμων αρχίζουν να κερδίζουν έδαφος και να προκαλούν το ενδιαφέρον, αν και σε πολύ μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με πιο καθιερωμένες μεθόδους. Για παράδειγμα, η υδροπονική, η οποία χαρακτηρίζεται ως «η επιστήμη της ανάπτυξης φυτών χωρίς τη χρήση χώματος.» Στο Λονδίνο, εταιρείες όπως η Growing Underground κάνουν χρήση τεχνολογίας LED και υδροπονικών συστημάτων για την παραγωγή λαχανικών 33 μέτρα κάτω από το έδαφος. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι οι καλλιέργειες αναπτύσσονται χωρίς φυτοφάρμακα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον που χρησιμοποιεί ανανεώσιμη ενέργεια. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι τα προϊόντα της μπορούν να βρεθούν στην κουζίνα του σπιτιού μας σε 4 ώρες από τη στιγμή που συλλέγονται και συσκευάζονται.

Μια άλλη επιχείρηση που προσπαθεί να αφήσει το σημάδι της στον τομέα είναι η Crate to Plate, που εστιάζει στην καλλιέργεια λαχανικών, βοτάνων και άλλων φυτών. Η διαδικασία γίνεται σε containers που έχουν διαστάσεις 40 ποδών μήκος, 8 ποδών πλάτος και 8,5 ποδών ύψος. Οι εγκαταστάσεις της βρίσκονται στο Λονδίνο και η εταιρεία κάνει χρήση υδροπονικής. Η βασική ιδέα είναι ότι η κάθετη καλλιέργεια μειώνει τις ανάγκες χρήσης και αυξάνει το χώρο.

Από την πλευρά της τεχνολογίας, τα πάντα από την υγρασία και θερμοκρασία μέχρι το νερό και τον αέρα παρακολουθούνται και ελέγχονται ηλεκτρονικά. Η ταχύτητα είναι επίσης κρίσιμη για το επιχειρηματικό μοντέλο της εταιρείας. «Στοχεύουμε στην παράδοση των πάντων όσων παράγουμε σε λιγότερο από 24 ώρες,» δήλωσε ο Σεμπάστιαν Σένσμπουρι, CEO της εταιρείας.

Καλλιεργήστε τα δικά σας προϊόντα

Ενώ υπάρχει η αίσθηση του ενθουσιασμού σχετικά με την ικανότητα των λειτουργιών που καθοδηγούνται από την τεχνολογία και το νερό, υπάρχει επίσης το επιχείρημα για αν πρέπει να γυρίσουμε πίσω στα βασικά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού εργάζεται από το σπίτι λόγω της πανδημίας, η δημοτικότητα των κατανομών –κομάτια γης που νοικιάζονται και χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη φυτών, φρούτων και λαχανικών- φαίνεται να κερδίζει έδαφος.

Τον Σεπτέμβριο του 2020, δημοσιεύθηκε μια διαδικτυακή έκθεση τοπικών αρχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία αποκάλυψε ότι λόγω του κορονοϊού υπήρξε μια αξιοσημείωτη αύξηση ζήτησης για τέτοιες περιοχές, ενώ σχεδόν το 90% όσων συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι είχαν ήδη εξασφαλίσει περιοχές. «Αυτό από μόνο του δείχνει την αξία και επιθυμία του κόσμου να επανασυνδεθεί με τη φύση μέσω της ιδιοκτησίας τέτοιων περιοχών,» ανέφερε η έκθεση για να προσθέσει ότι «επίσης αντανακλά το ανανεωμένο ενδιαφέρον του κοινού για να γίνει πιο αυτόνομος με την καλλιέργεια των δικών του φρούτων και λαχανικών.»

Μια νέα εκκλησία

Η Νικόλ Κέναρντ ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο του Σέφιλντ δήλωσε ότι ο όρος «αστική γεωργία» μπορεί να αναφέρεται σε οτιδήποτε από κατανομές γης μέχρι κήπους σπιτιών, κήπους κοινότητας και αστικές φάρμες. «Σαφώς, η αστική γεωργία δεν μπορεί να καλύψει το σύνολο της παραγωγής τροφίμων, όμως μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην τροφοδοσία τοπικών κοινωνιών,» τόνισε η Κέναρντ. Υπάρχουν κι άλλα θετικά, όπως ο περιορισμός των πλημμυρών και της ζέστης. «Μπορείς να υποστηρίξεις φάρμες και αγρότες που γνωρίζεις, που επίσης κάνουν πράγματα που συμβάλουν στην κοινότητα,» επισημαίνει η Κέναρντ.

Οι συζητήσεις για το πώς και πού παράγουμε τρόφιμα θα συνεχιστούν καθώς επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και πολίτες προσπαθούν να βρουν τρόπους για τη δημιουργία βιώσιμων συστημάτων που καλύπτει τις ανάγκες όλων. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη ότι ανάμεσα στα θέματα που καλύπτονται αρχίζουν να προσελκύουν το ενδιαφέρον της επενδυτικής κοινότητας.

Η Τζέσικα Αλσφορντ, της Morgan Stanley, δήλωσε ότι σαφώς υπάρχει ένα επιχείρημα για να κοιτά κανείς πέρα από το προφανές, σε τρόπους για πιο πράσινη πολιτική στην εφοδιαστική αλυσίδα. «Θα μπορούσα να πω ότι πρέπει να θυμάστε πως η βιωσιμότητα καλύπτει έναν αριθμό διαφορετικών θεμάτων. Και λαμβάνουμε πολλές ερωτήσεις από επενδυτές που θέλουν να επεκταθούν πέραν του πράσινου θέματος και να συνδεθούν με ζητήματα όπως το μέλλον των τροφίμων ή η βιοποικιλότητα.»