Το «χρυσό πρότυπο» για τα πράσινα ομόλογα και η Ελλάδα – Πώς και πότε θα γίνουν οι ελληνικές εκδόσεις

Στο «παιχνίδι» της έκδοσης πράσινων ομολόγων μπαίνει και το ελληνικό δημόσιο με το σινιάλο για τη στροφή πως την εν λόγω κατηγορία να δίνει προ ολίγων μηνών η ίδια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δια στόματος μάλιστα και της επικεφαλής Κριστίν Λαγκάρντ. Το νέο πλαίσιο για τα Ευρωπαϊκό Πράσινα ομόλογα πέρασε και από το τραπέζι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο προβλέπει τη διοχέτευση χρημάτων σε έργα που θα βοηθήσουν τη ζώνη του ευρώ να επιτύχει τον κλιματικό στόχο της για μείωση των εκπομπών άνθρακα.

Επιβεβαιώνοντας τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» (με δημοσίευμά του από τις 6 Αυγούστου) ο υπουργός  Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας -κατά την εξειδίκευση των μέτρων για την στήριξη των πληγέντων από τις πυρκαγιές- προανήγγειλε την πρώτη έκδοση ενός τέτοιου κρατικού τίτλου μεσομακροχρόνιας διάρκειας, το οποίο θα αποτελέσει μέρος της εκδοτικής στρατηγικής του Δημοσίου για το επόμενο έτος. Το υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με τον ΟΔΔΗΧ, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του μεγαλύτερου μέρους του δανειακού και διαχειριστικού προγράμματος για το τρέχον έτος, ξεκίνησε τις διαδικασίες από τις αρχές του Ιουνίου, για τη δημιουργία πλαισίου έκδοσης ελληνικών κρατικών χρεογράφων τα πιστωτικά έσοδα των οποίων θα χρησιμοποιηθούν για έργα, δράσεις και προγράμματα του Δημοσίου με αποκλειστικό προσανατολισμό στην πράσινη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη ήδη έχουν ξεκινήσει οι σχεδιασμοί ώστε  να καταρτιστεί το εθνικό πλαίσιο της διαδικασίας και το πρόγραμμα των εκδόσεων για την κατηγορία των πράσινων ομολόγων. Εφόσον ενταχθεί στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του ΟΔΔΗΧ τα «πράσινα» ομόλογα αναμένεται να κάνουν πρεμιέρα από το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Ουσιαστικά, τα πράσινα ομόλογα ακολουθούν μία «παράλληλη» αγορά, χωρίς να συνδέονται με την αγορά των «παραδοσιακών» κρατικών ομολόγων. Σε γενικές γραμμές, έχουν χαρακτηριστικά μεσομακροπρόθεσμης διάρκειας άνω τον 12-15 ετών και ποσό έκδοσης όχι μεγαλύτερο των 1- 2 δισ. Ευρώ. Σκοπός είναι να χρηματοδοτούν δρομολογούμενα πρότζεκτ με κεντρικό άξονα την πράσινη οικονομία, το περιβάλλον και το κλίμα.

Σινιάλο από την ΕΚΤ

Από την  Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει μπει στο τραπέζι να δίνεται προτεραιότητα στην αγορά των πράσινων  ανοίγοντας έτσι το παράθυρο για το ελληνικό δημόσιο να προετοιμαστεί ώστε η Ελλάδα να μην απουσιάζει από τη συγκεκριμένη κατηγορία. Η επικεφαλής τη ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ κατά την ομιλία της στο Οικονομικό Φόρουμ των Βρυξελλών είχε τονίσει χαρακτηριστικά αυτή τη στροφή. Σε γενικές γραμμές έχει τονιστεί από την ΕΚΤ ότι η Ευρώπη είναι leader στην έκδοση πράσινων ομολόγων παγκοσμίως, με περίπου το 60% όλων των πράσινων ομολόγων που εκδόθηκαν το 2020 να προέρχονται από την ΕΕ. Και η αγορά αναπτύσσεται ραγδαία – ο ανεξόφλητος όγκος των πράσινων ομολόγων που εκδίδονται στην ΕΕ έχει αυξηθεί σχεδόν οκτώ φορές από το 2015.

Επιπλέον, το ευρώ πήρε το προβάδισμα ως το παγκόσμιο νόμισμα της πράσινης χρηματοδότησης. Πέρυσι, περίπου το ήμισυ όλων των πράσινων ομολόγων που εκδόθηκαν παγκοσμίως ήταν σε ευρώ και έτσι από την ΕΚΤ εκτιμάται ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο για να αναπτυχθεί αυτός ο ρόλος μόλις ξεκινήσει η πράσινη μετάβαση παγκοσμίως.

Έχει σταλεί το μήνυμα από την ΕΚΤ πως πρέπει να δούμε επενδύσεις περίπου 330 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2030 για να επιτύχουμε τους στόχους της Ευρώπης για το κλίμα και την ενέργεια, και περίπου 125 δισ. ευρώ κάθε χρόνο για να πραγματοποιήσουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό. «Το πρόγραμμα NextGenerationEU (NGEU) θα βοηθήσει στη διοχέτευση δημόσιων επενδύσεων προς τους τομείς αυτούς. Ωστόσο, είναι προς το παρόν λιγότερο σαφές εάν ο ιδιωτικός χρηματοπιστωτικός τομέας μπορεί να κάνει το ίδιο» τόνισε. Η κ. Λαγκάρντ υπογράμμισε επίσης ότι θα πρέπει να ταιριάξουμε το NGEU με αυτό που η ίδια ονομάζει μια ένωση πράσινων κεφαλαιαγορών (CMU) – μια πραγματικά πράσινη ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα

Η Κομισιόν για τα πράσινα ομόλογα

Το νέο πλαίσιο για τα Ευρωπαϊκά Πράσινα ομόλογα έχει ήδη εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το οποίο εθελοντικό αυτό πλαίσιο στοχεύει στη διαμόρφωση ενός «χρυσού προτύπου» για εταιρείες και κυβερνήσεις που επιθυμούν να συγκεντρώσουν χρήματα για φιλικά προς το περιβάλλον έργα και προγράμματα και αποτελεί μέρος του δεύτερου πακέτου της ΕΕ για την αειφόρο χρηματοδότηση.

Καθώς η παγκόσμια αγορά πράσινων ομολόγων αυξάνεται έντονα – περνώντας συνολικά 1 τρισεκατομμύριο δολάρια – το πρότυπο στοχεύει επίσης να βοηθήσει να σταματήσει το «πράσινο πλύσιμο», όπου οι εκδότες ομολόγων επικαλούνται περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς χωρίς αιτιολόγηση. Οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ αναφέρουν ότι η πρακτική χρειάζεται αυστηρότερο έλεγχο. Παρόλο που δεν θα υπάρχει υποχρέωση για τους εκδότες να χρησιμοποιούν το πρότυπο της ΕΕ, η αυστηρότερη εποπτεία αυτών που κάνουν είναι πιθανό να οδηγήσει πολλές εταιρείες να το υιοθετήσουν, ειδικά στην ευρωζώνη, χωρίς να αποκλείονται και εκδότες εκτός ΕΕ. Σε αντίθεση με άλλα πρότυπα που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί στην αγορά, όπως οι Πράσινες Ομολογίες της Διεθνούς Ένωσης Κεφαλαιαγοράς (ICMA), τα πρότυπα της ΕΕ θα είναι 100% με βάση τα κριτήρια της ΕΕ ή τον κατάλογο των δραστηριοτήτων που θεωρεί ότι είναι πράσινες.

Οι τέσσερις βασικές απαιτήσεις 

Υπάρχουν τέσσερις βασικές απαιτήσεις στο προτεινόμενο πλαίσιο, όπως Όλα τα πράσινα ομόλογα της ΕΕ πρέπει να ελέγχονται από εξωτερικό ελεγκτή για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τον κανονισμό. Ειδικότερα:

• Τα κεφάλαια που αντλούνται από το ομόλογο θα πρέπει να διατεθούν πλήρως σε έργα που ευθυγραμμίζονται με την ταξινόμηση της ΕΕ ·

• Πρέπει να υπάρχει πλήρης διαφάνεια σχετικά με τον τρόπο κατανομής των εσόδων από ομόλογα μέσω λεπτομερών απαιτήσεων αναφοράς.

• Όλα τα πράσινα ομόλογα της ΕΕ πρέπει να ελέγχονται από εξωτερικό ελεγκτή για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τον κανονισμό και ότι τα χρηματοδοτούμενα έργα ευθυγραμμίζονται με την ταξονομία. Ειδική, περιορισμένη ευελιξία προβλέπεται εδώ για κρατικούς εκδότες.

• Οι εξωτερικοί αναθεωρητές που παρέχουν υπηρεσίες σε εκδότες πράσινων ομολόγων της ΕΕ πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι και να εποπτεύονται από την Ευρωπαϊκή Αρχή Αγορών Κινητών Αξιών. Αυτό θα διασφαλίσει την ποιότητα και την αξιοπιστία των υπηρεσιών και των αξιολογήσεών τους για την προστασία των επενδυτών και την ακεραιότητα της αγοράς. Ειδική, περιορισμένη ευελιξία προβλέπεται εδώ για κρατικούς εκδότες.