90 εκατ. ευρώ θα αυξήσουν το IQ έντεκα ελληνικών πόλεων

Στους 40 μήνες έχει προσδιοριστεί η χρονική περίοδος εφαρμογής του προγράμματος που θα αναπτύξει την ….ευφυΐα 11 μεγάλων ελληνικών πόλεων. Οι επενδύσεις,  οι οποίες εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί έως το πρώτο τρίμηνο του 2025, στοχεύουν στον σταδιακό μετασχηματισμό επιλεγμένων ελληνικών πόλεων σε «έξυπνες πόλεις» με νέες υποδομές, ψηφιακές πλατφόρμες και πληροφοριακά συστήματα διαχείρισης στόλου,  ελεγχόμενης στάθμευσης κ.λπ.

Ο …οδικός χάρτης για την ανάπτυξη του IQτων πόλεων αναλύεται λεπτομερώς  σε ειδικό παράρτημα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης.  Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται σε αυτό, οι αναγκαίες επενδύσεις εκτιμώνται σε  90 εκατ. ευρώ, τα οποία θα   καλυφθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης.  Για το πρόγραμμα έχει γίνει προεπιλογή δέκα  αστικών κέντρων, πληθυσμιακά μεγάλων και ψηφιακά ώριμων για να αποκτήσουν ψηφιακή …νοημοσύνη.  Πρόκειται για:

-Τον Δήμο  Αθηναίων (20 εκατ. ευρώ), τον Δήμο  Θεσσαλονίκης (13 εκατ. ευρώ) και τον Δήμο  Πειραιώς (7 εκατ. ευρώ), ήτοι συνολικά  40 εκατ. ευρώ

– Επτά   μεγάλες πόλεις με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων. Ο συνολικός προϋπολογισμός επενδύσεων προσδιορίζεται στα 42 εκατ. ευρώ (δηλαδή 6 εκατ. ευρώ η κάθε μία).

– Τον Δήμο  Τρικκαίων, ως «Πρωταθλητής Έξυπνης Πόλης»,  με προκαθορισμένο προϋπολογισμό 6 εκατ. ευρώ.

Συνολικά, για την επενδυτική πρωτοβουλία των «Έξυπνων Πόλεων» έχουν προϋπολογιστεί 88 εκατ. ευρώ, συν 2 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία μιας κεντρικής πλατφόρμας διανομής ανοιχτών δεδομένων, η οποία θα περιλαμβάνει και τεχνική υποστήριξη στους δικαιούχους.  Στόχος των έργων είναι η αντιμετώπιση των νέων οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων, λόγω της συνεχιζόμενης αστικοποίησης και της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού που οδηγούν σε αυξημένη ζήτηση για κατάλληλες υπηρεσίες, πολλαπλασιάζοντας παράλληλα τις ενεργειακές και υδρευτικές ανάγκες, τον όγκο των αποβλήτων, την κινητικότητα κλπ.

Κρίσιμη παράμετρος στον σχεδιασμό έξυπνων πόλεων θα αποτελέσει η χρήση τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης και Διαδικτύου των Πραγμάτων (IoT), οι οποίες θα πρέπει σταδιακά να αντιμετωπίσουν διάφορες προκλήσεις που αφορούν πληθώρα αστικών προβλημάτων (όπως η κυκλοφορία των οχημάτων, η ανεπάρκεια χώρων στάθμευσης, ο συνωστισμός, η γραφειοκρατία των υπηρεσιών κλπ.), αλλά και ζητήματα που σχετίζονται με τη ψηφιακή αλλά και την πράσινη μετάβαση, τον περιορισμό της ρύπανσης, των απορριμμάτων, της χρήσης νερού κ.λπ.

Η πρωτοβουλία των Ελληνικών Έξυπνων Πόλεων δεν στοχεύει μόνο στην ψηφιοποίηση των εσωτερικών τους δραστηριοτήτων αλλά και στον συνολικό μετασχηματισμό του τρόπου αλληλεπίδρασης με τους δημότες, υιοθετώντας μια προσέγγιση με επίκεντρο τον πολίτη με τη χρήση της τεχνολογίας (IoT, Big Data, Διαλειτουργικότητα, Cloud κ.λπ.).  Αυτό θα επιτευχθεί με τη συμμετοχή της βιομηχανίας, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, των πολεοδόμων, των δημοτικών διοικήσεων και των πολιτών. Επιπλέον, οι δικαιούχοι δήμοι αναμένεται να λειτουργήσουν ως πόλεις «φάροι». Με άλλα λόγια οι πρακτικές που θα εφαρμόσουν, οι χάρτες πορείας, οι αρχιτεκτονικές μελέτες και τα σχέδια εφαρμογής θα είναι διαθέσιμες για τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις ώστε να ακολουθήσουν και εκείνες. Για την υλοποίηση των έργων προτείνονται τα εξής υποέργα:

Υποέργο 1: Επενδύσεις σε Έξυπνες Βιώσιμες Πόλεις (SmartSustainableCities– SSC). Ωφελούμενες θα είναι έντεκα μεγάλες ελληνικές πόλεις. Οι δικαιούχοι πρέπει να προετοιμάσουν ένα λεπτομερές σχέδιο εφαρμογής, μαζί με μια στρατηγική και ένα σχέδιο δράσης με προοπτική δεκαετίας,  που θα συνδέονται με τοπικούς, περιφερειακούς και εθνικούς στρατηγικούς στόχους. Η πρωτοβουλία  έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να  εξασφαλίζει το υψηλότερο δυνατό επενδυτικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα μέσω της διαθεσιμότητας και της χρήσης ανοικτών δεδομένων (εφαρμογές IoT,  bigdata, cloud κ.λπ.). Επίσης, θα αξιοποιηθούν υφιστάμενα σταθερά και ασύρματα δίκτυα επικοινωνίας ( MANs, WiFi4GR, 5G), ενώ θα υλοποιηθούν σχέδια και οδικοί χάρτες από διαφορετικά μοντέλα έξυπνων πόλεων, προκειμένου να αναπαραχθούν οι βέλτιστες πρακτικές και να αποφευχθούν δυσκολίες εφαρμογής.

Υποέργο 2: Μηχανισμός υποστήριξης για την εφαρμογή και την παρακολούθηση των επιδόσεων της πρωτοβουλίας. Περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου, το οποίο θα λειτουργεί ως υποστηρικτικός μηχανισμός για όλους τους φορείς που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία: δήμοι, κυβέρνηση, ιδιωτικός τομέας, ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, φορείς χρηματοδότησης κ.λπ. Θα ενεργεί ωστόσο και ως θεματοφύλακας για τα ανοιχτά δεδομένα που θα παράγονται από τις νέες έξυπνες πόλεις και θα διαχειρίζεται τη συλλογή και τη διανομή τους στην κοινότητα. Ακόμη, θα παρακολουθεί την απόδοση εφαρμογής και   έγκαιρης και ποιοτικής παράδοσης των έργων που χρηματοδοτούνται το πρόγραμμα των Έξυπνων Πόλεων.

Ο κάθε δήμος θα μπορεί να καθορίσει τις επενδυτικές του προτεραιότητες και το τεχνολογικό μείγμα με βάση το μοντέλο που ταιριάζει καλύτερα στους στρατηγικούς του στόχους (κινητικότητα, τουρισμός, κοινωνική ευημερία κ.λπ.). Οι επενδύσεις θα πρέπει να έχουν σαφείς επιχειρησιακούς στόχους και να τηρούν τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ιδιαίτερα σε σχέση με τα ανοιχτά δεδομένα, τη διασυνδεσιμότητα με άλλα συστήματα και τις δημόσιες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, καθώς και σε σχέση με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR).

Τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τους δήμους θα είναι: η ύπαρξη πολυετούς στρατηγικής και σχεδίου δράσης για έξυπνες πόλεις, το επίπεδο ετοιμότητας των δημοτικών υπηρεσιών και η διαθεσιμότητα προσωπικού (προαπαιτούμενο ειδικό Γραφείο έξυπνης πόλης). Επίσης, σημαντικό ρόλο θα παίξει η εμπλοκή του δήμου σε υπάρχοντα πιλοτικά έργα ή σχετικές πρωτοβουλίες και συνέργειες με άλλους διαθέσιμους πόρους χρηματοδότησης ( π.χ. Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», Ευρωπαϊκά Ταμεία 2014-2020/2021-2027, Έργα Έξυπνου Φωτισμού, Χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ κ.λπ.).