Τι δείχνουν τα Ολυμπιακά μετάλλια για την Κίνα και την Αμερική

Project Syndicate

Οι μορφωμένοι και διεθνώς καταξιωμένοι Κινέζοι δεν δείχνουν ιδιαίτερο ενθουσιασμό για τις συζητήσεις περί των κατακτήσεων μεταλλίων της Κίνας και της Αμερικής στους Ολυμπιακούς στο Τόκιο. Ο στενόμυαλος εθνικισμός έχει ελάχιστο ενδιαφέρον για αυτούς, όπως και για τους περισσότερους μορφωμένους Αμερικανούς και, γενικά, και για μένα. Ωστόσο, ως οικονομολόγος, δεν αντιμετωπίζω τόσο περοφρονητικά τις συζητήσεις που αφορούν τα μετάλλια.

Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των Ολυμπιακών μεταλλίων μιας χώρας μπορεί να είναι πολύ ενθαρρυντικός. Πρώτον, είναι πιθανό να αντικατοπτρίζει τους πόρους μιας χώρας, πόσα, δηλαδή, φυσικά και κοινωνικά κεφάλαια έχει συσσωρεύσει. Όσο μεγαλύτερη και ευημερούσα είναι η οικονομία μιας χώρας, τόσο πιο πιθανό είναι οι πολίτες της να έχουν τον ελεύθερο χρόνο και τους κατάλληλους υλικούς πόρους να επενδύσουν στην προετοιμασία των εθνικών τους ομάδων για τους Αγώνες.

Δεύτερον, τα μετάλλια μπορούν να αποτελέσουν δείκτη κοινωνικής σταθερότητας μιας χώρας. Μια χώρα που έχει ταλαιπωρηθεί από κάποιο πόλεμο ή πανδημία, όπως συνέβη φέτος, με τον κορωνοϊό, δεν είναι εύκολο να στρέψει όλη της την προσοχή, και πόσο μάλλον, τους πόρους της στους αθλητές της. Υπό αυτό το πρίσμα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες 2020 στο Τόκιο, αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών για όσους αναλύουν τον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων, όπως συμβαίνει τώρα μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, και προσφέρει τρία σημαντικά μαθήματα.

Πριν αναλύσουμε αυτά τα μαθήματα, πρέπει να παρουσιάσουμε το γενικό πλαίσιο. Από την πρώτη μέρα των φετινών Αγώνων, η Κίνα αποτέλεσε τη χώρα με τα περισσότερα χρυσά μετάλλια. Όσο εκτυλίσσονταν οι Αγώνες, η Κίνα και οι ΗΠΑ μάχονταν «σώμα με σώμα» στον πιο σκληρό αγώνα για την κατάκτηση χρυσού, που έχει παρατηρηθεί ποτέ μεταξύ των δύο αυτών χωρών. Στη συνέχεια, την τελευταία ημέρα των Αγώνων, η αμερικανική ομάδα βόλεϊ γυναικών νίκησε τη Βραζιλία κατά ένα πόντο, με αποτέλεσμα να κατακτήσουν το χρυσό.

Γενικά, η Αμερική αποτέλεσε τη χώρα με τα περισσότερα μετάλλια. Οι ΗΠΑ ηγήθηκαν καθ ‘όλη τη διάρκεια των Αγώνων, κατακτώντας περισσότερα από 20 μετάλλια. Από το γεγονός αυτό προκύπτει και το πρώτο μάθημα: οι ΗΠΑ παραμένουν η ισχυρότερη υπερδύναμη του κόσμου με διαφορά. Ο κόσμος, και το πιο σημαντικό οι ΗΠΑ, πρέπει να λάβουν το γεγονός αυτό ως κ΄στι το δεδομένο.

Η κυριαρχία της Αμερικής στον αθλητισμό αντικατοπτρίζει την ισχυρή της οικονομία και την πλούσιά της κοινωνία, αποτελώντας, έτσι, μία περιοχή όπου οι άνθρωποι έχουν άφθονο ελεύθερο χρόνο, πρόσβαση σε ένα ισχυρό εκπαιδευτικό σύστημα και τα κατάλληλα μέσα για υψηλή κατανάλωση. Πολλοί άνθρωποι στις ΗΠΑ ξεχνούν αυτά τα γεγονότα και ανησυχούν μήπως η Κίνα υπερισχύσει των ΗΠΑ.

Όταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο, υπερβάλλοντας, δηλαδή, για τη λεγόμενη απειλή της Κίνας, συχνά υποστηρίζουν πολιτικές που είναι παράλογες, άσκοπα επιθετικές και κοντόφθαλμες. Αποτελεί, επομένως, επιτακτική ανάγκη οι ΗΠΑ να λαμβάνουν υπόψη τους το πρώτο μάθημα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, και να μην αντιμετωπίζουν την Κίνα ως μία σοβαρή απειλή.

Το δεύτερο μάθημα από τον ανταγωνισμό για την κατάκτηση μεταλλίων μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ είναι ότι και οι δύο χώρες πρέπει να επικεντρωθούν στο να αντιμετωπίσουν τις αδυναμίες τους και να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό για την κατάκτηση των μεταλλίων, χωρίς να επιχειρούν να δυσκολεύουν η μία την άλλη. Η Κίνα τα πήγε σχετικά καλά στους φετινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις απογοητευτικές της αποδόσεις στους Αγώνες του 2016 στο Ρίο ντε Τζανέιρο,  έπειτα από έντονη προπόνηση και σκληρή δουλειά.

Αντίθετα, οι ΗΠΑ είχαν γενικά χαμηλότερες επιδόσεις στο Τόκιο, κερδίζοντας λιγότερα μετάλλια σε τομείς που αναμενόταν να τα πάνε πολύ καλύτερα, όπως η κολύμβηση και ο στίβος. Καθοριστική στιγμή ήταν η σκυταλοδρομία 4Χ100 μέτρων ανδρών, όταν η ομάδα των ΗΠΑ έχασε ένα σημαντικό προβάδισμα, και μια θέση στους τελικούς, αφού δεν κατάφερε να περάσει ομαλά τη σκυτάλη.

Η απογοητευτική απόδοση της αμερικανικής ομάδας μπορεί εν μέρει να αντικατοπτρίζει την εσωτερική αναταραχή των τελευταίων δύο ετών, εξαιτίας της επέλασης του κορωνοϊού. Και ίσως τα κοινωνικά κινήματα διαμαρτυρίας που αφορούσαν Αφροαμερικανούς, οι οποίοι, συνήθως, αποτελούν το θεμέλιο των μεγάλων Ολυμπιακών ομάδων των ΗΠΑ, έπαιξαν, επίσης, κάποιο ρόλο στην κατάσταση αυτή.

Το τρίτο μάθημα είναι ίσως και το πιο σημαντικό: η εκπαίδευση και το «άνοιγμα» των χωρών είναι το κλειδί για την επιτυχία. Ούτε η Κίνα ούτε οι ΗΠΑ είναι τέλειες. Και οι δύο χώρες έχουν προβληματικούς κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς και πολλά να μάθουν από τις βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζουν.

Ο μεγαλύτερος ήρωας της Κίνας στους Ολυμπιακούς στο Τόκιο ήταν ο Σου Μπινγκτιάν. Παρόλο που ο Σου δεν κέρδισε κανένα μετάλλιο, έσπασε το ασιατικό ρεκόρ για τον στίβο 100 μέτρων ανδρών, κατά τη διάρκεια των ημιτελικών, και έγινε ο πρώτος Κινέζος αθλητής και ο μόνος Ασιάτης, από το 1932, που έφτασε στους τελικούς (όπου κατέλαβε την έκτη θέση).

Ένας σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία του Σου είναι ότι, σε αντίθεση με πολλούς Κινέζους συνομηλίκους του, την προπόνησή του ανέλαβε ένας διάσημος προπονητής από τις ΗΠΑ – ένας παγκόσμιος ηγέτης στον στίβο, ειδικά σε αγώνες σπριντ μικρών αποστάσεων. Ο προπονητής του Σου εισήγαγε νέες ιδέες και εφάρμοσε ένα νέο πλαίσιο στην προπόνησή του, βοηθώντας τον, έτσι, να γίνει ο πιο αποτελεσματικός δρομέας.

Στον ανταγωνισμό Κίνας-ΗΠΑ, και οι δύο χώρες θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Σου. Η Κίνα μπορεί να συνεχίσει να μαθαίνει από τις βέλτιστες πρακτικές της Αμερικής σε διάφορους τομείς. Ομοίως, οι ΗΠΑ δεν πρέπει να παραμερίσουν τις οικονομικές και κοινωνικές επιτυχίες της Κίνας, αποδίδοντάς τες στην τύχη ή σε διάφορα τεχνάσματα απάτης. Εάν οι δύο αυτές χώρες ήταν πιο ανοιχτές στην ανταλλαγή ιδεών και επιθυμούσαν να μάθουν η μία από την άλλη, ενεδχομένως να απέδιδαν καλύτερα και στους Αγώνες. Ενώ η εκτόνωση των μεταξύ τους εντάσεων, θα έκανε τον μεταξύ τους ανταγωνισμό λιγότερο σκληρό.

Ο David Daokui Li, πρώην μέλος της επιτροπής νομισματικής πολιτικής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, είναι Διευθυντής του Ακαδημαϊκού Κέντρου Κινεζικής Οικονομικής Πρακτικής και Σκέψης και Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Τσινγκχουά.