Κλιματική αλλαγή, πανδημία και η χαμένη αλληλεγγύη…

Σήμερα λέω να πιάσουμε αυτά τα δυο θέματα από μια άλλη οπτική. Τι εννοώ; Δεν θα ασχοληθούμε καθόλου με το τι προκαλεί την κλιματική αλλαγή και τι προκάλεσε την πανδημία. Θα σταθούμε μόνο στα μέτρα που πρέπει να πάρουμε  για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις δυο μεγάλες μάστιγες που έχουν μαυρίσει τις ζωές μας.

Όλοι φαντάζομαι θα έχετε διαβάσει (και γνωρίζετε) τι λένε οι ειδικοί. Τι ενέργειες  προτείνουν προκειμένου  να περιοριστεί η κλιματική κρίση και τι για να αντιμετωπιστεί η πανδημία και να πάρουμε τις ζωές μας πίσω.

Ο αδύναμος κρίκος… 

Προσωπικά  πιστεύω πως για να λυθούν αυτά τα δυο «προβλήματα» (είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από πρόβλημα αλλά δεν μπορώ να βρω την κατάλληλη λέξη) πρέπει να γίνουν μια σειρά από ενέργειες. Φανταστείτε μια αλυσίδα με πολλούς κρίκους. Αυτή η αλυσίδα όμως έχει έναν αδύναμο κρίκο. Ποιος είναι αυτός; Η αλληλεγγύη… Ναι, η αλληλεγγύη.

Πάμε λοιπόν να τα πάρουμε ένα –ένα και ας ξεκινήσουμε από την κλιματική αλλαγή. Όπως μου λέει, ο υπεύθυνος ενέργειας και κλιματικής αλλαγής της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace Τάκης Γρηγορίου, η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας θα πρέπει να είναι «δίκαιη» και «συμμετοχική».

Ναι δίκαιη και συμμετοχική. Και θα πρέπει να εξασφαλιστεί πως δεν θα δημιουργηθούν πολίτες δυο κατηγοριών. Αυτοί που μπορούν να ανταπεξέλθουν στις νέες προκλήσεις κι αυτοί που αδυνατούν. Θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: η ενεργειακή μετάβαση ενέχει κινδύνους για δραστηριότητες και περιοχές που εξαρτώνται από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Η αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων κάνει τη διαφορά στον σχεδιασμό.

Tα air condition πήραν φωτιά… 

Πάμε σε ένα άλλο παράδειγμα. Με τους καύσωνες να διαδέχονται ο ένας τον άλλο –αυτό το καλοκαίρι- φαντάζομαι πως  τα air condition πήραν φωτιά. Φωτιά όμως θα πάρουν (αν δεν πήραν ήδη) και οι λογαριασμοί του ρεύματος.

Φανταστείτε τώρα, τι θα τραβήξουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που δεν έχουν τα χρήματα να πληρώσουν τους υπέρογκους λογαριασμούς. Και το βασικότερο: που δεν έχουν την οικονομική ευχέρεια να αναβαθμίσουν ενεργειακά τις κατοικίες τους ώστε να έχουν μόνιμα δροσιά το καλοκαίρι και ζέστη το χειμώνα χωρίς να πληρώνουν υπέρογκους λογαριασμούς ενέργειας. Γιατί το λέω αυτό; Επειδή οι άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα είναι τα πρώτα θύματα της κλιματικής αλλαγής.

Και τα ελληνικά νοικοκυριά (μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδας 2011) παρουσιάζουν – με κλιματική αναγωγή- τη μεγαλύτερη ενεργειακή κατανάλωση στην Ευρώπη: περίπου 30% μεγαλύτερη από την Ισπανία και περίπου διπλάσια από την Πορτογαλία. Επίσης η ενεργειακή κατανάλωση είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τις σκανδιναβικές χώρες…

Με απλά λόγια όσο λιγότερο «προστατευμένα» είναι τα κτήρια ( δεν έχουν για παράδειγμα μόνωση, διπλά υαλοστάσια κα), οι ένοικοι καταβάλλουν περισσότερα χρήματα για ψύξη το καλοκαίρι και για ζέστη το χειμώνα. Και όσο πιο παλιό είναι το κτήριο τόσο πιο ευπαθές είναι σε υψηλές θερμοκρασίες. Στην Ελλάδα (κατά  τη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος) σχεδόν το 65% των κτηρίων είναι κατασκευασμένα πριν από το 1980.

Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών ( καθηγητές Μάνθος  Σανταμούρης, Κώστας Καρτάλης), οι μετρήσεις της εσωτερικής θερμοκρασίας σε 60 κατοικίες χαμηλού εισοδήματος χωρίς μόνωση, διπλά τζάμια και κλιματισμό που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους έδειξαν πως για το 50% του διαστήματος η εσωτερική θερμοκρασία ήταν άνω των 34 βαθμών Κελσίου, ενώ η θερμοκρασία έφτανε μέχρι τους 42 βαθμούς Κελσίου. Στο τέλος κάθε  καύσωνα (ύστερα από μετρήσεις 145 ωρών άνω των 34 βαθμών) η εσωτερική θερμοκρασία έφτανε γύρω στους 38 βαθμούς Κελσίου (!).

Και τι να πεις σε έναν άνθρωπο που δεν μπορεί να πληρώσει τους λογαριασμούς του; Έτσι, όπως μου επισημαίνει, ο Τάκης Γρηγορίου, είναι  πλέον σαφές πως η μετάβαση δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς δικαιοσύνη, χωρίς τη συναίνεση και τη συμμετοχή της κοινωνίας, χωρίς βοήθεια προς τους οικονομικά ασθενέστερους ώστε και αυτοί να γίνουν μέρος της νέας εποχής.

Ποια λέξη λείπει;  Αλληλεγγύη. Να καταλάβουμε πως πρέπει να βοηθηθούν όσοι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στο νέο μοτίβο που απαιτείται για να σωθεί ο πλανήτης για το καλό όλων μας…

Τα εμβόλια, ο κορωνοϊός και η παγκόσμια γειτονιά… 

Εγώ δεν είμαι ειδικός. Γνωρίζω όμως πως όλος ο πλανήτης είναι μια γειτονιά. Κι αν μια γωνιά της γειτονιάς καίγεται εύκολα μπορεί να καεί και η γωνιά που βρισκόμαστε σήμερα εμείς και νοιώθουμε ασφαλείς. Τι λέτε; Έχω άδικο;

Πάμε παρακάτω. Τα εμβόλια φθάνουν εύκολα στις λεγόμενες πλούσιες χώρες (ναι, είμαστε τυχεροί που ζούμε στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό) ενώ στις φτωχότερες χώρες υπάρχει πρόβλημα. Σε εμάς έχει ξεκινήσει ο διάλογος για την αναγκαιότητα της 3^ης δόσης . Την ίδια ώρα, υπάρχουν άνθρωποι στις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες που δεν μπορούν να κάνουν ούτε την 1^η δόση (!). Κατανοήστε το: ούτε την 1^η δόση…

Τι συμπέρασμα βγάζετε; Η επιστήμη πετυχαίνει, αλλά η αλληλεγγύη αποτυγχάνει. Και τι σημαίνει αυτό;  Σημαίνει επιπλέον καθυστέρηση της παγκόσμιας ανάκαμψης. Γιατί; Επειδή όλα είναι μια αλυσίδα… Ναι, μια αλυσίδα.

Αν δεν με πιστεύετε, ρωτήστε και τη γενική διευθύντρια των Γιατρών του Κόσμου Ευγενία Θάνου να σας πει τι είδαν (και βλέπουν ) τα ματάκια της.

Η Ευγενία Θάνου μου εξήγησε και μια άλλη πτυχή του προβλήματος.

-«Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν τα απαραίτητα χαρτιά για τη διαμονή τους στη χώρα μας. Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να εμβολιαστούν και δεν μπορούν. Και αυτοί οι άνθρωποι απασχολούνται από Έλληνες εργοδότες. Και πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους πήραν μέρος εθελοντικά στην κατάσβεση των πυρκαγιών», μου λέει.

Είδατε που και εδώ χωράει η λέξη αλληλεγγύη;

Αλληλεγγύη λοιπόν. Γιατί αν συνεχίσει να είναι ο αδύναμος κρίκος το παιγνίδι χάθηκε…