Τα «οικονομικά ραντεβού» – Πόσο «καυτός» θα είναι ο Σεπτέμβριος για την τσέπη μας και την οικονομία

Ένα κρίσιμο μήνα έχει μπροστά της ελληνική οικονομία και το αρμόδιο επιτελείο, σχεδόν, δεν διέκοψε καθόλου κατά το θέρος. Καταρχάς προετοιμάζοντας τα ραντεβού του Σεπτεμβρίου, εξετάζοντας, παράλληλα, τα δεδομένα για το οικονομικό πακέτο της ΔΕΘ και φυσικά αντιμετωπίζοντας τα όσα νέα μέτωπα άνοιξαν οι φυσικές καταστροφές. Οι σταθμοί και τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου είναι καθοριστικά αφού μεταξύ άλλων θα αποκρυσταλλωθούν οι κυβερνητικές αποφάσεις για τις νέες φοροελαφρύνσεις και θα κριθεί αν τελικά επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για την θετική πορεία του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο.

Η μάχη σε γενικές είναι σε δύο πεδία: πρώτον, η μετάλλαξη Δέλτα – με όπλο τα εμβόλια- να μην τινάξει στον αέρα τους σχεδιασμούς για μία ανοιχτή οικονομία φέτος. Και  δεύτερον, να μην υπάρξει εκτροχιασμός των δημοσιονομικών στόχων – λόγω και των νέων ενδεχόμενων νέων έκτακτων μέτρων στήριξης λόγω πανδημίας και φυσικών καταστροφών. Διεθνείς και εγχώριοι αναλυτές βλέπουν θετικά σημάδια για την πορεία της ελληνικής οικονομίας που καθοδηγούνται τόσο από την ανθεκτικότητα του ΑΕΠ τα προηγούμενα τρίμηνα, τον καλύτερα από το αναμενόμενο τουρισμό και από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, όμως χτυπούν καμπανάκια με κύρια πηγή την μετάλλαξη “Δέλτα” και τις γεωπολιτικές εξελίξεις που θα μπορούσε να οδηγήσει σε προσφυγική κρίση επηρεάζοντας όλη την Ευρώπη.

Αποκαλυπτήρια και το κόστος από τις καταστροφές και την πανδημία

Πέραν της αγωνίας για τα επίσημα αποκαλυπτήρια του ΑΕΠ δευτέρου τριμήνου στις 7 Σεπτεμβρίου, παράλληλα, το βλέμμα του οικονομικού επιτελείου είναι και στις ευρωπαϊκές συζητήσεις που ξεκινούν μετά τον Αύγουστο και αφορά τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας ενόσω ισχύει η δημοσιονομική ευελιξία μόνο μέχρι το 2022. Από την κυβέρνηση έχουν δηλώσει ανοιχτά τις προθέσεις για ένα νέο πακέτο ελαφρύνσεων όμως οι πρωθυπουργικές εξαγγελίες στις αρχές Σεπτεμβρίου από Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης είναι αμφίβολο αν θα κινηθούν στους αρχικούς σχεδιασμούς.

Παρά τις προβλέψεις για το έκτακτο κονδύλι των 500 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των πυρόπληκτων δεν αποκλείεται ο λογαριασμός για κάλυψη των πληγέντων από φυσικές καταστροφές να αυξηθεί, ο οποίος από το 2020 έως σήμερα ανέρχεται στο 1,6 δισ. Ευρώ.  Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη (MEGA), η πανδημία έχει κοστίσει στη χώρα 40 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ για τα θέματα των πυρκαγιών έγινε ένας έκτακτος προϋπολογισμός 500 εκατομμυρίων ευρώ. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οικονομία θα αντέξει, αλλά αυτός δεν αναιρεί την ένταση των κρίσεων που βιώνουμε, όπως το μεταναστευτικό, η κλιματική κρίση», τόνισε.

Οι όποιες νέες φοροελαφρύνσεις εξετάζονται (αναστολή εισφοράς αλληλεγγύης και για δημόσιο, νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ, των ασφαλιστικών εισφορών, φορολογικών συντελεστών κ.λπ.) θα ενσωματωθούν, εφόσον υιοθετηθούν  στο προσχέδιο του προϋπολογισμό για το 2022 που αναμένεται την 1η Οκτωβρίου στη Βουλή. Κρίσιμο σε αυτό το στάδιο είναι η συνεννόηση με τους Θεσμούς και οι συζητήσεις που θα ξεκινήσουν από Σεπτέμβριο στο πλαίσιο στης 12η αξιολόγησης του Οκτωβρίου θα καθορίσουν και το τελικό σχέδιο.

Τα νέα του Σεπτεμβρίου και ο τουρισμός 

Το υπουργείο Οικονομικών ποντάρει στο τρίτο, πολύ καλύτερο από τα προσδοκώμενα, τρίμηνο του τουρισμού και στο επενδυτικό κύμα – με αφορμή και το Ταμείο Ανάκαμψης – που θα δώσει ώθηση στην οικονομία.

Τα ραντεβού της οικονομίας – παρά τον κρίσιμο Σεπτέμβριο λόγω μεταλλάξεων-  προοιωνίζουν θετικές ειδήσεις.

•  Από το οικονομικό επιτελείο τονίζεται ότι τα ενδεικτικά στοιχεία που υπάρχουν από τον τζίρο των επιχειρήσεων, τον τουρισμό, τη βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές είναι θετικά.  Έτσι, από τα στοιχεία εκπέμπονται μηνύματα ακόμα και για διψήφιο ποσοστό του ΑΕΠ κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Οι ανακοινώσεις αναμένονται στις 7 Σεπτεμβρίου από την στατιστική υπηρεσία. Τα εν λόγω στοιχεία θα δώσουν μία πιο ξεκάθαρη εικόνα για την αναθεώρηση των προβλέψεων του υπουργείου Οικονομικών από το 3,6% σε πάνω από από το 4% του ΑΕΠ.

• Την ίδια ώρα, οι τουριστικές εισπράξεις δείχνουν ότι το δίμηνο Ιούλιος – Αύγουστος ήταν αρκετά ικανοποιητικό. Ήδη οι εκτιμήσεις μιλούν πως τα έσοδα του 2021 μπορεί να φτάσουν στο 60-70% του 2019 (έφτασαν στο ρεκόρ 18 δισ. ευρώ) από πρόβλεψη του υπουργείου Οικονομικών για τζίρο 40-45%.

• Επίσης, προς τα τέλη Σεπτεμβρίου θα δημοσιευτεί η έκθεση της 11ης αξιολόγησης στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας  που αναμένεται να δώσει θετικό “σινιάλο” με την επιτυχής ολοκλήρωσης της.

• Στα κρίσιμα του Σεπτεμβρίου είναι ο μαραθώνιος για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Προ ολίγων εβδομάδων  εισέρρευσε στα ταμεία η προκαταβολή ύψους 4 δισ. Ευρώ και ήδη “τρέχει” μία λίστα 12 έργων. Κυβέρνηση, οικονομικό επιτελείο και αρμόδια στελέχη βάζουν γκάζι στις μηχανές για μία σειρά επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων ώστε να εκταμιευθεί η πρώτη δόση τον Νοέμβριο ύψους 3,8 δισ. ευρώ.

Lockdown και ταμειακά διαθέσιμα  

Παρά όμως τις διαβεβαιώσεις για ανοιχτή οικονομία η αβεβαιότητα παραμένει σκιά στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Η αγωνία υπάρχει στο οικονομικό επιτελείο για το ενδεχόμενο “σκληρών” μεταλλαξεων που μπορεί να τινάξει στους στόχους τον αέρα και να επιβραδύνει την οικονομία. Παρά ταύτα, στα χαρτιά του υπουργείου Οικονομικών δεν υπάρχουν προβλέψεις για ένα νέο lockdown και ως εκ τούτου το κεφάλαιο των γενικευμένων μέτρων στήριξης λόγω υγειονομικών περιορισμών έχει κλείσει.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ανάλυση της JP Morgan που μετρά τις… ημέρες που απαιτείται για νικηθεί η μετάλλαξη Δέλτα. Όπως τονίζεται οι ρυθμοί των εμβολιασμών έχουν επιβραδύνει σε όλη την Ευρώπη, ενώ στην Ελλάδα έχουν πέσει στο μισό σε σχέση με ένα μήνα πριν. Εκτιμά ότι η Ελλάδα χρειάζεται 192 ημέρες για να πιάσει το 80% των εμβολιασμών, δηλαδή το “χρυσό” ποσοστό ώστε να νικήσει την μετάλλαξη Δέλτα. Σε γενικές γραμμές βλέπει ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων το φθινόπωρο στην Ευρώπη που θα οδηγήσει στην επαναφορά κάποιων περιοριστικών μέτρων.

Παρά τους κινδύνους από την μετάλλαξη οι οίκοι βλέπουν ισχυρή ανάκαμψη για την Ελλάδα το 2021 που στηρίζεται κυρίως στις προοπτικές ανάκαμψης του τουρισμού, με την Fitch να προβλέπει ρυθμό στο 4,3% (από 3%), η Citi στο 5,3% (από 4,1%) και η Bank Of America στο 5,1%.  Στην τελευταία της ανάλυση η  Capital Economics βλέπει ισχυρή ανάπτυξη για την Ελλάδα στο  6,3% το 2021 προβαίνοντας σε μία αναθεώρηση των εκτιμήσεων που έκαναν λόγο για αναπτυξιακή έκρηξη 8%.

Στα κρατικά ταμεία βρίσκεται ένα σημαντικό αποθεματικό ύψους 31-32 δισ. Ευρώ το οποίο μαζί με το εκδοτικό πρόγραμμα ομολόγων από τον  Σεπτέμβριο (2-4 δισ. Ευρώ έως το τέλος του ετους) θα ισχυροποιήσει το “μαξιλάρι” – για τυχόν έκτακτες ανάγκες όπως είναι φυσικά και οι φυσικές καταστροφές. Την ίδια ώρα επιταχύνονται οι διαδικασίες για την αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ για έργα, επενδύσεις και  μεταρρυθμίσεις, με ειδικές προβλέψεις για τις επιχειρήσεις και τις μικρομεσαίες.

Λιγότεροι από τους μισούς διαχειριστές κεφαλαίων της Bank of America ( σε νέα έρευνα του Αυγούστου) αναμένουν επιπλέον ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας μέσα στους επόμενους μήνες, όπου το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο από τον περασμένο Ιούνιο. Οι χαμηλές προσδοκίες των επενδυτών οφείλονται κυρίως στις επιπτώσεις της μετάλλαξης Δέλτα με το 19% των ερωτηθέντων στην έρευνα της BofA να την χαρακτηρίζει ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Σύμφωνα επίσης με την Capital Economics, η παγκόσμια ανάκαμψη βρίσκεται στο ζενίθ της όμως η ιστορία της ανάκαμψης παραμένει καθώς η αρχική μετα-πανδημική εκτίναξη πλησιάζει στο τοπ της, αλλά η στήριξη από τις πολιτικές αναμένεται να επιτρέψουν την ανάπτυξη κατά τα επόμενα δύο χρόνια.