Πώς η πανδημία επηρεάζει τις αναπτυξιακές προοπτικές της Κίνας;

Πεκίνο – Στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, το ΑΕΠ της Κίνας αυξήθηκε κατά 7,9% σε ετήσια βάση. Αυτή ήταν μια σχετικά ισχυρή επίδοση, ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, για την Κίνα, ήταν, παράλληλα, απογοητευτική: έρευνα οικονομολόγων της Caixin έδειξε ότι η μέση εκτίμηση για το δεύτερο τρίμηνο ήταν ανάπτυξη της τάξεως 8,2%.

Κινέζοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας είναι 6%. Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα βάσης, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας, κατά τα τέσσερα τρίμηνα του 2021, θα πρέπει να είναι 19,1%, 8,3%, 6,7% και 5,5%, αντίστοιχα. Ωστόσο, το πρώτο τρίμηνο, η ανάπτυξη ανήλθε στο 18,3%. Αυτή η ασθενέστερη από το αναμενόμενο επίδοση αποτελεί, σε σημαντικό βαθμό, αποτέλεσμα της επίσημης πολιτικής.

Παρόλο που οι κινεζικές αρχές εφάρμοσαν, από τις αρχές της πανδημίας, επεκτατική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, αποδείχθηκαν πρόθυεςι να τις εξομαλύνουν, καθώς ανησυχούσαν ότι, με τον τρόπο αυτό, θα τροφοδοτηθεί ο πληθωρισμός και θα επιδεινωθούν οι οικονομικοί κίνδυνοι. Η δημοσιονομική περιστολή ήταν ιδιαίτερα άμεση. Το πρώτο εξάμηνο του 2021, οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης της Κίνας αυξήθηκαν μόνο κατά 4,5%, ενώ τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 21,8%. Αν και αυτό αντανακλά εν μέρει το αποτέλεσμα βάσης, η πολιτική ήταν αναμφισβήτητα αυστηρότερη. Στην πραγματικότητα, το πρώτο εξάμηνο του 2021, το δημόσιο δημοσιονομικό έλλειμμα της Κίνας ήταν κατά 1,6 τρισ. γουάν (247 δισ. δολάρια) λιγότερο σε σχέση με το 2020.

Η νομισματική πολιτική παρέμεινε χαλαρή, αλλά η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBOC) ήταν επιφυλακτική. Το πρώτο εξάμηνο του 2021, η κοινωνική χρηματοδότηση αυξήθηκε κατά 17,7 τρισ. γουάν. Η αύξηση αυτή είναι 3,1 τρισ. γουάν λιγότερη από το αντίστοιχο ποσό για την ίδια περίοδο του 2020. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι οικονομικοί δείκτες αποδεικνύουν ολοένα και περισσότερο την επιβράδυνση της κινεζικής ανάπτυξης.

Οι ηγέτες της Κίνας κίνουνται με τέτοιο τρόπο, τώρα, ώστε να αποκατασταθεί η επιβράδυνση αυτή. Στις αρχές του περασμένου μήνα, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, σε προσπάθειά της να προκαλέσει αύξηση δανεισμού, ανακοίνωσε ότι θα μειώσει κατά 50 μονάδες βάσης το ποσοστό υποχρεωτικών αποθεματικών για όλες τις τράπεζες.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας δημοσίευσε ένα ανακοινωθέν αναγνωρίζοντας ότι «η εγχώρια οικονομία της Κίνας συνεχίζει να είναι ασταθής και άνιση», και  να καλεί για επιτάχυνση «της κατασκευής μεγάλων έργων που προβλέπονται στο 14ο Πενταετές Σχέδιο». Η αγορά το θεωρεί στοιχείο που υποδεικνύει ότι η κυβέρνηση θα εφαρμόσει μια περισσότερο επεκτατική μακροοικονομική πολιτική κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

Μια τέτοια προσαρμογή πολιτικής, αν και εξακολουθεί να είναι περιθωριακή, έχει αυξήσει τις ελπίδες ότι η ανάπτυξη θα ενισχυθεί, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2021, φτάνοντας ,ενδεχομένως, ακόμη και σε επίπεδο που θα συμφωνεί με τον δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης. Ωστόσο, η αλλαγή πολιτικής ίσως να μην αποδειχθεί αρκετή. Αντ ‘αυτού, η οικονομική ανάκαμψη της Κίνας, ενδεχομένως, να εξαρτηθεί, κυρίως, από τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η μάχη κατά του κορωνοϊού.

Ήδη από την άρση του lockdown στη Γουχάν, στις αρχές του Απριλίου, το 2020, η Κίνα κατάφερε να αποτρέψει ενδεχόμενες μεγάλες εστίες μετάδοσης κορωνοϊού στην επικράτειά της και να διατηρήσει τον αριθμό των νέων επιβεβαιωμένων καθημερινών κρουσμάτων κορωνοϊού σε χαμηλά επίπεδα. Πολλοί πίστευαν ότι η Κίνα θα μπορούσε να περιορίσει τις λοιμώξεις από κορωνοϊό.

Ωστόσο, οι ελπίδες αυτές διαψεύσθηκαν, τον περασμένο μήνα, όταν αρκετοί εργαζόμενοι στο αεροδρόμιο στο Νανκίνγκ βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό, έπειτα από τη τακτική διενέργεια τεστ ανίχνευσης κορωνοϊού. Μέσα σε λίγες μέρες, η εξαιρετικά μεταδοτική μετάλλαξη Δέλτα είχε εξαπλωθεί σε 22 πόλεις σε δέκα διαφορετικές επαρχίες της Κίνας. Τα συνολικά επιβεβαιωμένα κρούσματα εντός της χώρας αυξήθηκαν από 251, στις 16 Ιουλίου, σε περίπου 2.000.

Η κυβέρνηση, η οποία έχει δεσμευτεί να μηδενίσει τα κρούσματα, αντέδρασε άμεσα στον νεό κίνδυνο, επιβάλλοντας νέα lockdown σε περιοχές υψηλού κινδύνου, αυστηρότερους ταξιδιωτικούς περιορισμούς σε περιοχές μεσαίου κινδύνου και θέτοντας σε καραντίνα περίπου 100.000 άτομα. Παρόμοιες καταστάσεις είχαν, όμως, συμβεί και στο παρελθόν, αν και σε μικρότερη κλίμακα. Ωστόσο, με ένα αρκετά μεγάλο μέρος του πληθυσμού να μην έχει εμβολιαστεί, ενώ, ταυτόχρονα, εμφανίζονται, συνεχώς, και νέες μεταλλάξεις, είναι αδιαμφισβήτητο ότι θα έρθουμε αντιμέτωποι με τις δυσκολίες που είχαμε κληθεί να αντιμετωπίσουμε και στο παρελθόν.

Το οικονομικό κόστος των lockdown, όπως και των ταξιδιωτικών περιορισμών, είναι εξαιρετικά υψηλό. Με βάση αυτό, ορισμένοι ιολόγοι, επιδημιολόγοι και οικονομολόγοι υποστηρίζουν, τώρα, ότι η Κίνα πρέπει να απομακρυνθεί από την πολιτική μηδενικής ανοχής και να μάθει να ζει με τον ιό.

Ωστόσο, υπάρχει έντονη αντίθεση με την προσέγγιση αυτή. Άλλωστε, η αυστηρή προσέγγιση της Κίνας, η οποία επιτρέπεται από τις θεσμικές της ρυθμίσεις και την πολιτιστική της παράδοση, κράτησε τη χώρα χωρίς πολλά κρούσματα κορωνοϊού για αρκετούς μήνες. Και ενώ το κόστος είναι υψηλό, ειδικά για τον τουρισμό και τις υπηρεσίες που σχετίζονται με τα ταξίδια, η Κίνα έχει τη δυνατότητα να το αντέξει οικονομικά.

Το σημαντκότερο όλων, όμως, είναι ότι η Κίνα έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει για να εμβολιάσει το σύνολο του πληθυσμού της. Παρόλο που έχει χορηγήσει, μέχρι στιγμής, 1,9 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων (κυρίως τα δικά της εμβόλια, Sinovac και Sinopharm, και τα δύο διδοσικά ) θα χρειαστεί να εμβολιάσει περισσότερο από το 83% του πληθυσμού της, ώστε να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης, σύμφωνα με τον κορυφαίο επιδημιολόγο, Zhong Nanshan.

Επιπλέον, σχετικά με τα ερωτήματα που προκύπτουν για τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα όσων εμβολίων χορηγούνται επί του παρόντος, η απάντηση είναι ότι ίσως χρειαστεί να περιμένουμε λίγο χρόνο ακόμη για την παροχή ενισχυτικών δόσεων ή την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών εναλλακτικών λύσεων. Κι ακόμα κι αν η Κίνα κατάφερε να εμβολιάσει ένα αρκετά μεγάλο μέρος του πληθυσμού της με αποτελεσματικά εμβόλια, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αποτελεί μέρος ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου, όπου αρκετές από τις υπόλοιπες χώρες έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο αγώνας κατά του κορωνοϊού δεν έχει ακόμη τελειώσει. Για την Κίνα, αυτό συνεπάγεται ότι περισσότερες μικρές εστίες μετάδοσης κορωνοϊού, με τις σχετικές οικονομικές διαταραχές που η κατάσταση αυτή ενέχει, είναι σχεδόν αναπόφευκτες. Δεδομένου αυτού, είναι πολύ πιθανό ότι η συνολική ανάπτυξη της Κίνας το 2021 θα ξεπεράσει τις προηγούμενες προσδοκίες της αγοράς.

Αυτό, όμως, δεν υποβαθμίζει τη σημασία της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Μια πιο επεκτατική προσέγγιση θα μπορούσε να βοηθήσει πολύ στην αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Συγκεκριμένα, πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, που έχουν πληγεί σοβαρά από την πανδημία, χρήζουν σοβαρής βοηθείας και η κυβέρνηση έχει ακόμη το περιθώριο να προσφέρει τη βοήθεια αυτή. Στην πραγματικότητα, με το σωστό συνδυασμό πολιτικών, η Κίνα μπορεί να επιτύχει μια αρκετά καλή ανάπτυξη από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και έπειτα.

Ο Yu Yongding, πρώην πρόεδρος του China Society of World Economics και διευθυντής του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας και Πολιτικής στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, εργάστηκε στην Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας από το 2004 έως το 2006.