Τσακλόγλου – Διαφάνεια και θεσμική θωράκιση του νέου ταμείου επικουρικής ασφάλισης

«Η θωράκιση του νέου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) στηρίζεται στις καλές πρακτικές ευρωπαϊκών χωρών με ζηλευτό κράτος πρόνοιας και στις αρχές χρηστής διακυβέρνησης ασφαλιστικών ταμείων», τόνισε ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου κατά τη δεύτερη ημέρα συζήτηση στη βουλή του νομοσχεδίου για τις νέες επικουρικές συντάξεις.

Όπως σημείωσε, «στο άρθρο 19 του σχεδίου νόμου ρυθμίζεται σαφώς το εύρος τόσο της ποινικής όσο και της αστικής ευθύνης των μελών της Διοίκησης του ΤΕΚΑ, που θα ιδρυθεί για να διαχειρίζεται και να επενδύει τις εισφορές των ασφαλισμένων. Η φύση και το αντικείμενο του Ταμείου επιβάλλουν διαφάνεια, λογοδοσία και ισχυρή εποπτεία. Είναι άλλο αυτό και άλλο η ποινικοποίηση της καθημερινής λειτουργίας του Ταμείου. Αυτό δεν συμβαίνει πουθενά στον κόσμο.

Φυσικά και διώκονται τα μέλη του Δ.Σ. εάν ενήργησαν με δόλο ή βαριά αμέλεια, ή με σκοπό να προσπορίσουν στον εαυτό τους ή σε τρίτο παράνομο περιουσιακό όφελος ή να βλάψουν το Δημόσιο ή άλλον, καθώς και εάν παραβίασαν το απόρρητο των πληροφοριών και στοιχείων που περιήλθαν σε γνώση τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Η πρόβλεψη αυτή είναι, μάλιστα, αυστηρότερη από παρεμφερείς ρυθμίσεις που ισχύουν στην ελληνική νομοθεσία, όπως αυτές που ισχύουν με βάση τον ν. 4389/2016 για την Α.Α.Δ.Ε., οι οποίες προστατεύουν τα όργανα της Αρχής ακόμη και εάν συντρέχει βαριά αμέλεια.

Η ανοιχτή διαδικασία επιλογής της Διοίκησης του Ταμείου, το εύρος της ευθύνης των μελών του Δ.Σ. και η κρατική εγγύηση που υπάρχουν στο νόμο, είναι αυτοτελείς και παράλληλες δικλείδες ασφαλείας τόσο για τον ασφαλισμένο, όσο και για το δημόσιο συμφέρον. Είμαστε ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου και η αρχή της νομιμότητας διέπει κάθε πτυχή της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης».

Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου το ΤΕΚΑ

«Το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) που ιδρύεται είναι ΝΠΔΔ. Το μεγαλύτερο μέρος της διαχείρισης θα γίνεται εντός του ΤΕΚΑ. Ένα μικρό μέρος θα επενδύεται και σε αγορές εκτός της Ελληνικής, για διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου και αυτό θα γίνεται με συγκεκριμένους κανόνες, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μετά από ανοιχτή διαγωνιστική διαδικασία.

Ο ισχυρισμός της αντιπολίτευσης ότι αυτή η διαδικασία που προανέφερα είναι διαδικασία ιδιωτικοποίησης είναι σαθρός, όσο σαθρό είναι και το να ισχυρίζεται κάποιος ότι -για παράδειγμα- το νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ δεν είναι δημόσιο νοσοκομείο, αλλά ιδιωτικό νοσοκομείο, για τον λόγο και μόνο ότι χρησιμοποιεί φάρμακα ιδιωτικών εταιρειών

Θα έπρεπε να ντρέπονται όσοι επικαλούνται το επιχείρημα «περί τζόγου» επειδή είμαστε η χώρα με τη χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων στην Ευρώπη. Εδώ μιλάμε για Οργουελική γλώσσα, δηλαδή το να βαφτίζεται η επένδυση «τζόγος». Η επένδυση είναι ο τροφοδότης της ανάπτυξης και το ποσοστό των επενδύσεων στη χώρα μας υστερεί δραματικά από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο».

Οι μελέτες για την βιωσιμότητα της κοινωνικής ασφάλισης

«Σχετικά με την επάρκεια των συντάξεων στην οποία αναφέρεται η αντιπολίτευση υπάρχει λαθροχειρία. Η μελέτη μου δεν αναφερόταν στις επικουρικές συντάξεις, αλλά στο σύνολο του συνταξιοδοτικού συστήματος. Από το σύνολο του συνταξιοδοτικού συστήματος οι Επικουρικές είναι ένα μικρό τμήμα του συνολικού συνταξιοδοτικού εισοδήματος.

Σχετικά με την βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης υπάρχει μελέτη που δείχνει ότι μετά τις πολύ σημαντικές περικοπές του νόμου Κατρούγκαλου το σύστημα είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο.

Όμως, ειδικά για τις επικουρικές συντάξεις, η βιωσιμότητα επιτυγχάνεται μέσω της (σημαντικής) μείωσης των ποσοστών αναπλήρωσης τους . Αυτό είναι που θέλουμε να αλλάξουμε, χωρίς – προφανώς – να θίξουμε τη βιωσιμότητα του συστήματος».

Οι 18 χώρες που επέστρεψαν από το κεφαλαιοποιητικό στο διανεμητικό σύστημα

«Οι 18 αυτές χώρες, στις οποίες συχνά αναφέρονται βουλευτές της αντιπολίτευσης , είναι είτε χώρες της Λατινικής Αμερικής (Βενεζουέλα, Εκουαδόρ, Νικαράγουα, κ.α.) είτε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ της Ευρώπης (Ρωσία, Πολωνία, Καζακστάν, Ρουμανία, κ.α.) και λίγες χώρες της Αφρικής (Νιγηρία, Γκάνα) -κατά περίπτωση- έκαναν τα ακόλουθα λάθη:

– Έκαναν κεφαλαιοποιητικό το σύνολο της κοινωνικής ασφάλισης, εκθέτοντας στον κίνδυνο των αγορών το σύνολο του ασφαλιστικού τους συστήματος.

– Άφησαν τους ασφαλισμένους χωρίς εποπτεία και χωρίς προστασία να διαχειρίζονται τα δικά τους ασφαλιστικά κεφάλαια – χωρίς αυτοί να έχουν την απαιτούμενη γνώση και εμπειρία

– Έδωσαν τη δυνατότητα στις ανεπαρκώς εποπτευόμενες ιδιωτικές εταιρείες να κάνουν ισχυρή διαφήμιση των ασφαλιστικών τους προϊόντων, κάτι που οδήγησε σε αύξηση του κόστους και, τελικά, την υιοθέτηση ιδιαίτερα ριψοκίνδυνων επιλογών και αύξηση της ευαλωτότητας του συστήματος

– Υπήρξαν και χώρες όπου απλώς το κράτος έβαλε χέρι στα αποθεματικά του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, δηλαδή, ό,τι μας υποσχέθηκε σήμερα ότι θα κάνει ο κ. Τσίπρας, όπως έκανε ο φίλος του ο κος Τσάβες στη Βενεζουέλα».

Στην περίπτωσή μας, η κεφαλαιοποίηση αφορά ένα σχετικά μικρό μέρος του συνταξιοδοτικού συστήματος ενώ δεν ζητάμε από τους ασφαλισμένους να γίνουν γκουρού των αγορών, εφόσον οι επενδύσεις του νέου ταμείου (ΤΕΚΑ) θα γίνονται από πιστοποιημένους επαγγελματίες. Μαθαίνουμε όχι μόνο από τις επιτυχίες αλλά και από τα λάθη των άλλων.

Το θετικό Ελληνικό παράδειγμα διαχείρισης κεφαλαίων ασφαλιστικών οργανισμών

«Σε ό,τι αφορά δε την ανασφάλεια για τις αποδόσεις των εισφορών που επενδύονται στις χρηματαγορές, επιτρέψτε μου να σας παρουσιάσω ένα καθησυχαστικό δημόσιο επενδυτικό success story. Στον απόηχο της χρηματιστηριακής κρίσης του 1999, στις αρχές της δεκαετίας του 2000 δημιουργήθηκαν δύο κρατικές εταιρείες με κύριο σκοπό την ασφαλή, επαγγελματική διαχείριση των αποθεματικών των Ασφαλιστικών Ταμείων: η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ και η ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών. Και οι δύο αυτές εταιρείες αξιοποίησαν τα αποθεματικά των ασφαλιστικών Ταμείων με τρόπο βέλτιστο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της βάσης δεδομένων της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, την περίοδο 2003-2020 η απόδοση που πέτυχε η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ στα κεφάλαια που της εμπιστεύθηκαν τα ασφαλιστικά Ταμεία ήταν 113%, ενώ το Μεικτό Αμοιβαίο Κεφάλαιο Εσωτερικού της ΑΕΔΑΚ την ίδια περίοδο είχε απόδοση 146%. Αν αφαιρέσουμε την επίδραση του πληθωρισμού, οι πραγματικές σωρευτικές αποδόσεις τους ήταν 67% και 93% και οι πραγματικές ετήσιες αποδόσεις τους ήταν 2,9% και 3,7% αντιστοίχως. Ειδικά η περίπτωση του μεικτού Α/Κ της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών παρουσιάζει πρόσθετο ενδιαφέρον. Διότι το εν λόγω Α/Κ επένδυε τα κεφάλαια του ΕΦΚΑ αποκλειστικά σε ελληνικά αξιόγραφα (κυρίως μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών & σε κρατικά ομόλογα), στην πιο δύσκολη περίοδο για την ελληνική οικονομία. Στο ίδιο διάστημα, 2003-2020, το ελληνικό Χρηματιστήριο υποχώρησε περισσότερο από 50% και τα κρατικά ομόλογα κουρεύτηκαν. Και όμως, σε μακροπρόθεσμη βάση, επιτεύχθηκαν θετικές και υψηλές αποδόσεις προστατεύοντας τις εισφορές των ασφαλισμένων από τις βίαιες διακυμάνσεις των ελληνικών αγορών.

Και οι δύο εταιρείες χαρακτηρίζονται από τον επαγγελματισμό τους. Σε αυτό το πρότυπο, με ακόμη υψηλότερες προδιαγραφές καλής διακυβέρνησης, επάρκειας και επαγγελματικής διαχείρισης, οικοδομείται το νέο Ταμείο».

Αναγκαία η συναίνεση

Τέλος, ο κ. Τσακλόγλου επεσήμανε ότι επειδή «το ασφαλιστικό είναι εθνικό θέμα με ιδιαίτερα μακροχρόνιο ορίζοντα , η ανάγκη εθνικής συναίνεσης και διακομματικής συνεννόησης, είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Σε αυτό το νομοσχέδιο η συναίνεση έλειψε. Ελπίζω στις επόμενες νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης στο πεδίο του ασφαλιστικού το κλίμα να είναι διαφορετικό».