Αφγανιστάν – Επανέναρξη εμπορικών πτήσεων, επιστροφή προς μια ομαλότητα

Οι Ταλιμπάν συνεχίζουν να εδραιώνουν την εξουσία τους στο Αφγανιστάν με κινήσεις προς μια εξομάλυνση της οικονομίας, με την αναμενόμενη επανέναρξη των εμπορικών πτήσεων στην Καμπούλ, 20 χρόνια μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου που οδήγησαν στην πτώση του καθεστώτος του ισλαμιστικού κινήματος.

Εκείνες οι τρομοκρατικές επιθέσεις ενάντια των ΗΠΑ που εξαπολύθηκαν από την Αλ Κάιντα, άλλαξαν την ιστορία του Αφγανιστάν. Η Ουάσινγκτον αποφάσισε με την εισβολή στη χώρα να εκδιώξει τους Ταλιμπάν από την εξουσία, οι οποίοι στα μάτια της Ουάσινγκτον ήταν ένοχοι ότι προσέφεραν καταφύγιο σε τζιχαντιστές της Αλ Κάιντα.

Η παρένθεση δύο δεκαετιών επέμβασης της Δύσης, έκλεισε στις 15 Αυγούστου με την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία χάρη στην αποχώρηση του αμερικανικού στρατού.

«Η σημερινή, είναι μια μέρα για την Αμερική, όχι για το Αφγανιστάν», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μοχάμαντ Αλζοάντ, τραπεζικός υπάλληλος. Για αυτόν, η 11η Σεπτεμβρίου «δεν είχε καμία σχέση με το Αφγανιστάν, αλλά μας έκανε να υποφέρουμε».

Οι πρώτες πτήσεις

Ένα βήμα προς μια οικονομική εξομάλυνση έγινε χθες Σάββατο με την ανακοίνωση της πακιστανικής εθνικής εταιρείας PIA για την επανέναρξη την Δευτέρα των εμπορικών της πτήσεων από το Ισλαμαμπάντ προς την Καμπούλ, οι οποίες διακόπηκαν λίγο μετά τις 15 Αυγούστου.

«Σε αυτό το στάδιο, έχουμε λάβει 73 αιτήματα» από ενδιαφερόμενους επιβάτες, «κάτι που είναι πολύ ενθαρρυντικό», δήλωσε ένας εκπρόσωπος της πακιστανικής εταιρείας στο Γαλλικό Πρακτορείο, προσθέτοντας ότι η εταιρεία έχει πολλά αιτήματα από ανθρωπιστικές μη κυβερνητικές οργανώσεις και δημοσιογράφους που επιθυμούν να πάνε στην Καμπούλ.

Μια πρώτη διεθνής, μη εμπορική πτήση απομάκρυνσης πολιτών απογειώθηκε από την Καμπούλ με προορισμό το Κατάρ την Πέμπτη και ακολούθησε μια άλλη την Παρασκευή με 158 επιβάτες, συμπεριλαμβανομένων Αμερικανών, Γερμανών, Καναδών, Γάλλων, Ολλανδών υπηκόων και άλλων, όπως Βέλγων και Μαυρικιανών.

Στα τέλη Αυγούστου, σκηνές χάους εξελίχθηκαν για μέρες στο αεροδρόμιο της Καμπούλ με χιλιάδες Αφγανούς, τρομοκρατημένους από την επιστροφή των Ταλιμπάν ή προς αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής στο εξωτερικό, να προσπαθούν απεγνωσμένα να επιβιβαστούν σε αεροσκάφη σε μια γιγαντιαία επιχείρηση αερογέφυρας που διοργάνωσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ άλλων χωρών.

Συνολικά, πάνω από 123.000 άνθρωποι, κυρίως Αφγανοί, απομακρύνθηκαν από την χώρα στο πλαίσιο αυτής της επιχείρησης που κηλιδώθηκε στις 26 Αυγούστου από μια τρομοκρατική επίθεση με πάνω από 100 νεκρούς, την ευθύνη της οποίας ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος στο Χορασάν (ΙΚΧ).

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υπερασπίστηκε ξανά χθες την απόφασή του για την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.

«Θα μπορούσε να επανακάμψει η Αλ Κάιντα; Ναι, όμως θα σας πω ότι έχουν ήδη επιστρέψει, σε άλλες περιοχές», είπε απευθυνόμενος σε δημοσιογράφους στο Σάνκσβιλ της Πενσιλβάνιας, σε μια από τις τελετές μνήμης των θυμάτων των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. «Ποια είναι η στρατηγική; Μήπως πρέπει να εισβάλουμε σε όλα τα μέρη όπου βρίσκεται η Αλ Κάιντα και να αφήσουμε στρατιώτες; Ας είμαστε σοβαροί», πρόσθεσε.

Ο προκάτοχός του στον Λευκό Οίκο, Ντόναλντ Τραμπ, από την πλευρά του κατήγγειλε την «φρικτή» αμερικανική αποχώρηση και την «ανικανότητα» του Τζο Μπάιντεν στη διαχείριση του τέλους του μακροβιότερου πολέμου των ΗΠΑ.

Στήριξη στο καθεστώς

Πάνω από τρεις εβδομάδες μετά την επιστροφή τους στην εξουσία, οι Ταλιμπάν ξεκίνησαν αυτή την εβδομάδα να αποκαλύπτουν τα χαρτιά τους, κυρίως με την παρουσίαση της νέας τους κυβέρνηση, με επικεφαλής σκληροπυρηνικούς φυλάρχους της πρώτης τους διακυβέρνησης (1996-2001). Αυτή η προσωρινή, όπως την χαρακτήρισαν οι Ταλιμπάν, κυβέρνηση συγκροτείται αποκλειστικά από μέλη του ισλαμιστικού κινήματος, χωρίς την παρουσία γυναικών.

Σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990, οι ισλαμιστές δείχνουν να έχουν κάνει βήματα μπροστά, όπως το να επιτρέψουν σε γυναίκες να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο. Αλλά έχουν θέσει αυστηρούς κανόνες για αυτό.

Συγκεκριμένα, οι Αφγανές φοιτήτριες θα πρέπει να φορούν μαύρη αμπάγια σε συνδυασμό με ένα νικάμπ που καλύπτει το πρόσωπο και θα παρακολουθούν τις παραδόσεις μέσα σε τάξεις οι οποίες δεν θα είναι μικτές, σύμφωνα με διάταγμα που δημοσιοποιήθηκε από το νέο καθεστώς των Ταλιμπάν την παραμονή της επαναλειτουργίας των ιδιωτικών πανεπιστημίων της χώρας.

Οι γυναίκες που είναι εγγεγραμμένες σ’ αυτά τα ιδρύματα θα πρέπει επίσης να βγαίνουν από το μάθημα πέντε λεπτά πρίν από τους φοιτητές και να παραμένουν σε αίθουσες αναμονής όσο οι τελευταίοι θα αποχωρούν από το κτίριο, διευκρίνιζεται στο διάταγμα αυτό που φέρει χθεσινή ημερομηνία (του Σαββάτου) και δημοσιεύεται από το υπουργείο Ανώτερης Εκπαίδευσης.

Το νέο καθεστώς έχει επίσης αφήσει εννοηθεί ότι δεν θα επιτρέπεται στις γυναίκες να παίζουν κρίκετ και γενικότερα να ασχολούνται με τον αθλητισμό.

Αυτά τα μέτρα έχουν προκαλέσει την ανησυχία ενός μέρους του πληθυσμού και της διεθνούς κοινότητας που θυμούνται τη βαναυσότητα του καθεστώτος των Ταλιμπάν τη δεκαετία του 1990.

Πολλές διαδηλώσεις γυναικών, οι οποίες απαιτούν ιδίως το δικαίωμα να εργαστούν εκτός σπιτιού, και από αντιπάλους του καθεστώτος πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες στην Καμπούλ και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας. Οι Ταλιμπάν διέλυσαν τις διαδηλώσεις αυτές, ορισμένες φορές βίαια.

Από την άλλη πλευρά, το ισλαμιστικό μαχητικό κίνημα έλαβε το Σάββατο την υποστήριξη περίπου 300 γυναικών, πλήρως καλυμμένων, που συγκεντρώθηκαν σε ένα πανεπιστήμιο στην Καμπούλ.

Οι εικόνες ήταν παραστατικές: ένα αμφιθέατρο γεμάτο γυναίκες, οι περισσότερες φορώντας μαύρο νικάμπ να κυματίζουν τις λευκές σημαίες του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν (καθεστώς των Ταλιμπάν) ακούγοντας ομιλητές που είχαν έρθει να υπερασπιστούν τα μέτρα του νέου καθεστώτος.

Οι τελευταίοι, ανεβαίνοντας ο ένας μετά τον άλλον στο βήμα των ομιλητών, επέκριναν τις γυναίκες που βγήκαν στους δρόμους τις τελευταίες ημέρες στη χώρα για να απαιτήσουν το σεβασμό των δικαιωμάτων τους.

«Εκείνες που δεν φοράνε χιτζάμπ βλάπτουν όλες εμάς», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η φοιτήτρια Σαμπάνα Ομάρι.

Μια άλλη ομιλήτρια η Σομάϊγια είπε ότι τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο από τότε που επέστρεψαν οι Ταλιμπάν στην εξουσία: «Οι γυναίκες θα είναι ασφαλείς. Στηρίζουμε την κυβέρνησή μας με όλη μας τη δύναμη».

Την Παρασκευή, η Unesco προειδοποίησε ενάντια στους κινδύνους μιας «καταστροφής γενεών» στην εκπαίδευση στο Αφγανιστάν που θα μπορούσε να επηρεάσει την ανάπτυξη της χώρας «για χρόνια», τονίζοντας πως η «τεράστια» πρόοδος που σημειώθηκε μετά το 2001 βρίσκεται «σε κίνδυνο» από τους Ταλιμπάν.