UNCTAD – Ανάπτυξη ρεκόρ 50ετίας για φέτος – «Πορτοκαλί συναγερμός» για τις ανισότητες

Η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα φτάσει το 5,3% φέτος, το ταχύτερο ποσοστό σε σχεδόν πέντε δεκαετίες, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ που κυκλοφόρησε την Τετάρτη.

«Η ανάκαμψη, ωστόσο, είναι άνιση σε γεωγραφικές, εισοδηματικές και τομεακές γραμμές», αναφέρεται στην έκθεση της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD).

Η UNCTAD δήλωσε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις προηγμένες οικονομίες δεν έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει το μέγεθος του οικονομικού σοκ στις αναπτυσσόμενες χώρες, προσθέτοντας: «Πολλές χώρες του Νότου έχουν πληγεί πολύ περισσότερο από ό, τι κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, ενώ το πλέον βαρύ φορτίο χρέους τους μειώνει το περιθώριο για δημοσιονομική πολιτική ».

Η αντιμετώπιση της πανδημίας στις ανεπτυγμένες χώρες έχει αναστείλει τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, αλλά οι διεθνείς κανόνες και πρακτικές εγκλωβίζουν τις αναπτυσσόμενες χώρες σε προ-πανδημικές αντιδράσεις και σε κατάσταση οικονομικού άγχους, σύμφωνα με την έκθεση εμπορίου και ανάπτυξης της UNCTAD για το 2021.

Η UNCTAD σημείωσε ότι αναμένει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί στο 3,6% το 2022, αφήνοντας το παγκόσμιο εισόδημα 3,7% κάτω από το επίπεδο πριν από την πανδημία, ενώ εκτιμά ότι η σωρευτική απώλεια εισοδήματος θα διαμορφωθεί σε περίπου 13 τρισ. δολ. μεταξύ του 2020 και του 2022.

Αφού το διεθνές εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε κατά 5,6% το 2020, προβλέπεται να αυξηθεί 9,5% το 2021, ωστόσο «η ανάκαμψη θα είναι εξαιρετικά άνιση και τα σημάδια θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τις εμπορικές επιδόσεις τα επόμενα χρόνια ”

Ο κώδωνας του κινδύνου

Ο κόσμος χρειάζεται πιο αποτελεσματικό συντονισμό, χωρίς τον οποίο οι προσπάθειες ανάκαμψης σε προηγμένες χώρες θα βλάψουν τις προοπτικές ανάπτυξης στο Νότο και θα ενισχύσουν τις υπάρχουσες ανισότητες, αναφέρει η έκθεση της UNCTAD για το εμπόριο και την ανάπτυξη 2021.

Μέχρι το 2025 οι αναπτυσσόμενες χώρες θα είναι φτωχότερες κατά 12 τρισεκατομμύρια δολάρια λόγω της πανδημίας. Η αποτυχία στην κυκλοφορία των εμβολίων θα μπορούσε να προκαλέσει την απώλεια επιπλέον 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια από τα εισοδήματα σε ολόκληρο τον Νότο.

Σύμφωνα με την έκθεση Trade and Development που δημοσιεύτηκε στις 15 Σεπτεμβρίου, οι κυβερνήσεις των προηγμένων χωρών ανταποκρίθηκαν στο σοκ της COVID-19 ανακαλύπτοντας ξανά τη δύναμη του πορτοφολιού τους και κατέστησαν ως μέτρο ανάπτυξης τη ανθεκτικότητα και όχι την ευελιξία.

Αλλά η κρίση αποκάλυψε επίσης πόσο κατακερματισμένη και εύθραυστη έχει γίνει η παγκόσμια οικονομία και πόσο μακριά πρέπει να επεκταθεί αυτή η αλλαγή πολιτικής.

Τα εμβόλια

Στερημένες από την ανεξαρτησία της πολιτικής και τα εμβόλια που θεωρούν δεδομένες οι προηγμένες οικονομίες, πολλές αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν έναν κύκλο αποπληθωρισμού και απελπισίας, με μια χαμένη δεκαετία να διαφαίνεται. Μέχρι το 2025 οι αναπτυσσόμενες χώρες θα είναι φτωχότερες κατά 12 τρισεκατομμύρια δολάρια λόγω της πανδημίας, σύμφωνα με την UNCTAD.

Επιπλέον η αποτυχία στην κυκλοφορία των εμβολίων θα μπορούσε να στερήσει άλλα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια από τα εισοδήματα σε ολόκληρο τον Νότο.

«Η παγκόσμια ανάκαμψη από την πανδημία πρέπει να ξεπεράσει τις δαπάνες έκτακτης ανάγκης και τις επενδύσεις υποδομής για να υιοθετήσει ένα ανανεωμένο πολυμερές μοντέλο για το εμπόριο και την ανάπτυξη», δήλωσε η Ρεμπέκα Γκρίνσπαν, γενική γραμματέας της UNCTAD. «Μόνο μια συντονισμένη επανεξέταση των προτεραιοτήτων δημιουργεί ελπίδες για την αντιμετώπιση της ανισότητας και των κλιματικών κρίσεων που έχουν καθορίσει την εποχή μας».

Οι τρεις άξονες

Μια εξέταση των ενεργειών πολιτικής σε τρεις βασικούς τομείς της οικοδόμησης ανθεκτικότητας – μείωση της ανισότητας, αντιμετώπιση της εταιρικής ισχύος και μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα – υποδηλώνει ότι οι προηγμένες οικονομίες έχουν κάνει ευπρόσδεκτα βήματα, αλλά χωρίς το βάρος που θα έφερναν πιο αποφασιστικά βήματα και συντονισμένη υποστήριξη.

Το moto του Ρέιγκαν

Τον Ιανουάριο του 1981, ο τότε πρόσφατα εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρέιγκαν, υποσχέθηκε στους συμπολίτες του «μια νέα αρχή». Χωρίς τις κυβερνητικές παρεμβάσεις και τα οικονομικά δεινά της, θα εμφανιζόταν μια ισχυρή, δικαιότερη και πιο παραγωγική οικονομία. Το μήνυμά του ότι «η κυβέρνηση δεν είναι η λύση στο πρόβλημά μας. η κυβέρνηση είναι το πρόβλημα» έγινε παγκόσμιο, σύμφωνα με την UNCTAD.

Η έκθεση εμπορίου και ανάπτυξης της UNCTAD ξεκίνησε το ίδιο έτος και από τότε παρακολουθεί τον αντίκτυπο των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Πολλά έχουν αλλάξει, αλλά σε θεμελιώδες επίπεδο οι προειδοποιήσεις στην πρώτη έκθεση – για μια ασυντόνιστη παγκόσμια οικονομία επιρρεπή σε σοκ και κρίσεις – έχουν αντέξει τη δοκιμασία του χρόνου: με πιστωτές ευνοημένους έναντι οφειλετών, τους μεγάλους παραγωγούς να κυριαρχούν στους μικρούς, τα κέρδη που συγκεντρώνονται σε βάρος των μισθών και τα συμφέροντα των ανεπτυγμένων χωρών που έχουν προτεραιότητα έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών.

Οι κρίσεις είναι, αναμφίβολα, μια ευκαιρία αλλαγής και οι τελευταίες τέσσερις δεκαετίες είδαν πολλές, με αποκορύφωμα την παγκόσμια οικονομική κρίση 2008-09. Αλλά παρά τη ζημιά στην απασχόληση, τα εισοδήματα και τις αποταμιεύσεις, οι κυβερνήσεις απέτυχαν να ξεφύγουν από την επιρροή των μη ρυθμιζόμενων χρηματοπιστωτικών αγορών, της εταιρικής δύναμης και των εξαιρετικά πλούσιων ατόμων.

Εάν η περίοδος μετά την πανδημία δει μια επανάληψη αυτής της αποτυχίας, μέσω ενός συνδυασμού δημοσιονομικής αυστηρότητας, αποδυναμωμένων κανόνων για την αγορά εργασίας και άνισων εμπορικών και επενδυτικών συμφωνιών-ακόμη και αν η νομισματική πολιτική παραμένει χαλαρή-οι ελπίδες για δημιουργία μόνιμης, δίκαιης άνθησης σίγουρα υποχωρούν γρήγορα.

Αντίθετα, και ακόμη και χωρίς άλλο οικονομικό κραχ, η παγκόσμια οικονομία θα παραμείνει υποτονική για το υπόλοιπο της δεκαετίας με τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδιαίτερα στην Αφρική και τη Νότια Ασία, να έχουν πληγεί περισσότερο.

25 τρισ. δολ. στις Κεντρικές Τράπεζες

Από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έως σήμερα, 25 τρισεκατομμύρια δολάρια έχουν αντληθεί από προηγμένες οικονομίες, καθιστώντας τα de facto τμήματα των κεντρικών τους τραπεζών. Το αποτέλεσμα, πριν από την πανδημία, ήταν ένα στρεβλό μείγμα βραδύτερης ανάπτυξης και άνθησης των χρηματοπιστωτικών αγορών .
Αν και οι κυβερνήσεις πρόσθεσαν μεγάλα δημοσιονομικά πακέτα στο οπλοστάσιο της πολιτικής τους καθώς ξέσπασε η πανδημία, οι ανερχόμενες χρηματοπιστωτικές αγορές θα απειλήσουν την ανάκαμψη εάν η φοβία τους για τον πληθωρισμό υπερτερεί της πίεσης για την υποστήριξη της πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας.

Η UNCTAD, όπως και πριν από 40 χρόνια, θεωρεί ότι ο μεγαλύτερος συντονισμός πολιτικής αποτελεί προϋπόθεση για την καλύτερη αποκατάσταση από ένα σοβαρό παγκόσμιο σοκ. Διαπιστώνει όμως και επείγουσα ανάγκη να χτίσουμε πιο τολμηρές ενέργειες, μαζί, πριν να είναι πολύ αργά. Η έκθεση αντλεί πολλά διδάγματα από την κρίση που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της φιλοδοξίας των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο:

Οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται υποστήριξη για να διευρύνουν τον δημοσιονομικό τους χώρο.

Οι κεντρικές τράπεζες είναι δημόσια ιδρύματα εξουσιοδοτημένα από το κράτος να δημιουργούν πίστωση. Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούν αυτήν την εξουσία θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις δημόσιες αποφάσεις που αποσκοπούν στη δίκαιη ανάπτυξη.

Η ανθεκτικότητα, λοιπόν, είναι δημόσιο αγαθό. Μπορεί να παραδοθεί μόνο μέσω δημόσιων επενδύσεων.

Η χρηματοδότηση είναι πολύ σημαντική για να αφεθεί στις αγορές: οι δημόσιες τράπεζες και η ισχυρότερη ρυθμιστική εποπτεία μπορούν να προσφέρουν ένα πιο υγιές επενδυτικό κλίμα.

Η περικοπή των μισθών είναι κακό για τις επιχειρήσεις και χειρότερο για την κοινωνία. οι μισθοί είναι μια κρίσιμη πηγή ζήτησης, η ανάπτυξή τους μπορεί να τονώσει την παραγωγικότητα και να στηρίξει ένα ισχυρό κοινωνικό συμβόλαιο.

Μια υγιής οικονομία είναι μια διαφοροποιημένη οικονομία. Η βιομηχανική πολιτική έχει σημασία για χώρες σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης. Το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πώς .

Μια κοινωνία φροντίδας είναι μια πιο σταθερή κοινωνία και η καλή κοινωνική πολιτική πρέπει να προχωρήσει πέρα ​​από την προσφορά μιας υπολειπόμενης κατηγορίας διχτυών ασφαλείας που έχουν σχεδιαστεί για να εμποδίζουν τους υπόλοιπους να πέφτουν περαιτέρω.