Το Facebook γνωρίζει ότι το Instagram είναι τοξικό για τις έφηβες

Πριν από περίπου ένα χρόνο, η έφηβη Αναστασία Βλάσοβα άρχισε να πηγαίνει σε ψυχολόγο. Είχε εκδηλώσει κάποιου είδους διατροφική διαταραχή και γνώριζε ακριβώς σε τι οφειλόταν: στον χρόνο που περνούσε στο Instagram.

Άνοιξε λογαριασμό στο Instagram όταν ήταν 13 ετών και περνούσε τρεις ώρες την ημέρα κάνοντας scroll στην αρχική του σελίδα, γοητευμένη από τις φαινομενικά τέλειες ζωές και σώματα των fitness influencers που έκαναν διάφορες δημοσιεύσεις.

«Όταν έκανα λογαριασμό στο Instagram, το μόνο που έβλεπα ήταν φωτογραφίες από καλογραμμένα σώματα, τέλειους κοιλιακούς και γυναίκες που έκαναν 100 κάμψεις σε 10 λεπτά», δήλωσε η Βλάσοβα, τώρα 18 ετών, που κατοικεί στο Ρέστον, στη Βιρτζίνια.

Εκείνη την εποχή, οι ερευνητές στο Instagram, το οποίο ανήκει στη Facebook Inc., εξέταζαν το φαινόμενο αυτό, για να καταλάβουν εάν ήταν μέρος ενός ευρύτερου φαινομένου. Τα ευρήματά τους από την έρευνα αυτή επιβεβαίωσαν κάποια σοβαρά προβλήματα.

«Το 32% των κοριτσιών στην εφηβεία είπαν ότι, όταν ένιωθαν άσχημα για το σώμα τους, το Instagram τα έκανε να αισθάνονται ακόμη χειρότερα», ανέφεραν οι ερευνητές σε παρουσίασή τους, τον Μάρτιο του 2020, η οποία δημοσιεύτηκε σε φόρουμ στο Facebook, με κριτική από την The Wall Street Journal. «Το να συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλους στο Instagram μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι νέες γυναίκες βλέπουν και περιγράφουν τον εαυτό τους».

Τα τελευταία τρία χρόνια, το Facebook διεξάγει μελέτες για το πώς η εφαρμογή κοινής χρήσης φωτογραφιών επηρεάζει τα εκατομμύρια χρήστες της που είναι μικροί σε ηλικία. Οι ερευνητές της εταιρείας διαπίστωσαν επανειλημμένα ότι το Instagram είναι επιβλαβές για ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των χρηστών του, και, κυρίως, για τα κορίτσια στην εφηβεία.

REUTERS/Michael Dalder/files 

«Κάνουμε χειρότερα τα θέματα που έχουν με το σώμα τους ένα στα τρία κορίτσια στην εφηβεία», όπως αναφερόταν και σε μία διαφάνεια από παρουσίαση το 2019, στην οποία συνοψιζόταν η έρευνα σχετικά με τα κορίτσια στην εφηβεία που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.

«Οι έφηβοι κατηγορούν το Instagram για την αύξηση στα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης», αναφερόταν σε μία άλλη διαφάνεια. «Αυτό ήταν κάτι το κοινό για όλες τις ομάδες».

Μεταξύ των εφήβων που έκαναν σκέψεις για αυτοκτονία, το 13% των Βρετανών χρηστών και το 6% των Αμερικανών απέκτησαν την επιθυμία αυτή, ενώ ήταν ενεργοί στο Instagram, όπως φάνηκε και από μία παρουσίαση.

Η επέκταση της βάσης των χρηστών που είναι μικροί σε ηλικία είναι ζωτικής σημασίας για τα άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετήσια έσοδα της εταιρείας, και δεν θέλει να διακινδυνεύσει να τους χάσει.

Πάνω από το 40% των χρηστών του Instagram είναι 22 ετών ή και νεότεροι, και περίπου 22 εκατομμύρια έφηβοι στις ΗΠΑ ανοίγουν λογαριασμό στο Instagram κάθε μέρα, αριθμός πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με τα πέντε εκατομμύρια εφήβους που συνδέονται στο Facebook, στο οποίο, σύμφωνα με τα εν λόγω έγγραφα, παρατηρείται μείωση των χρηστών μικρής ηλικίας, τη τελευταία δεκαετία.

Κατά μέσο όρο, οι έφηβοι στις ΗΠΑ περνούν 50% περισσότερο χρόνο στο Instagram από ό,τι στο Facebook.

«Το Instagram είναι έτσι φτιαγμένο ώστε να μπορεί να κερδίζει τους νέους και να έχει απήχηση σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες», όπως αναφέρθηκε και στη διαφάνεια ενός ερευνητή που δημοσιεύθηκε εσωτερικά. Μια άλλη ανάρτηση ανέφερε ότι: «Υπάρχει πιθανότητα εξέλιξης, εάν το Instagram συνεχίσει έτσι».

Δημοσίως, το Facebook έχει περιορίσει τις αρνητικές συνέπειες που ασκούσε η εφαρμογή στους εφήβους, ενώ, παράλληλα, δεν έχει δημοσιεύσει την έρευνά του και δεν την έχει δώσει σε ακαδημαϊκούς ή νομοθέτες που την έχουν ζητήσει.

«Η έρευνα μάς δείχνει, ταυτόχρονα, ότι η χρήση εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να κρατάμε επαφή με άλλους ανθρώπους, μπορεί να έχει και θετικά οφέλη για την ψυχική υγεία», δήλωσε ο CEO, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, σε ακρόαση του Κογκρέσου, τον Μάρτιο του 2021, όταν ρωτήθηκε για θέματα που αφορούν τα παιδιά και την ψυχική υγεία.

Τον Μάιο, ο επικεφαλής του Instagram, Άνταμ Μοσέρι, είπε στους δημοσιογράφους ότι η έρευνα που είχε διαβάσει δείχνει ότι οι επιπτώσεις της εφαρμογής στην ευημερία των εφήβων είναι, πιθανότατα, μηδαμινές.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Μοσέρι ανέφερε: «Σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελα να υποβαθμίσω αυτά τα ζητήματα… Μερικά από τα ζητήματα αυτά δεν είναι απαραιτήτως γνωστά, αλλά οι επιπτώσεις τους στους πολίτες μπορεί να είναι πολύ σημαντικές».

Ανέφερε, ακόμη, ότι το Facebook δεν συνειδητοποίησε έγκαιρα ότι υπάρχουν και ορισμένα αρνητικά στο να «συνδέονται» τόσοι πολλοί άνθρωποι. «Έχω ασκήσει μεγάλη πίεση για να αναλάβουμε τις ευθύνες μας», προσέθεσε ο ίδιος.

Ανέφερε, ακόμη, ότι η έρευνα για τις επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των εφήβων ήταν ιδιαίτερα σημαντική και ότι οι υπάλληλοι του Facebook έθεσαν αρκετά δύσκολες ερωτήσεις. «Είμαι πραγματικά πολύ περήφανος για αυτήν την έρευνα», πρόσθεσε.

Ορισμένες δυνατότητες του Instagram θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνες για ορισμένους χρήστες που είναι μικροί σε ηλικία, και δεν αντιμετωπίζονται εύκολα, είπε. Και πρόσθεσε: «Υπάρχουν, όμως, και πολλά θετικά στοιχεία σε αυτό που κάνουμε».

Τι γνωρίζει το Facebook

Τα έγγραφα του Instagram αποτελούν μέρος μιας σειράς εσωτερικών επικοινωνιών που αξιολογήθηκαν από την Journal, και αφορούσαν τομείς όπως η ψυχική υγεία των εφήβων, ο πολιτικός λόγος και η εμπορία ανθρώπων. Προσφέρουν απαράμιλλη εικόνα για το πώς το Facebook γνωρίζει ότι τα προϊόντα και τα συστήματα που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην επιχειρηματική του επιτυχία, συνήθως, αποτυγχάνουν.

Τα έγγραφα αυτά δείχνουν, επίσης, ότι το Facebook έχει καταβάλει ελάχιστες προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων και τα υποβαθμίζει δημοσίως.

Η έρευνα της εταιρείας για το Instagram, η βαθύτερη ματιά στο τι γνωρίζει ο τεχνολογικός γίγαντας για τις επιπτώσεις του στους εφήβους και την ψυχική τους ευημερία, δείχνει ένα από τα σαφέστερα χάσματα μεταξύ της αντίληψης που έχει το Facebook για τον εαυτό του και της δημόσιας θέσης του, όπως φαίνεται και από τα έγγραφα.

Η προσπάθειά του αποτελείται από ομάδες εστίασης, έρευνες στο διαδίκτυο και εκτενείς μελέτες το 2019 και το 2020. Αποτελείται, επίσης, έρευνες μεγάλης κλίμακας σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, το 2021, που συσχέτισαν τις απαντήσεις των χρηστών με τα ίδια τα δεδομένα του Facebook σχετικά με τον χρόνο που περνούν οι χρήστες στο Instagram και τι βλέπουν εκεί.

Οι ερευνητές είναι υπάλληλοι του Facebook, σε τομείς όπως η επιστήμη των δεδομένων, το μάρκετινγκ και σχεδίαση προϊόντων, που εργάζονται για ζητήματα σχετικά με το πώς οι χρήστες χρησιμοποιούν την πλατφόρμα. Πολλοί από τους υπαλλήλους αυτούς έχουν κάνει σπουδές στην επιστήμη των υπολογιστών, την ψυχολογία, την ποσοτική και ποιοτική ανάλυση.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μερικά από τα προβλήματα αφορούσαν αποκλειστικά το Instagram και όχι όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τη λεγόμενη κοινωνική σύγκριση, δηλαδή όταν οι άνθρωποι αξιολογούν τη δική τους αξία σε σχέση με την ελκυστικότητα, τον πλούτο και την επιτυχία των άλλων.

«Η κοινωνική σύγκριση γίνεται χειρότερη στο Instagram», δηλώνει η εκτενής έρευνα του Facebook σε θέματα εικόνας σώματος κοριτσιών στην εφηβεία, το 2020. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, το TikTok, εφαρμογή με σύντομα βίντεο, βασίζεται στις προβολές των βίντεο, ενώ οι χρήστες στο Snapchat, εφαρμογή ανταγωνιστής του Tik Tok, η οποία βασίζεται στην κοινή χρήση φωτογραφιών και βίντεο, προστατεύονται από αστεία φίλτρα που «τραβούν την προσοχή στο πρόσωπο». Αντίθετα, το Instagram δίνει ιδιαίτερη σημασία στο σώμα και τον τρόπο ζωής.

Οι λειτουργίες που το Instagram αναγνωρίζει ως επιβλαβείς για τους εφήβους, φαίνεται να είναι από τις πιο σημαντικές της πλατφόρμας.

Η τάση να μοιράζονται μόνο τις καλύτερες στιγμές τους, η πίεση να δείχνουν τέλειοι και η διαφήμιση εθιστικών προϊόντων μπορεί να κάνει τους εφήβους να εκδηλώσουν διατροφικές διαταραχές, να αποκτήσουν κακή εικόνα για το σώμα τους και να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης, αναφέρει η εσωτερική έρευνα του Μαρτίου 2020. Προειδοποιεί ότι η σελίδα Εξερεύνησης, η οποία παρέχει στους χρήστες φωτογραφίες και βίντεο τις οποίες έχει επιμεληθεί αλγόριθμος, μπορεί να ασκήσει αρνητικές συνέπειες σε αυτούς.

Η έρευνα έχει αξιολογηθεί από κορυφαία στελέχη του Facebook, ενώ υπήρξε και ως παραπομπή σε παρουσίαση του 2020 που έγινε στον Ζούκερμπεργκ, σύμφωνα με τα εν λόγω έγγραφα.

Σε ακρόαση του Κογκρέσου, τον Μάρτιο, ο Ζούκερμπεργκ υπερασπίστηκε την εταιρεία ενάντια στην κριτική που ασκούσαν οι νομοθέτες σχετικά με τη δημιουργία ενός νέου προϊόντος Instagram για παιδιά κάτω των 13 ετών. Όταν ρωτήθηκε αν η εταιρεία είχε μελετήσει τις επιπτώσεις της εφαρμογής στα παιδιά, είπε: «Θεωρώ πως ναι».

Τον Αύγουστο, οι Σενς Ρίτσαρντ Μπλούμενθαλ και Μάρσα Μπλάκμπερν, σε επιστολή προς τον Ζούκερμπεργκ τον κάλεσαν να δημοσιεύσει την εσωτερική έρευνα του Facebook σχετικά με τις επιπτώσεις που ασκούν οι πλατφόρμες στην ψυχική υγεία των νέων.

Σε απάντηση, το Facebook έστειλε στους Γερουσιαστές επιστολή έξι σελίδων, στην οποία, ωστόσο, δεν περιλαμβάνονταν οι ίδιες οι μελέτες της εταιρείας. Αντ ‘αυτού, το Facebook δήλωσε ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις με τη διεξαγωγή έρευνας σε αυτόν τον χώρο, δηλώνοντας ότι: «Δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ μελετών ή εμπειρογνωμόνων σχετικά με το πόσες ώρες που περνάμε μπροστά από μία οθόνη μπορούν να θεωρηθούν πολλές» σύμφωνα με αντίγραφο της επιστολής που αξιολογήθηκε από την Journal.

Το Facebook ανέφερε, επίσης, στους Γερουσιαστές ότι η εσωτερική του έρευνα είναι αποκλειστική και «εμπιστευτική για την προώθηση του ειλικρινούς και ανοιχτού διαλόγου και του brainstorming στο εσωτερικό της εταιρείας».

Εκπρόσωπος του Facebook δήλωσε ότι η εταιρεία χαιρέτισε την παραγωγική συνεργασία με το Κογκρέσο και ότι θα αναζητούσε ευκαιρίες για συνεργασία με εξωτερικούς ερευνητές σε αξιόπιστες μελέτες.

«Οι απαντήσεις του Facebook ήταν τόσο αόριστες- δεν μπόρεσε καν να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις μας – που εγείρουν πραγματικά ερωτήματα σχετικά με το τι μπορεί να κρύβει η εν λόγω εταιρεία», δήλωσε ο Γερουσιαστής Μπλούμενθαλ μέσω email.

Ο Μοσέρι είπε σε πρόσφατη συνέντευξή του: «Δεν στέλνουμε, σε τακτική βάση, έρευνες σε ρυθμιστικές αρχές για διάφορους λόγους». Προσέθεσε, ακόμη, ότι το Facebook πρέπει να βρει έναν τρόπο να μοιράζεται όσα γνωρίζει η εταιρεία και ότι ήθελε, επίσης, να δώσει στους εξωτερικούς ερευνητές πρόσβαση στα δεδομένα του Facebook.

Είπε ότι το σχέδιο της εταιρείας για το παιδικό προϊόν Instagram, στο οποίο οι γενικοί εισαγγελείς έχουν αντιταχθεί, βρίσκεται, ακόμη, εν εξελίξει.

Όταν μίλησε για την εσωτερική έρευνα του Facebook, ο Jean Twenge, καθηγητής ψυχολογίας στο κρατικό πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο, ο οποίος δημοσίευσε έρευνα που έδειχνε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι βλαβερά για ορισμένα παιδιά, ανέφερε ότι κάτι τέτοιο ήταν ένα πιθανό σημείο καμπής στη συζήτηση για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τους εφήβους.

«Αν πιστεύετε ότι ο RJ Reynolds θα έπρεπε να είναι περισσότερο ειλικρινής για τη συσχέτιση του καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα, τότε πιθανότατα θα πρέπει να θεωρείτε ότι το Facebook θα πρέπει να είναι περισσότερο ξεκάθαρο σχετικά με την κατάθλιψη που εκδηλώνουν τα κορίτσια στην εφηβεία», συνέχισε ο ίδιος.

Αγώνας για χρήστες στην εφηβεία

Όταν το Facebook πλήρωσε 1 δισ. δολάρια για το Instagram το 2012,  ήταν μια μικρή νεοφυής επιχείρηση με 13 υπαλλήλους και είχε ήδη σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Εκείνη τη χρονιά, η Facebook παρατήρησε, για πρώτη φορά,  μείωση στον αριθμό των εφήβων που χρησιμοποιούσαν το ομώνυμο προϊόν του Facebook, σύμφωνα με τα έγγραφα. Η εταιρεία είδε το Instagram ως το καλύτερο στοίχημα του Facebook για να αυξήσει τους έφηβους χρήστες του.

Το Facebook παρακολουθούσε την αύξηση των λειτουργιών σε εφαρμογές – ανταγωνιστές, όπως το Snapchat, και το 2016 έδωσε εντολή στους υπαλλήλους να επικεντρωθούν στο να κερδίσουν στον αγώνα να προσελκύσουν έφηβους χρήστες, σύμφωνα με πρώην στελέχη του Instagram.

Το Instagram έκανε τις φωτογραφίες να είναι το κύριο χαρακτηριστικό της εφαρμογής, με φίλτρα που διευκόλυναν τους χρήστες να επεξεργάζονται εικόνες. Αργότερα, πρόσθεσε βίντεο, περιεχόμενο που επιλέγεται στη ροή βάσει αλγορίθμων και άλλα εργαλεία, ώστε να μπορούν οι χρήστες να κάνουν μικρές βελτιώσεις στα πρόσωπά τους στις φωτογραφίες που δημοσίευαν.

Σύντομα, το Instagram έγινε το διαδικτυακό ισοδύναμο της καφετέριας λυκείου: ένα μέρος για τους έφηβους όπου μπορούν να δημοσιεύουν τις καλύτερες φωτογραφίες τους, να βρίσκουν φίλους, να «παρακολουθούν» ο ένας τον άλλον, να ενισχύουν την αυτοπεποίθησή τους αλλά και να τους ασκείται bullying.

Η έρευνα του Facebook δείχνει ότι οι επιπτώσεις του Instagram δεν είναι επιβλαβείς για όλους τους χρήστες. Για τους περισσότερους εφήβους, τα αποτελέσματα της «αρνητικής κοινωνικής σύγκρισης» είναι διαχειρίσιμα και μπορούν να αντισταθμιστούν από τη χρησιμότητα της εφαρμογής ως ένας διασκεδαστικός τρόπος για να εκφραστούν οι χρήστες και να «συνδέονται» με φίλους, αναφέρει η έρευνα.

Ωστόσο, όλο και περισσότερα στοιχεία του Facebook δείχνουν ότι το Instagram μπορεί να είναι επιζήμιο για πολλούς.

Σε μια μελέτη σε έφηβούς στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, το Facebook διαπίστωσε ότι περισσότερο από το 40% των χρηστών του Instagram που ανέφεραν ότι αισθάνονταν «μη ελκυστικοί» δήλωσαν ότι άρχισαν να νιώθουν το συναίσθημα αυτό ενώ ήταν ενεργοί στην εφαρμογή. Περίπου το ένα τέταρτο των εφήβων που ανέφεραν ότι «δεν ένιωθαν ιδιαίτερα καλά» είπαν ότι το Instagram τούς έκανε να νιώθουν έτσι. Πολλοί είπαν, επίσης, ότι η εφαρμογή υπονόμευσε την εμπιστοσύνη που είχαν στις φιλίες τους.

Οι ερευνητές του Instagram ανέφεραν ότι όσοι είχαν υποστεί τις ψυχολογικές επιπτώσεις της πλατφόρμας δεν αποσυνδέονταν αναγκαστικά από την εφαρμογή. Οι έφηβοι ανέφεραν, τακτικά, ότι ήθελαν να περνούν λιγότερο χρόνο στο Instagram, σύμφωνα με τις παρουσιάσεις, αλλά δεν είχαν τον αυτοέλεγχο να κάνουν κάτι τέτοιο.

«Οι έφηβοι μάς είπαν ότι δεν τους αρέσει που περνούν τόσο χρόνο στην εφαρμογή, αλλά νιώθουν ότι πρέπει να είναι ενεργοί», εξήγησε σε συναδέλφους του διευθυντής ερευνών του Instagram, σύμφωνα με τα εν λόγω έγγραφα. «Συχνά νιώθουν «εξαρτημένοι» και γνωρίζουν ότι αυτό που βλέπουν είναι κακό για την ψυχική τους υγεία, αλλά δεν μπορούν να σταματήσουν».

REUTERS/Dado Ruvic/File Photo

Κατά τη διάρκεια των lockdown, «εάν θέλατε να δείξετε στους φίλους σας τι κάνατε, έπρεπε να μπείτε στο Instagram», δήλωσε η Destinee Ramos, 17 ετών, από τη Νίνα, στο Ουισκόνσιν. «Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε εμμονή».

Η Ramos και η φίλη της Isabel Yoblonski, 18 ετών, πίστευαν ότι αυτό έθετε ένα ενδεχόμενο πρόβλημα υγείας στην κοινότητά τους, κι έτσι αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν έρευνα στους συνομηλίκους τους στο πλαίσιο ενός εθνικού επιστημονικού διαγωνισμού. Διαπίστωσαν ότι από τους 98 μαθητές που συμμετείχαν στην έρευνα, σχεδόν το 90% δήλωσε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική τους υγεία.

Σε ομάδες εστίασης, οι εργαζόμενοι στο Instagram επικοινώνησαν με εφήβους που αντιμετώπιζαν τέτοια ζητήματα. «Ένιωσα ότι έπρεπε να παλέψω για να θεωρηθώ όμορφη ή κάποια που απλώς να βλέπεται», είπε μια έφηβη για την εμπειρία της στο Instagram.

Κοιτάζοντας φωτογραφίες στο Instagram, «ένιωσα ότι είμαι πολύ μεγάλη και όχι αρκετά όμορφη», ανέφερε μία άλλη έφηβη στους ερευνητές του Facebook. «Με κάνει να νιώθω ανασφάλεια για το σώμα μου, παρόλο που ξέρω ότι είμαι αδύνατη».

«Μερικοί θεωρούν ότι δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα καθώς τα κορίτσια στην εφηβεία έχουν μία «τάση» να είναι λυπημένα», ανέφερε π Δρ. Twenge. Εντούτοις, «πρόκειται για κατάθλιψη κλινικού επιπέδου που απαιτεί θεραπεία. Μιλάμε για αυτοτραυματισμό που κάνει τους ανθρώπους να καταλήξουν στα επείγοντα».

Γροθιά στο στομάχι

Η Eva Behrens, 17χρονη μαθήτρια στο Redwood High School στο Marin County της Καλιφόρνια, ανέφερε ότι θεωρεί ότι τα μισά κορίτσια στην τάξη της ανησυχούν για την εικόνα του σώματος τους, γεγονός που προέκυψε από το Instagram. «Όταν νιώθω καλά με τον εαυτό μου και μπαίνω στο Instagram, ξαφνικά, η αίσθηση αυτή εξαφανίζεται», ανέφερε η ίδια.

Όταν η συμμαθήτριά της Molly Pitts, 17 ετών, ξεκίνησε να πηγαίνει γυμνάσιο, είδε ότι οι συνομίληκοί της χρησιμοποιούσαν το Instagram ως εργαλείο για να μετρήσουν τη σχετική δημοτικότητά τους. Οι μαθητές αναφέρθηκαν στον αριθμό των ακολούθων που είχαν οι συνομήλικοί τους σαν να ήταν σφραγισμένο στα μέτωπά τους, προσέθεσε η ίδια.

Τώρα, είπε, όταν κοιτάζει τον αριθμό των ακολούθων της στο Instagram, είναι σαν μια «γροθιά στο στομάχι».

Το κατά πόσο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιδεινώνουν την κατάσταση ορισμένων ασθενών αποτελούσε, για χρόνια, σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των γιατρών. Η Angela Guarda, διευθύντρια για το πρόγραμμα διαταραχών διατροφής στο Νοσοκομείο Johns Hopkins και αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Johns Hopkins, είπε ότι είναι κάτι το συνηθισμένο οι ασθενείς της να λένε ότι βρήκαν συμβουλές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το πώς θα περιορίσουν την κατανάλωση τροφίμων ή πώς θα κάνουν αποτοξίνωση. Εκτιμά ότι το Instagram και άλλες εφαρμογές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ευθύνονται για την εκδήλωση διαταραχών σε μισούς από τους ασθενείς της.

«Πρόκειται, συνήθως, για τους πιο ευάλωτους ή για αυτούς που ήδη έχουν κάποιο πρόβλημα, και η χρήση του Instagram και άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί, απλώς, να το οξύνει», προσέθεσε η ίδια.

Η Lindsay Dubin, 19 ετών, ήθελε να γυμνάζεται περισσότερο. Έψαξε στο Instagram για προπονήσεις και βρήκε κάποιες ασκήσεις που της άρεσαν. Έκτοτε, ο αλγόριθμος της εφαρμογής έχει γεμίσει τη σελίδα εξερεύνησής της με φωτογραφίες για το πώς να χάσει βάρος, τον «ιδανικό» σωματότυπο και τι πρέπει και δεν πρέπει να τρώει. «Βομβαρδίζομαι με τέτοιες εικόνες κάθε φορά που μπαίνω στο Instagram», ανέφερε η ίδια.

Ο Τζόναθαν Χάιντ, κοινωνικός ψυχολόγος στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και συν-συγγραφέας του best seller «The Coddling of the American Mind», ανησυχεί για τις επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στους εφήβους από τότε που ξεκίνησε να μελετά το φαινόμενο, το 2015. Έχει μιλήσει δύο φορές με τον Ζούκερμπεργκ για τις επιπτώσεις του Facebook στην ψυχική υγεία των εφήβων, την πρώτη το 2019.

Ο Ζούκερμπεργκ ανέφερε ότι για τα ζητήματα της πολιτικής πόλωσης και της ψυχικής υγείας των εφήβων, πίστευε ότι οι έρευνες ήταν αντιφατικές και δεν έδειχναν σαφώς καμία βλαβερή αιτιώδη επίδραση, σύμφωνα με τον κ. Χάιντ. Είπε ότι ένιωθε ότι ο Ζούκερμπεργκ εκείνη την εποχή ήταν «μεροληπτικός, αλλά περίεργος να καταλάβει τις επιπτώσεις».

REUTERS/Stephen Lam/File Photo

«Ζήτησα από τον Μαρκ να μας βοηθήσει ως γονείς», είπε. «Ο Μαρκ είπε ότι το προσπαθεί».

Τον Ιανουάριο του 2020, το Facebook κάλεσε τον Χάιντ στην έδρα του στο Menlo Park, στην Καλιφόρνια, όπου ο Μοσέρι και το προσωπικό του Instagram τον ενημέρωσαν για τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση του εκφοβισμού και τη μείωση της κοινωνικής πίεσης στην πλατφόρμα. Ο  Χάιντ ανέφερε ότι θεώρησε αυτές τις προσπάθειες ειλικρινείς και αξιέπαινες, αλλά προειδοποίησε ότι, πιθανότατα, δεν ήταν αρκετές για να πολεμήσουν αυτό που πιστεύει ότι εξελίσσεται σε επιδημία δημόσιας υγείας.

Ορισμένοι ερευνητές του Instagram δήλωσαν ότι ήταν δύσκολο να πείσουν άλλους συναδέλφους να ακούσουν τη σοβαρότητα των αποτελεσμάτων της έρευνας.

Αντί να αναφέρονται στα δικά τους δεδομένα που δείχνουν τις αρνητικές επιπτώσεις του Instagram, τα στελέχη του Facebook δημοσίως έχουν συχνά επισημάνει μελέτες από το Ινστιτούτο Διαδικτύου της Οξφόρδης που έχουν δείξει μικρή συσχέτιση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κατάθλιψης.

Άλλες μελέτες έδειξαν, επίσης, αποκλίσεις μεταξύ του χρόνου που οι άνθρωποι λένε ότι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και του χρόνου που τα χρησιμοποιούν πραγματικά για τις υπηρεσίες τους. Ο Μοσέρι επεσήμανε αυτές τις μελέτες ως απόδειξη γιατί έρευνες που χρησιμοποιεί αυτοαναφερόμενα δεδομένα μπορεί να μην είναι ακριβής.

Το Facebook ήταν στο παρελθόν χορηγός σε έρευνητή στο ινστιτούτο της Οξφόρδης, το οποίο αποτελεί μέρος του τμήματος έρευνας και διδασκαλίας του Βρετανικού Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Ο επικεφαλής ερευνητής της Οξφόρδης για τις μελέτες, Andrew Przybylski, ο οποίος δήλωσε ότι δεν έλαβε χρηματοδότηση από το Facebook, είπε ότι εταιρείες, όπως το Facebook, πρέπει να διεξάγουν έρευνες με περισσότερη διαφάνεια. «Τα δεδομένα αφορούν τον κλάδο της τεχνολογίας», είπε. «Οι επιστήμονες πρέπει απλώς να έχουν πρόσβαση σε αυτά, για να μπορούν να διεξάγουν ουδέτερη και ανεξάρτητη έρευνα».

Σε συνέντευξή του, ο Przybylski είπε: «Οι άνθρωποι μιλούν για το Instagram σαν να είναι ναρκωτικό. Αλλά δεν μπορούμε να βρούμε τη δραστική ουσία».

Τα στελέχη του Facebook έχουν αγωνιστεί να βρουν τρόπους για να μειώσουν τη ζημιά που προκαλεί το Instagram στους χρήστες του, κρατώντας τους, όμως, παράλληλα, στην πλατφόρμα, σύμφωνα με εσωτερικές παρουσιάσεις σχετικά με το θέμα.

Για χρόνια, το Facebook πειραματιζόταν με την απόκρυψη των “likes” που βλέπουν οι χρήστες στις φωτογραφίες τους. Οι έφηβοι είπαν στο Facebook σε ομάδες εστίασης ότι τα «like» τούς προκαλούσαν άγχος και συνέβαλαν στην εκδήλωση αρνητικών συναισθημάτων.

Όταν το Facebook προέβη σε μία μικρή αλλαγή για να κρύψει τα “likes”, σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που ονόμασαν Project Daisy, διαπίστωσε ότι δεν βελτίωσε τη ζωή των εφήβων. «Δεν παρατηρήσαμε αλλαγές στα μέτρα που θα προωθούσαν τη γενική ευημερία», έγραψαν οι εργαζόμενοι στο Facebook σε παρουσίαση που έγινε στον Ζούκερμπεργκ, σχετικά με τον εν λόγω  πείραμα, το 2020.

Παρ ‘όλα αυτά, η Facebook επέβαλε την αλλαγή ως επιλογή στους χρήστες του Facebook και του Instagram, τον Μάιο του 2021, αφού ανώτερα στελέχη υποστήριξαν ότι κάτι τέτοιον θα τους έκανε να φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν το ζήτημα, σύμφωνα με τα έγγραφα.

«Την έναρξη του προγράμματος Daisy, θα την εκλάμβαναν ο Τύπος και οι γονείς ως ένδειξη ότι το Instagram νοιάζεται για τους χρήστες του», έγραψαν στελέχη του Facebook σε συζήτηση σχετικά με τον τρόπο παρουσίασης των αποτελεσμάτων των ερευνών τους στον Ζούκερμπεργκ

Όταν το Facebook λάνσαρε το Project Daisy, ο Μοσέρι είπε δημοσίως ότι το πώς ένιωθαν οι χρήστες δεν άλλαξε ιδιαίτερα.

Στη συνέντευξη υποστήριξε ότι δεν πιστεύει ότι υπάρχουν σαφείς λύσεις για το Instagram. Είπε ότι είναι συγκρατημένα αισιόδοξος για τα εργαλεία που αναπτύσσει το Instagram για να εντοπίσει άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα και να προσπαθήσει να τους δίνει πιο θετικό περιεχόμενο.

Δύο ερευνητές του Facebook είπαν ότι προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να ρωτούν τους χρήστες εάν θέλουν να κάνουν ένα διάλειμμα από το Instagram. Μέρος της πρόκλησης, είπαν οι ερευνητές, είναι ότι αγωνίζονται να καθορίσουν ποιοι χρήστες αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι ερευνητές ανέφεραν, επίσης, ότι η αιτιότητα ορισμένων από τα ευρήματά τους ήταν ασαφής και σημείωσαν ότι ορισμένες από τις μελέτες που διεξήχθησαν δεν είχαν μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό, ώστε να συγκεντρωθούν πολλά στοιχεία και να είναι αντικειμενικές.

«Νομίζω ότι πρέπει να συζητηθεί κάθε λεπτομέρεια», είπε ο Mοσέρι «Αλλά πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να αναγνωρίσουμε ότι έχουν γίνει κάποιο συμβιβασμοί. Δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Το να αποφεύγετε κάτι, δεν σημαίνει ότι αυτό βελτιώνεται, γιατί συχνά μπορεί, ακούσια, να κάνετε τα πράγματα χειρότερα».

REUTERS/Gonzalo Fuentes/File Photo

Επικεντρωνόμαστε στις selfie

Στα εσωτερικά έγγραφα, οι ερευνητές του Facebook πρότειναν, επίσης, ότι το Instagram θα μπορούσε να βάλει αστεία φίλτρα και όχι μόνο αυτά για να γίνονται οι χρήστες πιο όμορφοι. Επικεντρώθηκαν στις selfie, και ιδιαίτερα σε όσες είχαν φίλτρα που επιτρέπουν στους χρήστες να κάνουν αλλαγές στα πρόσωπά τους. «Η κοινή χρήση ή η προβολή selfie με φίλτρα σε stories έκανε τους χρήστες να νιώθουν χειρότερα», έγραψαν οι ερευνητές, τον Ιανουάριο.

Η Sylvia Colt-Lacayo, 20 ετών, στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, είπε ότι, πρόσφατα, δοκίμασε ένα φίλτρο που αδυνάτιζε τα μάγουλά της και τα έκανε ροζ.  Ωστόσο, τότε, η Colt-Lacayo συνειδητοποίησε ότι το φίλτρο αδυνάτισε τα μάγουλά της, τα οποία και πήρε από τον πατέρα της, στη Νικαράγουα, και τα έκανε να φαίνονται πιο ευρωπαϊκά. Αυτό της έδωσε ένα αίσθημα πικρίας», ανέφερε η ίδια.

Η Colt-Lacayo χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο και, στο παρελθόν, το Instagram την έκανε να αισθάνεται ότι δεν έμοιαζε έτσι όπως θα έπρεπε ή να κάνει τα πράγματα που έκαναν άλλα κορίτσια στην εφηβεία στην εφαρμογή, συνέχισε η ίδια.

Είπε ότι άρχισε να ακολουθεί άτομα που χρησιμοποιούν αναπηρικά αμαξίδια ή που πάσχουν από κάποια χρόνια ασθένεια ή άλλες αναπηρίες, και η πλατφόρμα έγινε ένας χώρος όπου μπορούσε να δει φωτογραφίες μεγαλύτερων ατόμων με ειδικές ανάγκες να είναι απλώς ευτυχισμένα.

Τον Μάρτιο, οι ερευνητές ανέφεραν ότι το Instagram θα πρέπει να μειώσει την έκθεση σε περιεχόμενο διασημοτήτων σχετικά με τη μόδα, την ομορφιά και τις σχέσεις, και να αυξήσει την έκθεση σε περιεχόμενο από στενούς φίλους, σύμφωνα με μια διαφάνεια που ανέβηκε σε φόρουμ του Facebook.

Ένας υπάλληλος, σε σχόλια στο φόρουμ, αμφισβήτησε αυτήν την ιδέα, λέγοντας ότι οι διασημότητες με τέλεια ζωή ήταν το κλειδί για την επιτυχία της εφαρμογής. «Για αυτό δεν υπάρχει εξάλλου και το IG;» έγραψε ο ίδιος. Ρίξτε μια ματιά στην «πολύ φωτογενή» ζωή του κορυφαίου 0,1%; Δεν είναι αυτός ο λόγος που οι έφηβοι βρίσκονται στην πλατφόρμα; »

Ένα πρώην στέλεχος αμφισβήτησε την ιδέα αλλαγής του Instagram για να αποφευχθεί η κοινωνική σύγκριση. «Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το Instagram επειδή είναι ένας διαγωνισμός», δήλωσε το πρώην στέλεχος. «Αυτή είναι η διασκεδαστική του πλευρά».

Για να προωθήσει τη περισσότερο θετική χρήση του Instagram, η εταιρεία συνεργάστηκε με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς για να προωθήσει αυτό που αποκαλεί «συναισθηματική ανθεκτικότητα», σύμφωνα με τα έγγραφα. Τα βίντεο που παράγονται ως μέρος αυτής της προσπάθειας δείχνουν εφήβους που αναφέρουν ότι έχουν τον έλεγχο της εμπειρίας τους στο Instagram.

Οι ερευνητές του Facebook αναγνώρισαν την υπερ-σεξουαλικοποίηση των κοριτσιών ως κάτι που βαρύνει την ψυχική υγεία των χρηστών της εφαρμογής. Ο Shevon Jones, αδειοδοτημένος κλινικός κοινωνικός λειτουργός, με έδρα την Ατλάντα, είπε ότι αυτό μπορεί να επηρεάσει τα μαύρα κορίτσια, ειδικά επειδή οι άνθρωποι, συχνά, θεωρούν ότι τα μαύρα κορίτσια είναι μεγαλύτερα από ό, τι είναι στην πραγματικότητα και επικρίνουν πιο συχνά το σώμα τους.

«Αυτό που βλέπουν συχνά τα κορίτσια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι κορίτσια με πιο λεπτή μέση, μεγαλύτερους γλουτούς και γοφούς και μπορεί να τα οδηγήσει σε προβλήματα εικόνας του σώματος», είπε η κ. Τζόουνς. «Είναι μια πολύ κρίσιμη στιγμή και προσπαθούν να καταλάβουν τον εαυτό τους και τα πάντα γύρω τους».

Τα αγόρια στην εφηβεία δεν είναι άτρωτα. Στην έρευνα που πραγματοποίησε το Facebook για την ψυχική υγεία, το 2019, διαπίστωσαν ότι το 14% των αγοριών στις ΗΠΑ είπε ότι το Instagram τα έκανε να αισθάνονται χειρότερα με τον εαυτό τους. Στην έκθεσή τους για την εικόνα του σώματος το 2020, οι ερευνητές του Facebook διαπίστωσαν ότι το 40% των αγοριών στην εφηβεία αντιμετωπίζουν αρνητική κοινωνική σύγκριση.

«Νιώθω απλώς πολλή ένταση τις περισσότερες φορές», είπε ένα έφηβο αγόρι στις ΗΠΑ στους ερευνητές του Facebook. «Είναι σαν να μπορείς να σε φωνάζουν για οτιδήποτε κάνεις. Μια λάθος κίνηση. Ένα λάθος βήμα».

Πολλοί από τους εφήβους που ερωτήθηκαν για αυτό το άρθρο δήλωσαν ότι δεν ήθελαν να σταματήσει να υπάρχει το Instagram. Η Βλάσοβα, η οποία δεν χρησιμοποιεί πλέον το Instagram, δήλωσε ότι είναι έχει μερικούς ενδοιασμούς σχετικά με το εάν τα στελέχη του Facebook έχουν προσπαθήσει αρκετά για να κάνουν την πλατφόρμα τους λιγότερο τοξική.

«Έπρεπε να ζήσω με τη διατροφική μου διαταραχή για πέντε χρόνια, και πολλοί χρήστες στο Instagram εξακολουθούν να υποφέρουν», ανέφερε η ίδια.