Δύσκολοι καιροί για τους εθνικούς αερομεταφορείς

Είναι γνωστό και αδιαμφισβήτητο ότι ο αεροπορικός τομέας συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που υπέστησαν βαρύτερα τις επιπτώσεις της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Καθώς όμως κοντεύουμε να κλείσουμε δύο χρόνια πανδημικής κρίσης και οι ελπίδες ότι ο επερχόμενος χειμώνας θα είναι ο τελευταίος δύσκολος στη μάχη κατά του κορωνοϊού, φαίνεται ότι μια ομάδα αερομεταφορέων βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση. Πρόκειται για τις εταιρείες χαμηλού κόστους, που εμφανίζουν ήδη σημάδια ανάκαμψης παρά το ότι οι λεγόμενοι «εθνικοί αερομεταφορείς» έχουν εισπράξει καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης τη μερίδα του λέοντος από τα κυβερνητικά προγράμματα στήριξης του αεροπορικού κλάδου.

Όλα αυτά ισχύουν τουλάχιστον για την Ευρώπη, όπως διαπιστώνουν οι αναλυτές. «Βλέπετε τις μεγάλες παραδοσιακές ευρωπαϊκές εταιρείες να εμφανίζονται δυσκίνητες και να αδυνατούν να προσαρμοστούν στις νέες πανδημικές συνθήκες γρήγορα και αποτελεσματικά όσο οι αερομεταφορείς χαμηλού κόστους», δήλωσε στο CNBC ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων The PC Agency Πολ Τσαρλς.

Μισή κίνηση, αλλά όχι για όλους

Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) παρατήρησε στις αρχές Σεπτεμβρίου ότι τον Ιούλιο ανέκαμψε η ζήτηση τόσο για εσωτερικές όσο και για διεθνείς πτήσεις στην Ευρώπη συγκριτικά με τον Ιούνιο. Αλλά «η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια παραμένει πολύ χαμηλότερα από τα προ-πανδημικά επίπεδα». Στην Ευρώπη μόνο η επιβατική κίνηση τον Ιούλιο ήταν, βάσει των επισήμων στοιχείων της ΙΑΤΑ, χαμηλότερη κατά 56,5% συγκριτικά με εκείνη του Ιουλίου 2019.

Το ποσοστό που έδωσε στη δημοσιότητα η ΙΑΤΑ αφορά το σύνολο των Ευρωπαίων αερομεταφορέων. Παρατηρεί, ωστόσο, κανείς ότι η βρετανική εταιρεία χαμηλού κόστους EasyJet εμφανίζεται αισιόδοξη ότι το τρίμηνο αιχμής Ιουλίου-Σεπτεμβρίου η επιβατική κίνηση στα αεροσκάφη της θα φθάσει στο 60% εκείνης της αντίστοιχης περιόδου του 2019. Αντίθετα η IAG, η μητρική της British Airways, ανακοίνωσε ότι υπολογίζει ότι το συγκεκριμένο τρίμηνο η επιβατική της κίνηση θα περιοριστεί στο 45% της περιόδου αιχμής του 2019.

Η Lufthansa, ο γερμανικός εθνικός αερομεταφορέας, προβλέπει συνολικά για το 2021 επιβατική κίνηση σε ποσοστό περίπου 40% της κίνησης του 2019. Αλλά η ιρλανδική εταιρεία χαμηλού κόστους Ryanair υπολογίζει ότι το τρέχον οικονομικό της έτος που λήγει το Μάρτιο του 2022 η επιβατική της κίνηση μπορεί να φθάσει τα 90 έως 100 εκατ. επιβάτες, που αντιστοιχούν στο περίπου 60% με 67% του συνολικού αριθμού των επιβατών (148,6 εκατομμύρια) που μετέφερε το οικονομικό έτος που έληξε το Μάρτιο του 2020.

Κοντινοί και μακρινοί προορισμοί

Η αναλύτρια της Hargreaves Lansdown Λόρα Χόι αποδίδει την ανθεκτικότητα των εταιρειών χαμηλού κόστους στο ότι επωφελούνται από το γεγονός ότι οι πανδημικοί ταξιδιωτικοί περιορισμοί και οι αβεβαιότητες έχουν περιορίσει δραματικά τις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων όπως είναι τα υπερατλαντικά δρομολόγια, που εκτελούνται ως επί το πλείστον από τις μεγάλες, παραδοσιακές «εθνικές» εταιρείες.

Οι εταιρείες χαμηλού κόστους είναι πιο ελκυστικές και για έναν ακόμη λόγο, προσθέτει η Χόι. Επειδή «η οικονομική αβεβαιότητα και οι φόβοι για νέες εξάρσεις του κορωνοϊού και των μεταλλάξεών του έχουν κάνει τους καταναλωτές πιο επιφυλακτικούς σε ό,τι αφορά τις δαπάνες τους και ως εκ τούτου ευνοείται το μοντέλο των εκπτωτικών αεροπορικών αερογραμμών».

Η διαφοροποίηση αυτή σε ό,τι αφορά την αεροπορική ζήτηση και το πτητικό έργο των εταιρειών αποτυπώνεται και στη «συμπεριφορά» των μετοχών των αερομεταφορέων. Οι μετοχές της Ryanair έχουν ενισχυθεί κατά 1,8% από την αρχή του έτους, ενώ οι μετοχές της επίσης εταιρείας χαμηλού κόστους Wizz Air έχουν ενισχυθεί κατά 7,5%. Η μετοχή της EasyJet έχει χάσει το 9% της αξίας της την περίοδο αυτή, αλλά αποτελεί εξαίρεση – η Wizz Air έχει ήδη προσεγγίσει την EasyJet προτείνοντας μια πιθανή συγχώνευσή τους, αλλά την περασμένη εβδομάδα η EasyJet απέρριψε την πρόταση, σημειώνει η ρεπόρτερ του CNBC Σίλβια Αμάρο.

Οι προοπτικές για τον κλάδο

«Θα δείτε εταιρείες όπως η EasyJet να έχουν το επόμενο χρονικό διάστημα περισσότερες ευκαιρίες μπροστά τους. Αυτό σημαίνει ενδεχομένως ότι θα αποκτήσουν περισσότερα δικαιώματα απογειώσεων και προσγειώσεων (slots), αλλά και ότι θα κινητοποιήσουν τον στόλο τους πιο γρήγορα ώστε να εκμεταλλευθούν την ανάκαμψη της ζήτησης, όπου αυτή παρουσιαστεί», εξήγησε ο Πολ Τσαρλς της The PC Agency.

Θα έχουν περισσότερες ευκαιρίες οι εταιρείες χαμηλού κόστους παρά τα γενναιόδωρα πακέτα στήριξης που έχουν λάβει από τότε που ξέσπασε η πανδημία οι εθνικοί αερομεταφορείς – με κορυφαία τη Lufthansa στην οποία η κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ πριμοδότησε με 9 δισ. ευρώ. «Η κρατική αρωγή βοήθησε τις εθνικές εταιρείες να επιβιώσουν τις πολύ δύσκολες περιόδους των περιορισμών των μετακινήσεων και των εγκλεισμών των πολιτών, αλλά δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για ανάπτυξη», σημειώνει η Λόρα Χόι της Hargreaves Lansdown.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που βάζουν τους εθνικούς αερομεταφορείς σε μειονεκτική θέση για τους επόμενους μήνες. Ένας εξ αυτών είναι οι δυσμενείς προοπτικές για ανάκαμψη των πτήσεων μεγάλων αποστάσεων, λόγω εν πολλοίς της κατάρρευσης του συνεδριακού τουρισμού. Επιπλέον, οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να στηρίζουν εσαεί τους εθνικούς αερομεταφορείς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν εξάλλου και αγωγές από τις εταιρείες χαμηλού κόστους για αθέμιτο ανταγωνισμό.

Φρέσκο χρήμα

Υπάρχει όμως και μια εξέλιξη που θα βοηθήσει τους εθνικούς αερομεταφορείς να αυξήσουν τη ρευστότητά τους και να ανακάμψουν. Οι ειδικοί επισημαίνουν την προοπτική διάθεσης στην αγορά των αυξημένων μετοχικών μεριδίων που απέκτησαν κατά την περίοδο της πανδημίας οι κυβερνήσεις. Την προοπτική εισροής νέων ιδιωτικών κεφαλαίων, δηλαδή, και «νέων καινοτόμων πρωτοβουλιών» στον αεροπορικό κλάδο, όπως σημειώνει ο Πολ Τσαρλς.

«Οι μεγάλες εταιρείες θα χάσουν κάποιο χρόνο, κυρίως στην Ευρώπη. Οι πιο ευέλικτες εταιρείες χαμηλού κόστους θα κερδίσουν μερίδια της αγοράς, όμως το νέο χρήμα που θα εισρεύσει στον κλάδο θα ισορροπήσει εν ευθέτω χρόνω τα πράγματα», εκτιμά ο μάνατζερ της εταιρείας συμβούλων The PC Agency. Εξυπακούεται ότι όλα αυτά τελούν υπό την αίρεση ότι το 2022 θα είναι η χρονιά που θα τεθεί υπό έλεγχο η πανδημική κρίση – και υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι δεν θα ξεσπάσει κάποια… νέα κρίση. Υγειονομική, οικονομική, γεωπολιτική ή άλλη.