Επί θύραις η χρεοκοπία των ΗΠΑ; – Μην βιάζεστε τόσο, απαντά ο Μπάφετ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πιάσει από το τέλος Ιουλίου το «ταβάνι» που έχει τεθεί επισήμως αναφορικά με το δημόσιο χρέος τους, που βρίσκεται στα 28,5 τρισ. δολάρια – ένα ποσό που ξεπερνά το 130% του ΑΕΠ τους. Από τότε δε, προσπαθούν με διάφορες… αλχημείες να μην το υπερβούν.

Τα «έκτακτα μέτρα» περιλαμβάνουν και το πάγωμα δημόσιων επενδύσεων σε μια σειρά τομείς, κάνοντας πολλούς να αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν, υπό αυτές τις συνθήκες, να υλοποιηθεί το πρόσφατο σχέδιο που ενέκρινε το Κογκρέσο. Προφανώς και δεν είναι, απαντά η κυβέρνηση και αρκετοί οικονομολόγοι. Όλοι αυτοί που αμφισβητούν, επίσης, ότι το κράτος θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τις ήδη ανειλημμένες υποχρεώσεις του.

Κινδυνολογία και παζάρι

Έτσι, έχει αρχίσει ξανά το σύνηθες γαϊτανάκι, που έχουμε ζήσει και άλλες τα τελευταία χρόνια και κυρίως τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Στο διάστημα, δηλαδή, που το δημόσιο χρέος έχει πάρει την ανηφόρα, για να φτάσει από το 30,9% επί του ΑΕΠ που ήταν στις αρχές του 2001, επί προεδρίας Κλίντον, στα σημερινά επίπεδα. Κάτι που συνέβη, φυσικά, των δύο μεγάλων κρίσεων, της χρηματοπιστωτικής και της πανδημίας, στις οποίες το (απαξιωμένο, κατά τα άλλα) κράτος κλήθηκε να παίξει τον ρόλο του σωτήρα.

«Η οικονομία των ΗΠΑ έχει αρχίσει μόλις να αναρρώνει από την πανδημία και μια τεχνητή κρίση χρέους θα απειλούσε τα κέρδη που έχουμε πετύχει και τη μελλοντική ανάκαμψη. Εάν οι ΗΠΑ κηρύξουν στάση πληρωμών αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους, οι πολλαπλές επιπτώσεις θα πλήξουν τις πόλεις και τις πολιτείες σε όλη τη χώρα», ανέφερε χαρακτηριστικά ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, την περασμένη Παρασκευή.

Τη σκυτάλη πήρε η υπουργός Οικονομικών και πρώην πρόεδρος της Fed, Τζάνετ Γέλεν. Εάν χρεοκοπήσουμε, προειδοποίησε σε επιστολή της προς το ΚΟγκρέσο, «θα βγούμε από αυτή την κρίση ως ένα κατοχυρωμένα πιο αδύναμο έθνος». Συνέχισε δε τονίζοντας: «Είμαστε σε θέση να δανειστούμε πιο φτηνά από οποιαδήποτε άλλη χώρα και το χρεοστάσιο θα έθετε σε κίνδυνο αυτή την προνομιακή θέση. Θα καθιστούσε, επίσης, την Αμερική πιο ακριβό μέρος για να ζει κανείς, καθώς το μεγαλύτερο κόστος δανεισμού θα έπεφτε στις πλάτες των καταναλωτών. Η εξυπηρέτηση των δόσεων για κατοικίες, αυτοκίνητα, πιστωτικές κάρτες – όλα θα ήταν πιο ακριβά μετά από κάτι τέτοιο».

Ποιον συμφέρει ο Αρμαγεδών;

Δεν χωράει αμφιβολία ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ισοδυναμούσε με οικονομικό Αρμαγεδώνα – και μάλιστα, όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά για ολόκληρο τον πλανήτη, δεδομένης της θέσης που έχουν στο διεθνές στερέωμα. Ωστόσο, όπως δείχνει και η πρότερη εμπειρία, οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο είναι μικρές έως μηδαμινές, καθώς οι πάντες στην Ουάσιγκτον και σε κάθε γωνιά της χώρας γνωρίζουν τι θα σήμαινε αυτό.

Αυτό ισχύει και για τους Ρεπουμπλικάνους, παρά το γεγονός ότι οι επικεφαλής τους αποκλείουν για την ώρα κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να συναινέσουν σε αύξηση του επιτρεπόμενου ορίου δανεισμού. Αρκετοί σημειώνουν, βεβαίως, ότι ο έλεγχος του κόμματος από τον Ντόναλντ Τραμπ ενδέχεται να οδηγήσει σε δυσάρεστες εκπλήξεις – αν και ούτε αυτοί θεωρούν ουσιαστικά πιθανό το σενάριο της χρεοκοπίας.

Οι πιο σοβαροί και έμπειροι επιμένουν, λοιπόν, ότι η λογική τελικώς θα επικρατήσει, έστω και αν μεσολαβήσει σκληρό παζάρι με τον Λευκό Οίκο και η απαίτηση να υπάρξουν ανταλλάγματα για το πολυπόθητο «ναι». Άλλωστε, όπως υποστηρίζουν αρκετοί εξ’ αυτών, μια χρεοκοπία της παγκόσμιας υπερδύναμης είναι μάλλον αδιανόητη και η ιστορία δεν θα συγχωρήσει τους πολιτικούς που επέτρεψαν να συμβεί κάτι τέτοιο.

Ο «γκουρού» εξηγεί

Το γιατί είχε εξηγήσει πέρυσι την άνοιξη, όταν η πανδημία έδειχνε τα δόντια της και η καμπύλη του χρέους είχε αρχίσει να ανεβαίνει πιο απότομα, ο Γουόρεν Μπάφετ. Και μάλιστα, με πολύ απλά λόγια, όπως είναι σε θέση να κάνει ένας άνθρωπος με τόσο μεγάλη γνώση των αγορών και του μηχανισμού που λειτουργούν.

«Όχι», απάντησε κατηγορηματικά στην ετήσια συνάντηση των μετόχων της Berkshire Hathaway, τον Μάιο του 2020, όταν ρωτήθηκε σχετικά με το εάν υπάρχει ενδεχόμενο χρεοκοπίας των ΗΠΑ. «Εάν τυπώνεις ομόλογα στο δικό σου νόμισμα, τότε το ερώτημα είναι τι θα συμβεί με το νόμισμα. Όμως, δεν χρεοκοπείς. Και οι ΗΠΑ έχουν φερθεί έξυπνα εκδίδοντας το χρέος τους στο δικό τους νόμισμα», είπε.

Και συνέχισε ακάθεκτος: «Η Αργεντινή έχει πρόβλημα επειδή το δικό της χρέος δεν έχει εκδοθεί στο δικό της νόμισμα, κάτι που συμβαίνει με πολλές χώρες. Μελλοντικά δε, πολλές ανταγωνιστικές χώρες θα έχουν επίσης αυτό το πρόβλημα».

Δολάριο, ο πράσινος θεός

Κατέληξε δε με μια θεωρητικά αναφορά στον εαυτό του, στην περίπτωση που βρισκόταν στη θέση των ΗΠΑ: «Εάν ήμουν σε θέση να εκδώσω ένα νόμισμα, όπως το δολάριο Μπάφετ και παράλληλα διέθετα δυνατότητα εκτύπωσης και ήμουν σε θέση να δανειστώ, δεν θα χρεοκοπούσα ποτέ. Οι ΗΠΑ, λοιπόν, μπορούν να πληρώσουν οποιοδήποτε χρέος επειδή πάντα είμαστε σε θέση να τυπώσουμε χρήμα που μας επιτρέπει να το κάνουμε. Έτσι, υπάρχει μηδενική πιθανότητα χρεοκοπίας».

Αρκετοί, βεβαίως, θα σπεύσουν να αντιτείνουν ότι η αέναη εκτύπωση χρήματος προκαλεί άλλου είδους προβλήματα, εξίσου ή και πιο σοβαρά από μια χρεοκοπία. Θα πουν, επίσης, ότι τα παραπάνω δεν ισχύουν για όλες τις χώρες που είναι σε θέση να τυπώνουν χρήμα – εξάλλου, είναι γνωστό ότι η ισχύς των ΗΠΑ δεν βασίζεται μόνο στο δολάριο, αλλά και στα… αεροπλανοφόρα.

Αυτά, όμως, μάλλον δεν απασχολούν τον Μπάφετ – ούτε θα απασχολήσουν το Κογκρέσο όταν φτάσει η ώρα της κρίσιμης απόφασης. Εκτός και εάν έχουν αποφασίσει να ρισκάρουν να τραβήξουν «χειρόφρενο», με ό,τι αυτό συνεπάγεται.