Η κρίση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη – Ο «βάτραχος στο βραστό νερό» και τα παιχνίδια της Ρωσίας

«Η Ευρώπη θα είναι σαν τον βάτραχο μέσα στο βραστό νερό, και θα διαπιστώσει ότι είναι σε πρόβλημα όταν θα είναι πολύ αργά». Με αυτά τα λόγια , πριν από περίπου 20 μέρες, η Kristine Berzina, ανώτερος συνεργάτης στη Συμμαχία για την Εξασφάλιση της Δημοκρατίας, μια ομάδα υπεράσπισης της εθνικής ασφάλειας, προειδοποιούσε για τη κρίση φυσικού αέριου που απειλούσε την Ευρώπη…

Μάλιστα τότε είχε τονίσει ότι: «Η Ρωσία έχει πολλά περιθώρια να δημιουργήσει σενάρια που είναι οδυνηρά για την Ευρώπη αλλά δεν ξεπερνούν τα κρίσιμα όρια. Κάτι τέτοιο, στην πραγματικότητα, θα ήταν επωφελές για τη Ρωσία τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά ».

Και επιπτώσεις έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονται:

«Οι τιμές του φυσικού αερίου στη Βρετανία και στην Ευρώπη έχουν φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ τις τελευταίες εβδομάδες καθώς οι αγορές φοβούνται ότι ολόκληρη η ήπειρος μπαίνει στην περίοδο του χειμώνα με ιστορικά χαμηλά ενεργειακά διαθέσιμα λόγω του παρατεταμένα ψυχρού περυσινού χειμώνα», γράφουν οι «FT».

Εν τω μεταξύ, η μείωση των προμηθειών από τη Ρωσία και τα προβλήματα συντήρησης των βρετανικών εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων αερίου στη Βόρεια Θάλασσα, εμπόδισαν την αναπλήρωση των αποθεμάτων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Τα «παιχνίδια» της Ρωσίας

Και μέσα σε αυτό το κλίμα, η Ρωσία, βασικός τροφοδότης της Ευρώπης σε φυσικό αέριο, δεν φαίνεται διατεθειμένη να ανοίξει τις κάνουλες.

Στο τέλος Αυγούστου, η εταιρεία ICIS σε έκθεσή της είχε επισημάνει ότι η Ρωσία έχει επιβραδύνει την παράδοση φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Η διαπίστωση αυτή ήρθε λίγο μετά τις προσπάθειες της Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ να καθησυχάσει αναφορικά με τον σχεδόν ολοκληρωμένο αγωγό Nord Stream 2, λέγοντας ότι μπορεί να επιβληθούν περαιτέρω κυρώσεις εάν η Μόσχα χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο «ως όπλο».

Υπενθυμίζεται ότι ο αγωγός αυτός έχει σχεδιαστεί για να παραδίδει ρωσικό αέριο απευθείας στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, παρακάμπτοντας την Ουκρανία και την Πολωνία.

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι ο αγωγός δεν είναι συμβατός με τους ευρωπαϊκούς στόχους για το κλίμα , αυξάνει την εξάρτηση της περιοχής από τις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας και πιθανότατα θα ενισχύσει την οικονομική και πολιτική επιρροή του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην περιοχή.

Ο ρόλος της Gazprom

Όπως έγραφε το CNBC, ορισμένοι αναλυτές αναφέρουν ότι η Gazprom , ο κρατικός γίγαντας φυσικού αερίου της Ρωσίας, μπορεί να περιορίζει την παράδοση της προαιρετικής προμήθειας φυσικού αερίου στην Ευρώπη προκειμένου να υποστηρίξει την θέση της για την έναρξη ροών μέσω του Nord Stream 2.

Κληθείσα να σχολιάσει η Gazprom παρέπεμψε το CNBC σε δήλωση που δημοσιεύτηκε στον λογαριασμό της στο Telegram στις 16 Αυγούστου. Η εταιρεία περιέγραψε τον Αύγουστο ως «έναν ακόμη« χειμερινό »μήνα στην αγορά φυσικού αερίου», σύμφωνα με μετάφραση.

Υπογράμμισε μάλιστα ότι η το αυξημένο φορτίο στο σύστημα παροχής φυσικού αερίου συνέπεσε με την παραδοσιακή περίοδο προγραμματισμένης προληπτικής συντήρησης και προετοιμασίας για την περίοδο του φθινοπώρου -χειμώνα, «η οποία δεν μπορεί να σταματήσει».

Τι συμβαίνει;

Η ροή φυσικού αερίου στο δυτικότερο σημείο του αγωγού Yamal -ένας στρατηγικά σημαντικός αγωγός 2.000 χιλιομέτρων που διασχίζει τέσσερις χώρες: Ρωσία, Λευκορωσία, Πολωνία και Γερμανία-μειώθηκε στα 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως στα μέσα Αυγούστου, σύμφωνα με το ICIS.

Επιπλέον, η προμήθεια από τον ευρωπαϊκό αγωγό φυσικού αερίου από τη Ρωσία αναμένεται μειώθηκε ακόμη περισσότερο τον Σεπτέμβριο.

Συγκρατημένη αισιοδοξία

Η S&P Global Platts πιστεύει ότι οι ρωσικές ροές προς την Ευρώπη θα ανακάμψουν σταδιακά τις επόμενες εβδομάδες και αναμένει ότι οι ροές του Nord Stream θα ξεκινήσουν τον Οκτώβριο, λέγοντας ότι οι πρόσφατες ενέργειες και δηλώσεις της Gazprom φαίνεται να επιβεβαιώνουν μια σχετικά επικείμενη έναρξη.

Βέβαια, αιτία για την εκτόξευση των τιμών είναι ένα σύνολο παραγόντων: η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη, εντάσεις στην αγορά του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), χαμηλά επίπεδα αποθήκευσης στην Ευρώπη, αλλά και εργασίες και μία πυρκαγιά που εκδηλώθηκε τον Αύγουστο σε ρωσικές υποδομές που φρέναραν την προσφορά.

«Οι τιμές στην Ευρώπη έχουν ήδη σπάσει όλα τα δυνατά ρεκόρ. Και ίσως στο προσεχές μέλλον και αυτά τα ρεκόρ θα σπάσουν με την σειρά τους», έλεγε την Παρασκευή ενθουσιασμένος ο επικεφαλής της Gazprom Αλεξέι Μίλερ.

Ο Nord Stream 2

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η έναρξη λειτουργίας το συντομότερο δυνατόν του Nord Stream 2 θα εξισορροπήσει τις παραμέτρους που διαμορφώνουν τις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη», είπε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου την περασμένη εβδομάδα.

Το σύνθημα για την έναρξη λειτουργίας του αγωγού, ωστόσο, θα πρέπει ακόμη να δοθεί από την γερμανική ρυθμιστική αρχή, την ώρα που πολλοί Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης για πολιτικούς σκοπούς.

Σύμφωνα με τον Ντμίτρι Μαριντσένκο του οίκου Fitch, η Ρωσία θέλει «να δείξει ότι η Ευρώπη θα έρθει αντιμέτωπη με μία συρρικνωμένη αγορά φυσικού αερίου χωρίς τον Nord Stream 2» και, κατά συνέπεια, θα έχει να αντιμετωπίσει αυξημένες τιμές.

Η έναρξη λειτουργίας του νέου αγωγού δεν αναμένεται πριν από τις αρχές του 2022 και ο δρόμος δεν είναι χωρίς εμπόδια.

Βεβαίως, ο ρόλος της Ρωσίας στην ενεργειακή κρίση έχει ήδη αρχίσει να προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις, αλλά και θεωρίες συνωμοσίας …

Σύμφωνα με την επικρατέστερη των θεωριών, σκοπός της Μόσχας είναι να ωθήσει τις τιμές σε τόσο υψηλά επίπεδα, ώστε η Γερμανία να σπεύσει να εγκρίνει, δίχως επιφυλάξεις, το αμφιλεγόμενο πολιτικά έργο του Nord Stream 2, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε πρόσφατα.

Προβλήματα στη Βρετανία

Από τη Νέα Υόρκη, όπου βρίσκεται για να συμμετάσχει στις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έστειλε το μήνυμα ότι η κυβέρνησή του θα κάνει «ό,τι είναι δυνατόν» για στηρίξει τις ενεργειακές εταιρείες της χώρας που αγωνίζονται για να επιβιώσουν από το τσουνάμι των αυξήσεων των τιμών του φυσικού αερίου που τις σαρώνει.

Το BBC θεωρεί ότι η κυβέρνηση του Λονδίνου πρόκειται εντός των επόμενων ημερών να εγγυηθεί για τη δανειοδότηση των ενεργειακών επιχειρήσεων από τις τράπεζες.

Η εκτίναξη των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου έφερε τις βρετανικές εταιρείες ενέργειας σε θέση να μη μπορούν να τηρήσουν τις συμβατικές υποσχέσεις προς τους πελάτες τους και ως εκ τούτου να έχουν σταματήσει να επιζητούν την αύξηση του πελατολογίου τους. Ήδη πέντε μικρές εταιρείες του κλάδου έχουν χρεοκοπήσει από τις αρχές Αυγούστου στη Βρετανία ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες του βρετανικού Τύπου, άλλες τέσσερις βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού.