ΟΟΣΑ – Συντηρείται με αστερίσκους η πορεία ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας

H ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας επιταχύνθηκε φέτος, χάρη στα μέτρα στήριξης κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των εμβολιαστικών προγραμμάτων και την επιστροφή της κανονικότητας στη λειτουργία των οικονομιών. Αυτό υποστηρίζει η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ που περιλαμβάνει τα αναθεωρημένα στοιχεία για τις οικονομίες της ομάδας του G20

Είναι χαρακτηριστικό πως οι ρυθμοί ανάκαμψης έχουν ξεπεράσει τα προ της πανδημίας επίπεδα, παρά το γεγονός πως κινούνται κατά 3,5% χαμηλότερα από τα επίπεδα που προβλέπονταν ότι θα είχαν φτάσει, αν δεν είχε μεσολαβήσει η κρίση του κορωνοϊού. Το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε πτώση του πραγματικού εισοδήματος κατά περίπου 4,5 τρισ. δολάρια. Το να κλείσει το κενό αυτό είναι απαραίτητο, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, για να ελαχιστοποιηθούν οι μακροπρόθεσμες πληγές που προκάλεσε η πανδημία στα εισοδήματα και την απασχόληση.

Συντηρείται η ανάκαμψη

Συγκεκριμένα, το παγκόσμιο ΑΕΠ εκτιμάται πως θα «τρέξει» στο 5,7% φέτος και στο 4,5% το 2022, με την αμερικανική και τη βρετανική οικονομία να χάνουν λίγο έδαφος, παραμένοντας ωστόσο σε πολύ υψηλά ποσοστά ανάπτυξης και την Ευρωζώνη να ξεχωρίζει καταφέρνοντας να ανεβάσει ρυθμούς. Είναι χαρακτηριστικό πως οι εκτιμώμενοι ρυθμοί ανάπτυξης για τη ζώνη του ευρώ αναθεωρήθηκαν σε ποσοστό 1%, σε σχέση με την έκθεση του Μαΐου, στο 5,3%, ενώ για τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 0,9% στο 6% και για τη Βρετανία κατά 0,5% στο 6,7%.

Σε κάθε περίπτωση το πλέον ανησυχητικό για τον ΟΟΣΑ είναι πως σε παγκόσμιο επίπεδο η πορεία ανάκαμψης των οικονομιών ήταν και παραμένει άνιση με σημαντικές διαφοροποιήσεις σε επίπεδα παραγωγής και απασχόλησης, κάτι που δημιουργεί διαφορετικές προκλήσεις για κάθε χώρα.

Η ανισότητα και ο κορωνοϊός

Η ανισότητα αυτή οφείλεται και στην αναζωπύρωση της πανδημίας με σημείο αιχμής τη Δέλτα. Είναι χαρακτηριστικό πως οι ρυθμοί ανάπτυξης κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους ανέβηκαν σημαντικά σε χώρες, όπου τα κρούσματα ήταν λιγότερα επιτρέποντας τη μείωση των περιοριστικών μέτρων, κάτι που ώθησε ανοδικά τις καταναλωτικές δαπάνες. Αντιθέτως σε χώρες με μεγαλύτερη διασπορά της Δέλτα δρομολογήθηκαν νέα περιοριστικά μέτρα, κυρίως στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, όπου και οι εμβολιασμοί ήταν χαμηλότεροι.

Ενδεικτικά οι εκτιμώμενοι φετινοί ρυθμοί ανάπτυξης τοποθετούνται πλέον στο 2,5% στην Ιαπωνία, στο 5% στη Νότιο Κορέα, στο 5,2% στη Βραζιλία, στο 2,7% στη Ρωσία και στο 4,6% στη Νότιο Αφρική.

Δεν είναι τυχαίο πως αστάθμητος παράγοντας κινδύνου παραμένει, σύμφωνα με την έκθεση, η πιθανότητα η Δέλτα να οδηγήσει ακόμη και σε lockdowns σε ορισμένες οικονομίες, κυρίως της Ασίας, μαζί βέβαια με την άνιση πρόοδο διεθνώς σε επίπεδο εμβολιασμών και την απειλή δημιουργίας πιο επιθετικών μεταλλάξεων που θα απαιτούν νέα, τροποποιημένα εμβόλια. Σε τέτοιες συνθήκες μπορεί να απαιτηθούν και πάλι περιοριστικά μέτρα, που θα αποδυναμώσουν την κατανάλωση και την παραγωγή. Σε ένα τέτοιο ακραίο σενάριο, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αναθεωρηθεί προς τα κάτω, χαμηλότερα από το 3% το 2022, κάτι που θα πιέσει μεν καθοδικά τον πληθωρισμό, κάτω από το 3% για τις χώρες του G20, αλλά θα ωθήσει και πάλι ανοδικά την ανεργία.

Η έκρηξη των τιμών σε commodities και μεταφορές

Ανασχετικός παράγοντας αποτελεί και η διαθεσιμότητα σε πρώτες ύλες, μαζί με την εκτίναξη των τιμών τους στα ύψη μαζί με τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και την έκρηξη του κόστους στις μεταφορές (κυρίως στις θαλάσσιες μεταφορές).

Όπως επισημαίνει η έκθεση, οι διεθνείς τιμές των commodities ήταν, Ιούλιο και Αύγουστο, κατά περίπου 55% υψηλότερα σε σχέση με πέρυσι, με τις τιμές του πετρελαίου να έχουν επιστρέψει στα προ της πανδημίας επίπεδα, τις τιμές των μετάλλων να έχουν εκτοξευτεί στα ύψη λόγω της ισχυρής ζήτησης και τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων να έχουν φτάσει στο υψηλότερο σημείο εδώ και μια δεκαετία. Την ίδια ώρα το κόστος των θαλάσσιων μεταφορών ανεβαίνει συνεχώς και θα συνεχίσει να ανεβαίνει τους επόμενους μήνες (μόνο το τέταρτο τρίμηνο κατά 25%!), με τον ΟΟΣΑ να μην βλέπει σταθεροποίηση του κλάδου πριν το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2022.

Να διατηρηθούν τα μέτρα στήριξης

Για όλους αυτούς τους λόγους ο ΟΟΣΑ ζητά την ισχυροποίηση των προσπαθειών για την ενίσχυση των εμβολιασμών στις φτωχότερες χώρες. Επίσης εκτιμά πως οι πολιτικές μακροοικονομικής στήριξης θα συνεχίσουν να είναι απαραίτητες, καθώς οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν αβέβαιες κυρίως στο μέτωπο των αγορών εργασίας.

Σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής, οι πολιτικές από τις κεντρικές τράπεζες στις πλέον αναπτυγμένες οικονομίες παραμένουν υποστηρικτικές, όπως χρειάζεται, όμως ο διεθνής οργανισμός τις καλεί να συνεχίσουν να το πράττουν, κρατώντας και τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα. Αν και με σαφή επισήμανση από την πλευρά τους, του πόσο μπορούν να ανεχθούν την άνοδο του πληθωρισμού πάνω από τα όρια ασφαλείας. Το τελευταίο είναι πιο εύκολο σε κεντρικές τράπεζες, όπως η Federal Reserve, που έχουν ήδη υιοθετήσει πιο ευέλικτη στάση απέναντι στην παρατεταμένη διόγκωση των πληθωριστικών πιέσεων.

Αντιστοίχως και σε επίπεδο δημοσιονομικής στήριξης θα πρέπει να διατηρηθεί μια ευέλικτη στρατηγική, αναλόγως και με την κατάσταση της οικονομίας κάθε χώρας. «Η πρόωρη και απότομη απόσυρση της στήριξης θα πρέπει να αποφευχθεί όσο το βραχυπρόθεσμο τοπίο παραμένει αβέβαιο». Από εκεί και πέρα όσο η ανάκαμψη συνεχίζεται, το κέντρο βάρος των πολιτικών θα πρέπει να μετατοπιστεί στη βελτίωση των προοπτικών επίτευξης μιας βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων επενδύσεων για την υγεία, την ψηφιοποίηση των οικονομιών, αλλαγές στη φορολόγηση και τη διαμόρφωση υποδομών με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.

Πάντως, οι κυβερνήσεις από την πλευρά τους πρέπει να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που τους δίδεται μέσα από τις μακροοικονομικές πολιτικής στήριξης για να επιταχύνουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.