Η συμφωνία του μεσονυκτίου

Kυριολεκτικά στον ύπνο έπιασε τους ευρωπαίους ηγέτες η πολύκροτη αμυντική συμφωνία των ΗΠΑ και της Βρετανίας με την Αυστραλία, που ανακοινώθηκε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της περασμένης Τετάρτης, αν και είχαν ήδη ειδοποιηθεί για την ώρα της εξαγγελίας και ξαγρύπνησαν περιμένοντας τα νέα.

Οπως και ο Μπόρις Τζόνσον, που και αυτός ξαγρύπνησε, για άλλο λόγο όμως, καθώς πανηγύριζε αισθανόμενος ότι δικαιωνόταν για την απόφασή του για το Brexit, που θα μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα του στο να ξαναπαίξει τον ρόλο που έπαιζε ως υπερδύναμη στο παρελθόν, έστω και μαζί με τους Αμερικανούς. Ολοι οι υπόλοιποι όμως είδαν να διευρύνεται έτι περαιτέρω το ρήγμα που δημιούργησε στη διατλαντική συνεργασία η μονομερής απόφαση του προέδρου Μπάιντεν για την αποχώρηση από το Αφγανιστάν και η πανωλεθρία που ακολούθησε. Το αποτέλεσμα είναι ότι επανήλθε έτσι ισχυρότερο παρά ποτέ το αίτημα να αποκτήσει επιτέλους η Ευρωπαϊκή Ενωση τη στρατηγική της αυτονομία, απέναντι στην κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα, στο οποίο οι 27 δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν έως σήμερα, καθώς ορισμένοι από αυτούς θεωρούν ότι η αμυντική και εξωτερική πολιτική πρέπει να είναι της αποκλειστικής αρμοδιότητας κάθε κράτους. Πάντως η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επανήλθε στο θέμα αυτό στην ομιλία της στο Ευρωκοινοβούλιο, τονίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η ΕΕ στη «νέα εποχή της υπερανταγωνιστικότητας», παρεμβαίνοντας στρατιωτικά, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, χωρίς να εξαρτάται από το ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι το ερχόμενο εξάμηνο η Γαλλία, που θα έχει την προεδρία της ΕΕ, θα διοργανώσει μια πανευρωπαϊκή διάσκεψη για το ζήτημα αυτό.

Η Γαλλία εξέφρασε ανοιχτά την οργή της για τη συμφωνία με την Αυστραλία, την οποία χαρακτήρισε ως «πισώπλατη μαχαιριά» καθώς ακυρώθηκε έτσι η προηγούμενη σύμβαση που είχε υπογράψει με τη χώρα αυτή για την προμήθεια δικών της συμβατικών υποβρυχίων. Ετσι ο Εμανουέλ Μακρόν καλείται τώρα να θέσει σε κίνηση και πάλι την πρωτοβουλία για μια πιο ισχυρή Ευρώπη, που είχε πρώτος ξεκινήσει και η οποία είχε συναντήσει τη γνωστή αντίδραση της Μέρκελ, η οποία όμως δεν θα υπάρχει πλέον.

Και το ερώτημα είναι ποια στάση θα ακολουθήσει ο διάδοχός της και αν βέβαια και ο ίδιος θα είναι πρόεδρος μετά τις γαλλικές προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Απριλίου. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, όλες οι σημαντικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα βρίσκονται σε ένα στάδιο αναμονής, εν όψει των εκλογών στη Γαλλία και στη Γερμανία. Των δύο ισχυρότερων χωρών της ΕΕ, από τη συνεργασία των οποίων εξαρτάται ουσιαστικά και η πορεία της Ενωμένης Ευρώπης.