ΕΕ – Πράσινη μετάβαση – Απειλείται από τις ανατιμήσεις στο φυσικό αέριο;

Η εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου σε επίπεδα ρεκόρ μπορεί να βάλει εμπόδια στην προώθηση της πράσινης ατζέντας της ΕΕ, με τους ειδικούς να προειδοποιούν για επιβράδυνση των επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας, επισημαίνει το CNBC.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεσμευτεί για ουδετερότητα άνθρακα μέχρι το 2050, με βάση το σχέδιο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Ωστόσο, αυτός ο στόχος μπορεί να πληγεί, καθώς η έλλειψη φυσικού αερίου στην Ευρώπη ανεβάζει τις τιμές.

Η τιμή του φυσικού αερίου για τον προηγούμενο μήνα στον ολλανδικό κόμβο TTF, ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς, αυξήθηκε περισσότερο από 250% από την αρχή του έτους.

Χθες Τρίτη έφτασε περίπου στα 74 ευρώ/μεγαβατώρα, ελαφρώς χαμηλότερα από το ρεκόρ των 79 ευρώ της προηγούμενης εβδομάδας.

Η πρόσφατη άνοδος έχει ήδη απτό αντίκτυπο. Η Ισπανία, για παράδειγμα, ανακοίνωσε έκτακτα μέτρα για τον περιορισμό των κερδών που μπορούν να αποκομίσουν οι εταιρείες ενέργειας από εναλλακτικές φυσικού αερίου πηγές, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προκειμένου να περιορίσει την επιβάρυνση στα τιμολόγια που πληρώσουν οι καταναλωτές.

«Οι αυξανόμενες τιμές ενέργειας έχουν επιβαρύνει τις οικονομίες σε ολόκληρη την Ευρώπη και αν λάβουν και άλλες χώρες αποφάσεις ανάλογες με αυτή της Μαδρίτης, δίνοντας προτεραιότητα στη φθηνή ενέργεια έναντι της πράσινης μετάβασης, η αξιοπιστία της ΕΕ στην προώθηση της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα θα μπορούσε να πληγεί», δήλωσε ο Χένινγκ Γκλόσταϊν, διευθυντής ενέργειας στην εταιρεία συμβούλων Eurasia Group.

Η Ισπανία δεν είναι η μόνη χώρα που περιορίζει τις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας. Η Γαλλία και Ελλάδα λαμβάνουν παρόμοια μέτρα, αλλά η απόφαση της Ισπανίας έχει γίνει αντικείμενο κριτικής, σημειώνει ο συντάκτης του CNBC.

Η Iberdrola, ισπανική ενεργειακή εταιρεία με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σχολίασε ότι η κίνηση αυτή «θα υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στη χώρα», σε μια εποχή που η Ισπανία χρειάζεται ιδιωτικές επενδύσεις για να επιτύχει τους στόχους της για το κλίμα.

«Ο κίνδυνος όσον αφορά τη χάραξη πολιτικής για το κλίμα έγκειται, μάλλον, κυρίως στην απώλεια αξιοπιστίας ενόψει της COP26 στη Γλασκώβη», δήλωσε ο ίδιος στο CNBC.

«Εάν οι πλούσιες χώρες της ΕΕ επιδοτούν την ενέργεια που καταναλώνουν τα νοικοκυριά, η οποία παράγεται εν μέρει από ορυκτά καύσιμα, τότε η ΕΕ δύσκολα μπορεί να πείσει τις φτωχότερες χώρες να σταματήσουν να επιδοτούν την κατανάλωση οικιακών καυσίμων που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα», πρόσθεσε.

Φταίει η ΕΕ;

Ωστόσο, υπάρχει ένα ευρύτερο πρόβλημα, τονίζει ο συντάκτης και αναφέρεται στο γεγονός ότι ορισμένοι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αποδώσει ευθύνες στην ΕΕ για τις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας.

Για παράδειγμα, ο πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι δήλωσε πρόσφατα ότι «οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας της Πολωνίας συνδέονται με τις κλιματικές πολιτικές της ΕΕ», σύμφωνα με το Politico.

Όταν ρωτήθηκε αν σχόλια σαν αυτά θα μπορούσαν να βλάψουν τα σχέδια της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση ο Γιάκομπ Κίρκαγκορντ, ανώτερος συνεργάτης στο γερμανικό ταμείο Marshall των Ηνωμένων απάντησε: «Ασφαλώς και υπάρχει αυτός ο κίνδυνος, γιατί ξεκάθαρα η πολωνική κυβέρνηση θέλει να αποσπάσει περισσότερα χρήματα από την ΕΕ για την πράσινη μετάβαση».

Η Πολωνία ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι θα διατηρήσει ενεργό ένα ανθρακωρυχείο, παρά την αντίθετη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Με την ίδια απόφαση, η Κρακοβία πρέπει να πληρώσει πρόστιμο 500.000 ευρώ για κάθε μέρα που διατηρεί το ορυχείο ανοιχτό.

Ο επικεφαλής της ΕΕ για το κλίμα, Φρανς Τίμερμανς, επέμεινε ότι για τις ανατιμήσεις δεν ευθύνεται η ένωση. «Μόνο το ένα πέμπτο της αύξησης των τιμών μπορεί να αποδοθεί στην άνοδο των τιμών του διοξειδίου του άνθρακα», είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόσφατα. Το υπόλοιπο μέρος αφορά ελλείψεις στην αγορά».

«Αν είχαμε την πράσινη συμφωνία πέντε χρόνια νωρίτερα, δεν θα είχαμε περιέλθει σε αυτήν τη θέση, γιατί θα είχαμε λιγότερη εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και φυσικό αέριο», πρόσθεσε.

«Δίκαιη πράσινη μετάβαση»

Ο Κίρκεγορντ εμφανίστηκε επιφυλακτικός δηλώνοντας ότι είναι πολύ νωρίς για να μπορέσει κανείς να εκτιμήσει εάν οι αυξήσεις των τιμών θέσουν σε κίνδυνο τα σχέδια της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, κατά τη γνώμη του, είναι μήπως η δημόσια στήριξη για μια πιο πράσινη οικονομία υποχωρήσει επειδή θεωρηθεί ότι επηρεάζει τα δημοσιονομικά των χωρών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το καλοκαίρι ότι θα διατεθούν ειδικά κονδύλια για την υποστήριξη των πιο ευάλωτων τμημάτων του πληθυσμού στη διαδικασία της πράσινης μετάβασης. Το ερώτημα είναι αν αυτό θα είναι αρκετό, τόνισε.

«Η πράσινη μετάβαση πρέπει να είναι δίκαιη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προτείναμε ένα νέο Κοινωνικό Ταμείο Κλίματος για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας από την οποία υποφέρουν ήδη 34 εκατομμύρια Ευρωπαίοι», επεσήμανε πρόσφατα η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.