Η χρυσομαλλούσα πεθαίνει

Project Syndicate

Πώς θα εξελιχθεί η παγκόσμια οικονομία και οι αγορές το επόμενο έτος; Υπάρχουν τέσσερα σενάρια που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τον «ήπιο στασιμοπληθωρισμό» των τελευταίων μηνών. Οι αναλυτές της Wall Street και οι περισσότεροι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναμένουν ένα σενάριο τύπου «χρυσομαλλούσας», ισχυρότερης ανάπτυξης παράλληλα με τον μετριασμό του πληθωρισμού σύμφωνα με τον στόχο του 2% των κεντρικών τραπεζών. Το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει «υπερθέρμανση».

Εδώ, η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί καθώς εκκαθαρίζονται τα σημεία συμφόρησης της προσφοράς, αλλά ο πληθωρισμός θα παραμείνει πεισματικά υψηλότερος, επειδή οι αιτίες του δεν θα είναι προσωρινές. Με τις άχρηστες αποταμιεύσεις και τη συσσωρευμένη ζήτηση ήδη υψηλή, η συνέχιση των εξαιρετικά χαλαρών νομισματικών και δημοσιονομικών πολιτικών θα ενίσχυε τη συνολική ζήτηση ακόμη περισσότερο. Η προκύπτουσα αύξηση θα σχετίζεται με τον επίμονο πληθωρισμό πάνω από τον στόχο, διαψεύδοντας την πεποίθηση των κεντρικών τραπεζών ότι οι αυξήσεις των τιμών είναι απλώς προσωρινές.

Ενα τρίτο σενάριο είναι ο συνεχιζόμενος στασιμοπληθωρισμός, με υψηλό πληθωρισμό και πολύ βραδύτερη ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα. Σε αυτήν την περίπτωση, ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να τροφοδοτείται από χαλαρές νομισματικές, πιστωτικές και δημοσιονομικές πολιτικές. Το τελευταίο σενάριο αφορά επιβράδυνση της ανάπτυξης. Η αποδυνάμωση της συνολικής ζήτησης δεν θα ήταν απλώς ένας παροδικός φόβος αλλά ένας προάγγελος της νέας πραγματικότητας, ιδίως εάν το νομισματικό και δημοσιονομικό κίνητρο αποσυρθεί πολύ σύντομα.

Ποιο από αυτά τα τέσσερα σενάρια είναι πιο πιθανό; Ενώ οι περισσότεροι αναλυτές της αγοράς και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προωθούν το σενάριο τύπου χρυσομαλλούσας, ο φόβος μου είναι ότι το σενάριο υπερθέρμανσης είναι πιο πιθανό. Δεδομένης της σημερινής χαλαρής νομισματικής, δημοσιονομικής και πιστωτικής πολιτικής, η αντιμετώπιση της παραλλαγής Δέλτα θα υπερθερμάνουν την ανάπτυξη και θα αφήσουν τις κεντρικές τράπεζες καθηλωμένες. Αντιμέτωποι με μια παγίδα χρέους και έναν επίμονο πληθωρισμό πάνω από τον στόχο, θα μείνουν πίσω από την καμπύλη, ακόμη και αν οι δημοσιονομικές πολιτικές παραμένουν πολύ χαλαρές. Αλλά μεσοπρόθεσμα, μπορεί να καταλήξουμε σε πλήρη στασιμότητα με πολύ χαμηλότερη ανάπτυξη και υψηλότερο πληθωρισμό.

Οι σημερινοί δείκτες χρέους (τόσο ιδιωτικοί όσο και δημόσιοι) είναι σημαντικά υψηλότεροι από ό,τι ήταν στη στασιμότητα του 1970. Δημόσιες και ιδιωτικές οντότητες με υπερβολικό χρέος και πολύ χαμηλότερο εισόδημα θα αντιμετωπίσουν αφερεγγυότητα μόλις τα ασφάλιστρα κινδύνου πληθωρισμού αυξήσουν τα πραγματικά επιτόκια υψηλότερα, δημιουργώντας το έδαφος για τις σταδιακές πληθωριστικές κρίσεις χρέους για τις οποίες έχω προειδοποιήσει. Αντί να επικεντρώνονται στις χρυσομαλλούσες, οι οικονομικοί παρατηρητές πρέπει να θυμούνται την Κασσάνδρα, της οποίας οι προειδοποιήσεις αγνοήθηκαν μέχρι να είναι πολύ αργά.

Ο Nouriel Roubini είναι καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University Stern School of Business και πρόεδρος της Roubini Macro Associates