Οι ΗΠΑ, η Τουρκία και εμείς

Η γεμάτη γεγονότα προηγούμενη εβδομάδα στα Ηνωμένα Έθνη με αφορμή την παρουσία ενός μεγάλου αριθμού ηγετών οδηγεί σε χρήσιμα συμπεράσματα για το τρίγωνο ΗΠΑ-Ελλάδα-Τουρκία.

Το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε σε υψηλούς τόνους ότι έμεινε δυσαρεστημένος από τις επαφές του με την αμερικανική πλευρά δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη και είναι απορίας άξιον πως προκάλεσε έκπληξη στον ίδιο. Τίποτε δεν έχει αλλάξει στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις από τότε που ανέλαβε την προεδρία ο Μπάιντεν για να ανοίξει μια νέα σελίδα. Ούτε οι S-400 έχουν ενταφιασθεί, ούτε οι διαφορές στη Συρία σε σχέση με τους Κούρδους έχουν εκλείψει . Το Αφγανιστάν όπου η Τουρκία έσπευσε να προσφέρει διαμεσολάβηση με τους Ταλιμπάν δεν αφορά πλέον τις ΗΠΑ από τη στιγμή που ανέλαβαν το κόστος μιας δραματικής αποχώρησης. Προς τι λοιπόν η έκπληξη Ερντογάν ο οποίος κάθε άλλο παρά άπειρος είναι στη διεθνή σκακιέρα;

Τα κατά πλειοψηφία ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας δεν αναφέρθηκαν σ’ένα άλλο ακανθώδες θέμα των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων, αυτό της επικείμενης δίκης στις ΗΠΑ της τουρκικής τράπεζας Halkbank που αφορά άμεσα τον Τούρκο πρόεδρο και το στενό του περιβάλλον. Η Άγκυρα χρησιμοπιώντας και μεγάλες εταιρείες λόμπυ στις ΗΠΑ επεδίωκε μια “φιλική διευθέτηση” αλλά αυτό είναι αδύνατον να γίνει με το γνωστό για την ανεξαρτησία του αμερικανικό σύστημα δικαιοσύνης.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, ο Ερντογάν επισείει πάλι την απειλή της προσέγγισης με τη Ρωσία και την αγορά ακόμη μιας συστοιχίας S-400 και ενδεχόμένως και αεροσκαφών που μπορούν να υποκαταστήσουν τα F-35. Η συνάντηση του με τον Πούτιν αυτή την εβδομάδα θα επιβεβαιώσει ή θα διαψεύσει αυτή τη φημολογία.

Πού μπαίνει η Ελλάδα στην εξίσωση αυτή; Μα δεν είναι προφανές; Αν η Τουρκία απομακρύνεται από τις ΗΠΑ, δεν δημιουργείται ένα στρατηγικό κενό που μόνο η χώρα μας μπορεί να καλύψει; Η Αθήνα και η Ουάσιγκτον βρίσκονται αυτή την περίοδο σε εντατικές διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA). Η Ελλάδα έχει κάνει γνωστό ότι επιδιώκει τη σύναψη πενταετούς συμφωνίας ώστε οι ελληνοαμερικανικές αμυντικές σχέσεις να μπορούν να αναπτυχθούν σε βάθος χρόνου. Αυτή θα είναι μια πολύ θετική εξέλιξη που θα βοηθήσει τις δύο πλευρές να συνεργασθούν στενά για την προώθηση κοινών στόχων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου τα επόμενα χρόνια. Η άποψη ότι οι ΗΠΑ απομακρύνονται από την περιοχή δεν ευσταθεί. Η Μεσόγειος παραμένει χώρος σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας. Η διεθνής ναυσιπλοΐα διέρχεται από τη θάλασσα μας και η Αφρική είναι μια ήπειρος που θα μας απασχολήσει τα επόμενα χρόνια λόγω της προβλεπόμενης μετακίνησης πληθυσμών, αλλά και της έντονης παρουσίας της ισλαμικής τρομοκρατίας.

Η Γαλλία είναι μια χώρα που επίσης ενδιαφέρεται για τη Μεσόγειο και η Ελλάδα ορθώς διατηρεί πολύ καλές σχέσεις μαζί της. Αλλά θα ήταν στρατηγικό λάθος να βάλει η χώρα όλα της τα αυγά σ’ένα καλάθι περιλαμβανομένων και των εξοπλισμών. Δεν υπάρχει σύγκριση ανάμεσα στην ομπρέλα προστασίας που μπορούν να προσφέρουν οι ΗΠΑ και σ’αυτήν που μπορεί να προσφέρει η Γαλλία. Και ο Μακρόν παρόλο που το απευχόμαστε μπορεί να μην είναι πρόεδρος σε έξι μήνες.