Γερμανικές εκλογές – Σενάρια, απρόοπτα, ιστορικά προηγούμενα

Απόλυτη ισοψηφία έδειχναν τα πρώτα έξιτ πολς το απόγευμα της Κυριακής με τα χριστιανικά κόμματα της Κεντροδεξιάς (CDU/ CSU) και τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) να συγκεντρώνουν από 25% των ψήφων. Κάποιοι θυμήθηκαν τις εκλογές του 2002, όταν το SPD του Γκέρχαρντ Σρέντερ και η Κεντροδεξιά του Έντμουντ Στόιμπερ πρωταγωνιστούσαν σε ένα άλλο εκλογικό θρίλερ με τα έξιτ πολς να δίνουν στις οκτώ το βράδυ σε κάθε στρατόπεδο περίπου 38% των ψήφων και τους δύο πολιτικούς να δηλώνουν εξίσου έτοιμοι και αποφασισμένοι για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Τελικά κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση ο Γκέρχαρντ Σρέντερ μαζί με τους Πράσινους, έχοντας διεμβολίσει τον χώρο της Αριστεράς, με το «Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού» (PDS) να μένει εκτός Βουλής.

Όμως υπάρχει μία βασική διαφορά σε σχέση με το 2002: Το πολιτικό σκηνικό στη Γερμανία είναι σήμερα πολύ πιο κατακερματισμένο και οι προβλέψεις για μελλοντικές συμμαχίες πολύ πιο παρακινδυνευμένες. Εν είδη ανεκδότου κάποιοι δημοσιογράφοι λένε ότι αναμένουν με ενδιαφέρον το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμα της Άγκελα Μέρκελ για το… 2022 αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι δύσκολα θα καταλήξουν σε μετεκλογική συμφωνία μέχρι τα Χριστούγεννα. Άλλωστε υπάρχει το προηγούμενο του 2017, όταν CDU, CSU και SPD χρειάστηκαν ακριβώς 172 ημέρες για να τα «βρουν» σε μία νέα κυβέρνηση, που τελικά δεν ήταν παρά μία επανέκδοση της παλαιάς, δηλαδή του «μεγάλου συνασπισμού».

Μετά τα πρώτα έξιτ πολς της Κυριακής και καθώς συνεχιζόταν η καταμέτρηση των ψήφων οι σοσιαλδημοκράτες του Όλαφ Σολτς άρχισαν να διευρύνουν το προβάδισμα απέναντι στο κόμμα του Άρμιν Λάσετ. Αλλά αυτό, από μόνο του, δεν σημαίνει κάτι. Και στη Γερμανία το πρώτο κόμμα έχει ασφαλώς τον πρώτο λόγο για τον σχηματισμό κυβέρνησης, δεν αποκλείεται όμως το ενδεχόμενο να σχηματίσει κυβέρνηση και ο δεύτερος των εκλογών, εφόσον εκείνος διασφαλίσει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα. Το πιο εντυπωσιακό ήταν οι ιστορικές εκλογές του 1969, όταν η Κεντροδεξιά αναδείχθηκε πρώτη με 46,1%, αλλά καγκελάριος αναδείχθηκε τελικά ο σοσιαλδημοκράτης Βίλλυ Μπραντ. Το κόμμα του είχε συγκεντρώσει το 42,7% των ψήφων, ωστόσο με τη βοήθεια των Φιλελευθέρων (FDP) κατάφερε να εξασφαλίσει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην Ομοσπονδιακή Βουλή της Βόννης. Ήταν μάλιστα η πρώτη φορά στη μεταπολεμική Γερμανία που οι Σοσιαλδημοκράτες ανέρχονταν στην εξουσία.

Το φαινόμενο Σολτς

Η μεγάλη επιτυχία του Όλαφ Σολτς ήταν ότι έπεισε τους Γερμανούς ψηφοφόρους ότι συμβολίζει τη συνέχεια και την αλλαγή ταυτόχρονα. Ότι θα κρατήσει τα «καλά και ωφέλιμα» της διακυβέρνησης Μέρκελ, για τα οποία άλλωστε ως αντικαγκελάριος είναι εν μέρει συνυπεύθυνος, αλλά παράλληλα θα προχωρήσει στις απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις, μπολιάζοντας περισσότερη σοσιαλδημοκρατία στο DΝA της κυβέρνησης. Με αριστοτεχνικό τρόπο είχε προτάξει τις τελευταίες εβδομάδων το θέμα των συντάξεων, φιλοτεχνώντας ένα πιο αριστερό προφίλ. Και μπορεί οι Πράσινοι να πανηγυρίζουν για το ότι προσελκύουν τις ψήφους των νέων, αλλά ποιος είπε ότι οι νέοι κρίνουν τις εκλογές; Σύμφωνα με στοιχεία του πρώτου καναλιού της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) η μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα ψηφοφόρων ήταν οι άνω των 60 ετών, καθώς φτάνουν πλέον το 38,3% του συνόλου (!)

Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ευκαταφρόνητη η επιτυχία των Πρασίνων να αναδειχθούν τρίτο κόμμα και μάλιστα με διαφορά από τους Φιλελεύθερους. Για τη συμμετοχή τους σε μία μελλοντική κυβέρνηση θα ζητήσουν και εκείνοι σημαντικά ανταλλάγματα. Σαφώς πιο σημαντικά από το υπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Περιβάλλοντος που είχαν πάρει το 1998 ως ένα κόμμα του 6,7% για να συμμετάσχουν στην πρώτη κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Deutsche Welle

Γιάννης Παπαδημητρίου