Γερμανικές εκλογές – Επιστροφή της Σοσιαλδημοκρατίας ή νίκη του Σολτς;

Από τον περασμένο Απρίλιο τόσο το μέχρι πρότινος κυβερνών CDU, όσο και οι Πράσινοι και το SPD βρέθηκαν στην πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις, με το SPD να είναι όμως, αυτό το οποίο, σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, αναδεικνύεται σε νικητή των εκλογών με ποσοστό 25,7% έναντι 24,1% της χριστιανικής ένωσης (CDU/CSU). Η ισχνή αυτή διαφορά είναι τέτοια που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε έναν συνασπισμό του CDU, με τους Πράσινους (Grünen) και το φιλελεύθερο FDP, χωρίς δηλαδή την συμμετοχή του νικητή των εκλογών. Παρόλα αυτά, με αφορμή την εκλογική νίκη του SPD και την ταυτόχρονη ύπαρξη σοσιαλδημοκρατικών-κεντροαριστερών κινημάτων στις κυβερνήσεις των περισσότερων βορείων χωρών (Ισλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Δανία) έχει ανοίξει η συζήτηση περί «ανάστασης» της σοσιαλδημοκρατίας. Είναι όμως η νίκη του SPD σημάδι ουσιαστικής επιστροφής της σοσιαλδημοκρατίας ή περισσότερο μία νίκη της προσωπικότητας του σοσιαλδημοκράτη υποψήφιου καγκελαρίου και υπουργού οικονομικών της απερχόμενης κυβέρνησης, Όλαφ Σολτς (Olaf Scholz);

Μια πιθανή απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα μπορούσε να δώσει η πορεία των δημοσκοπήσεων, αλλά και το κεντρικό μήνυμα της καμπάνιας του SPD. Μέχρι τον Απρίλιο το CDU, χωρίς να έχει αποφασίσει ακόμα ποιος θα είναι υποψήφιος καγκελάριος, βρισκόταν πρώτο στις δημοσκοπήσεις με ποσοστά που κυμαίνονταν από 27% μέχρι και 36%. Η εσωστρέφεια που έφερε η μακρά αναζήτηση υποψηφίου και η τελική επιλογή του Άρμιν Λάσετ (Armin Laschet) έναντι του πολύ δημοφιλούς, ιδιαιτέρως στην βάση του κόμματος, πρωθυπουργού της Βαυαρίας, Μάρκους Ζέντερ (Markus Söder), σε συνδυασμό με την ανακοίνωση της νέας υποψηφίας των Πρασίνων, Ανναλένα Μπέρμποκ (Annalena Baerbock), οδήγησε το CDU στο να βρεθεί για ορισμένο διάστημα πίσω από τους Πράσινους στις δημοσκοπήσεις. Την ίδια στιγμή, το SPD παρακολουθούσε την μάχη για την πρωτιά από την τρίτη θέση, ενώ υπήρχε ακόμα και η συζήτηση για το κατά πόσο χρειάζεται να έχει όντως υποψήφιο καγκελάριο αφού δεν έμοιαζε να διαθέτει ελπίδες νίκης.

Η μεγάλη αλλαγή ξεκίνησε όμως, μετά τις φονικές πλημμύρες στα μέσα Ιουλίου που οδήγησαν σε μεγάλο αριθμό νεκρών και καταστροφές σε δυτικά κρατίδια της χώρας. Ο Λάσετ εμφανίστηκε σε βίντεο να γελάει με συνεργάτες του την ώρα που μιλούσε για την τραγωδία ο πρόεδρος της Γερμανίας. Οι γκάφες του δεν σταμάτησαν όμως εκεί.

Με αφορμή τις πλημμύρες δήλωσε σε συνέντευξη ότι δεν χρειάζεται να αλλάξουν οι κλιματικές πολιτικές της χώρας λόγω μόνο μίας ημέρας. Την ίδια στιγμή, ο Σολτς πορευόταν πολύ προσεκτικά, χτίζοντας το προφίλ του πραγματιστή που θα μπορούσε να μπει στα παπούτσια της Μέρκελ, την ώρα που ο αντιδημοφιλής «εκλεκτός» της έμοιαζε να μην διαθέτει ηγετικές ικανότητες. Χαρακτηριστική ήταν έτσι, η επιλογή του SPD να εστιάσει στην προσωπικότητα του Σολτς και να πορευτεί στην ουσία με το μήνυμα ότι εάν θες τον Σολτς καγκελάριο, ψήφισε SPD. Το σλόγκαν άλλωστε ήταν ότι «ο Σολτς τα καταφέρνει» (Scholz packt das an), ενώ σε μια ακόμα πιο ξεκάθαρη επιλογή, διαφημιστικό μήνυμα του SPD περιείχε φωτογραφία του Σολτς και το μήνυμα «Er kann Kanzlerin», που θα πει «Μπορεί να γίνει καγκελάριος», χρησιμοποιώντας όμως τον θηλυκό τύπο της λέξης και εννοώντας ότι μπορεί να είναι ο συνεχιστής της Μέρκελ. Έτσι ξεκίνησε από τα μέσα Αυγούστου και έπειτα μία ανοδική πορεία του SPD με αποκορύφωμα τις εμφανίσεις του Σολτς στα τρία ντιμπέιτ, όπου και ψηφίστηκε σε όλα ως ο νικητής, ενώ και στις δημοσκοπήσεις ερχόταν πρώτος στην ερώτηση ποιον θα ψηφίζατε για καγκελάριο ανάμεσα στους υποψηφίους των CDU, SPD και των Πρασίνων.

Φαίνεται έτσι ότι οι εκλογές αυτές περισσότερο από μία μάχη στο πεδίο των ιδεών ήταν μία μάχη υποψηφίων. Τόσο η Μπέρμποκ όσο και ο Λάσετ υπέπεσαν σε λάθη, ενώ το SPD και ο Σολτς εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο το μετριοπαθές και πραγματιστικό προφίλ και κατάφεραν έτσι να πείσουν, όπως φαίνεται, τους Γερμανούς ότι αυτός είναι η καλύτερη επιλογή για να αντικαταστήσει την Μέρκελ μετά από 16 χρόνια.

Ο Νικόλας Καρούτσος είναι απόφοιτος του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Freie Universität του Βερολίνου