Ο μύθος του πράσινου καπιταλισμού

Το αγκάλιασμα του «πράσινου καπιταλισμού» από τον ιδιωτικό τομέα φαίνεται να είναι ένα ακόμα τέχνασμα για να αποφευχθεί μια πραγματική λύση. Εάν οι ηγέτες των επιχειρήσεων και των οικονομικών ήταν σοβαροί, θα αναγνώριζαν την ανάγκη να αλλάξουν δραστικά πορεία για να διασφαλίσουν ότι αυτός ο πλανήτης θα παραμείνει φιλόξενος για όλη την ανθρωπότητα τώρα και στο μέλλον.

Δεν πρόκειται για υποκατάσταση των «καφέ» περιουσιακών στοιχείων με «πράσινα», αλλά για το μοίρασμα των απωλειών που έχει επιβάλει ο «καφέ» (ρυπογόνος) καπιταλισμός σε εκατομμύρια και τη διασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος ακόμα και για τους πιο ευάλωτους.

Η έννοια του πράσινου καπιταλισμού υπονοεί ότι το κόστος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ υψηλό για να το επωμιστούν οι κυβερνήσεις από μόνες τους και ότι ο ιδιωτικός τομέας έχει πάντα καλύτερες απαντήσεις. Ετσι, για τους υποστηρικτές του πράσινου καπιταλισμού, η σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα θα διασφαλίσει ότι η μετάβαση από τον καφέ στον πράσινο καπιταλισμό θα είναι οικονομικά ουδέτερη.

Επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες υποτίθεται ότι θα εμποδίσουν την ανθρωπότητα να μπει στην άβυσσο. Αλλά αυτό είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό. Το DNA του καπιταλισμού τον καθιστά ακατάλληλο να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, που μόνο σε μικρό μέρος δεν είναι προϊόν του ίδιου του καπιταλισμού. Ολόκληρο το καπιταλιστικό σύστημα βασίζεται στην ιδιωτικοποίηση των κερδών και την κοινωνικοποίηση των απωλειών – όχι με κακό τρόπο, αλλά με την ευλογία του νόμου.

Τα δύο τρίτα των συνολικών εκπομπών από τη Βιομηχανική Επανάσταση και μετά προέρχονται από μόλις 90 εταιρείες. Ωστόσο, ακόμα και αν οι διαχειριστές των χειρότερων ρυπαντών του κόσμου ήταν πρόθυμοι να επιδιώξουν την ταχεία μείωση εκπομπών άνθρακα, οι μέτοχοί τους θα αντισταθούν. Είναι ο νόμος, όχι οι αγορές ή οι επιχειρήσεις, που προστατεύει τους ιδιοκτήτες κεφαλαιουχικών περιουσιακών στοιχείων, ακόμα και όταν επιβαρύνουν άλλους με τεράστιες υποχρεώσεις. Οι υποστηρικτές του πράσινου καπιταλισμού ελπίζουν να συνεχίσουν αυτό το παιχνίδι.

Μας τελειώνει ο χρόνος για τέτοια πειράματα. Εάν το να γίνει πράσινη η οικονομία ήταν πραγματικά ο στόχος, το πρώτο βήμα θα ήταν να εξαλειφθούν όλες οι άμεσες επιδοτήσεις και οι φορολογικές επιδοτήσεις για τον καπιταλισμό και να επιβληθεί διακοπή της «διάδοσης του άνθρακα». Οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να θέσουν μορατόριουμ για την προστασία των ρυπαντών, των ιδιοκτητών τους και των επενδυτών από την ευθύνη για περιβαλλοντικές ζημιές. Παρεμπιπτόντως, αυτές οι κινήσεις θα άρουν επίσης μερικές από τις χειρότερες στρεβλώσεις της αγοράς.

Η Katharina Pistor είναι καθηγήτρια Νομικής στη Νομική Σχολή του Κολούμπια (Columbia Law School)