Ελλείψεις οδηγών – Από το χάος της Βρετανίας, στο… άγχος της Ευρώπης

Η έλλειψη οδηγών φορτηγών που μαστίζει τη Βρετανία δεν είναι εγχώριο πρόβλημα, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, καθώς και η ευρύτερη ηπειρωτική Ευρώπη φαίνεται να αντιμετωπίζει ελλείψεις και δυνητικά προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Στη Βρετανία συνεχίζονται οι μεγάλες ουρές αυτοκινήτων έξω από πρατήρια καυσίμων ακόμα και συμπλοκές μεταξύ οδηγών, καθώς το κλίμα πανικού δεν φαίνεται να υποχωρεί και πολλοί ιδιοκτήτες οχημάτων συνωστίζονται στα βενζινάδικα για λίγα λίτρα καυσίμων. Από την άλλη, η έλλειψη οδηγών καθιστά αδύνατο τον άμεσο ανεφοδιασμό των πρατηρίων.

Το Brexit θεωρείται ως ένας από τους βασικούς λόγους για την έλλειψη οδηγών βαρέων οχημάτων, αν και τα προβλήματα στη βιομηχανία βαθαίνουν και εντοπίζονται σε όλη την Ευρώπη, σημείωσαν ειδικοί του κλάδου.

Μια έρευνα που διεξήγαγε τον Ιούνιο η Road Haulage Association –ιδιωτικός φορέας που καλύπτει τον κλάδο της βιομηχανίας των μεταφορών- στο Ηνωμένο Βασίλειο, διαπίστωσε ότι η συνταξιοδότηση, η αλλαγή των κανόνων εργασίας, η πανδημία Covid, οι χαμηλές αμοιβές και οι οδηγοί που εγκαταλείπουν τον κλάδο για μια καλύτερη εργασία, ήταν μεταξύ των λόγων που οδήγησαν στην έλλειψη οδηγών.

Η RHA, η οποία προειδοποιεί για το πρόβλημα της έλλειψης οδηγών εδώ και μήνες, εκτιμά ότι αυτή τη στιγμή λείπουν περίπου 100.000 οδηγοί βαρέων οχημάτων από τη Βρετανία, ενώ πριν την πανδημία ο αριθμός αυτός υπολογιζόταν σε περίπου 60.000.

Τα ζητήματα της αλυσίδας εφοδιασμού ήρθαν στο προσκήνιο στη Βρετανία κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με τους φορτηγατζήδες να μην μπορούν να εισέλθουν ή να βγουν εύκολα από τη χώρα, προκαλώντας μεγάλες ουρές στα λιμάνια και τα σύνορα και οδηγώντας σε ορισμένες ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων.

Το πρόβλημα του Brexit

Τέτοια προβλήματα συνεχίζονται παρότι η πανδημία έχει υποχωρήσει, φέροντας στο προσκήνιο με αυτό τον τρόπο τις προκλήσεις του Brexit και της νέας εμπορικής σχέσης του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ. Εμπειρογνώμονες και ηγέτες της βιομηχανίας τονίζουν πως είχαν προειδοποιήσει την κυβέρνηση για τις συνέπειες του αντίκτυπου του Brexit στο εργατικό δυναμικό της χώρας, καθώς αρκετές βασικές βιομηχανίες εξαρτώνται από τους Ευρωπαίους εργαζόμενους, όπως η γεωργία, η υγειονομική περίθαλψη και οι μεταφορές. Η αδυναμία προσέλκυσης εποχικού προσωπικού προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στους αγρότες καθώς φοβούνται ότι χωρίς αυτό το προσωπικό, θα υπάρξουν προβλήματα τόσο στη συγκομιδή προϊόντων όσο και στην κτηνοτροφία.

Η υπόλοιπη Ευρώπη παρακολουθεί με ενδιαφέρον τα ζητήματα της αλυσίδας εφοδιασμού του Ηνωμένου Βασιλείου και τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ιδίως λόγω του πρόσφατου πικρού διαζυγίου μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ μετά το Brexit.

Χτύπημα από Σολτς

Εν τω μεταξύ, η ευκαιρία δεν χάθηκε από τον πιθανό επόμενο καγκελάριο της Γερμανίας και νικητή των εκλογών, Όλαφ Σολτς, ο οποίος έσπευσε να υπενθυμίσει στους Βρετανούς ότι ψήφισαν υπέρ του Brexit και έτσι δεν μπορούν να γευτούν τα οφέλη του να είναι η χώρα τους μέλος της ΕΕ.

«Η ελεύθερη κυκλοφορία εργατικού δυναμικού είναι κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δουλέψαμε πολύ σκληρά για να πείσουμε τους Βρετανούς να μην αποχωρήσουν από την ένωση. Αποφάσισαν διαφορετικά και ελπίζω ότι θα διαχειριστούν τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτό », δήλωσε ο Σολτς, προσθέτοντας ότι οι αμοιβές και οι συνθήκες εργασίας θα μπορούσαν επίσης να επιδεινώσουν τα προβλήματα της Βρετανίας.

Ο μέσος μισθός για οδηγό φορτηγού στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι περίπου 30.000 λίρες (40.600 δολάρια), ενώ στη Γερμανία, η αμοιβή είναι περίπου 41.000 ευρώ (περίπου 47.500 δολάρια), σύμφωνα με το Salary Expert, αν και μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη (ή χαμηλότερη) ανάλογα με την εμπειρία και μπορεί επίσης να διαφέρει ανά περιοχή, σημειώνουν οι ειδικοί στις μεταφορές.

Ελλείψεις σε όλη την Ευρώπη

Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι εκτός από τη Βρετανία και τμήματα της ηπειρωτικής Ευρώπης θα μπορούσαν επίσης να αντιμετωπίσουν ελλείψεις σε οδηγούς φορτηγών και μάλιστα αρκετά σύντομα.

«Δεν βρισκόμαστε ακόμη σε τόσο δραματική και απελπιστική κατάσταση, αλλά μπορεί να έρθει αυτή η στιγμή», δήλωσε στο CNBC την Πέμπτη ο Φρανκ Χιούστερ, γενικός διευθυντής στην Federal Association for Freight Forwarding and Logistics Germany.

Σημείωσε ότι ενώ το Brexit «είχε σίγουρα αντίκτυπο» στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ευρύτερος ευρωπαϊκός τομέας μεταφορών αντιμετώπισε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα με την έλλειψη εργαζομένων.

«Ο τομέας της εφοδιαστικής στερείται εξειδικευμένου προσωπικού, όπως οδηγούς φορτηγών, αλλά και εκπαιδευμένους οδηγούς τρένων, εργαζόμενους στην εσωτερική ναυσιπλοΐα, εργαζόμενους σε τερματικούς σταθμούς, καθώς και εργαζόμενους στον τομέα της διαχείρισης. … Έχουμε όλο και λιγότερο κόσμο στις δυτικές αγορές », πρόσθεσε.

Η εταιρεία ανάλυσης Transport Intelligence δημοσίευσε έρευνα τον Αύγουστο εξετάζοντας το πρόβλημα της «έλλειψης οδηγών στην Ευρώπη», εκτιμώντας ότι το πρόβλημα διογκώνεται τα τελευταία χρόνια. Εκτιμάται ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη το συνολικό έλλειμμα οδηγών ξεπερνά τώρα τις 400.000, με τα πιο σημαντικά προβλήματα να αντιμετωπίζουν χώρες όπως η Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία.

Ο John Manners-Bell, Διευθύνων Σύμβουλος της Transport Intelligence και ειδικός στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και logistics, δήλωσε ότι η βιομηχανία προειδοποιεί τις κυβερνήσεις για ελλείψεις εδώ και πολλά χρόνια.

Σε ένα άρθρο του την περασμένη εβδομάδα είπε ότι «η διακοπή της προσφοράς, η αύξηση των τιμών, οι αναφορές για άδεια ράφια και – πιο πρόσφατα – η κρίση καυσίμων, έφεραν τα φώτα της δημοσιότητας το πρόβλημα στις μεταφορές. Τα μακροπρόθεσμα διαρθρωτικά προβλήματα έχουν αποκαλυφθεί από μια τέλεια καταιγίδα μεταβλητότητας της ζήτησης μετά τον Covid, αστοχίες στις υποδομές, γραφειοκρατία, Brexit και άθλιες αμοιβές και συνθήκες εργασίας.

Ο Manners-Bell είπε ότι ελπίζει ότι η τρέχουσα κρίση θα επιφέρει θετικές αλλαγές στον κλάδο, σημειώνοντας ότι «είναι καιρός όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς στον κλάδο – ενώσεις του κλάδου, κυβέρνηση, φορείς εκμετάλλευσης κ.α. – να υποστηρίξουν τα σχέδιά τους για οδικές μεταφορές κατάλληλες έτσι ώστε να λειτουργήσουν ως κινητήριος μοχλός για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη ».

Προειδοποιητικά σημάδια

Η εμπειρία του Ηνωμένου Βασιλείου τις τελευταίες εβδομάδες δείχνει ότι δεν αργεί το καταναλωτικό να αρχίσει να αγοράζει υπό συνθήκες πανικού με τα πρώτα σημάδια πιθανής έλλειψης – και η έκκληση της βρετανικής κυβέρνησης προς τους Βρετανούς να μην πανικοβάλλονται όσον αφορά τις ελλείψεις σε καύσιμα, φαίνεται να είχε το αντίθετο αποτέλεσμα.

Το Σαββατοκύριακο, οι ελλείψεις αναφέρθηκε ότι μειώθηκαν στα περισσότερα μέρη της χώρας, εκτός από το Λονδίνο και τα νοτιοανατολικά.

Μέλη του βρετανικού στρατού έχουν επιστρατευτεί για να επιταχυνθεί η μεταφορά καυσίμων στα πρατήρια. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν επίσης ανακοινώσει μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση του κλάδου των μεταφορών ενόψει της αγοράς των Χριστουγέννων, συμπεριλαμβανομένης της χαλάρωσης των κανόνων που διέπουν τη θεώρηση βίζας ώστε να μπορούν οδηγοί βυτιοφόρων καυσίμων να εργαστούν στο Ηνωμένο Βασίλειο άμεσα.