Ναι ή όχι στην πυρηνική ενέργεια; – Μπρα-ντε-φερ ανάμεσα σε Παρίσι και Βερολίνο

Η σημερινή συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών και Οικονομίας της ΕΕ δεν θα αφορά μόνο τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας. Θα αφορά, όπως όλα δείχνουν, και στρατηγικά θέματα που έχουν να κάνουν με το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης.

Ένα από αυτά είναι, αναμφίβολα, η θέση της ατομικής ενέργειας στο «χαρτοφυλάκιο» της ΕΕ. Τίθεται δε μετ’ επιτάσεως από εκείνους από τους οποίους θα περίμενε κανείς να το κάνουν: Τους Γάλλους, οι οποίοι καλύπτουν το 70% των αναγκών τους σε ηλεκτρική ενέργεια από πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Μήνυμα προς τους «27»

Η επιστολή την οποία έστειλαν προς τους ομολόγους τους οι υπουργοί Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Μπρινό λε Μερ και Μπάρμπαρα Πομπιλί, ενόψει της σημερινής συνεδρίασης, είναι αποκαλυπτική. «Η αποσύνδεση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από το πραγματικό κόστος παραγωγής είναι δύσκολο να γίνει κατανοητή, ειδικά στη Γαλλία, όπου η διαδικασία της παραγωγής είναι σε μεγάλο βαθμό απεξαρτημένη από τον άνθρακα, εξαιτίας του κυρίαρχου μεριδίου της ατομικής ενέργειας και της ενίσχυσης του αντίστοιχου των ανανεώσιμων πηγών», σημειώνουν χαρακτηριστικά σε αυτήν.

Πρακτικά, το Παρίσι ζητά από τους «27» να εντάξουν και την ατομική ενέργεια στις «καθαρές» μορφές – κάτι που, εκτός των άλλων, θα του δώσει το δικαίωμα να διεκδικήσει επιδοτήσεις οι οποίες θα διατεθούν ώστε να παραταθεί η ζωή των υπαρχόντων αντιδραστήρων, αλλά και να κατασκευαστεί μια γενιά νέων και πιο σύγχρονων.

«Μακροπρόθεσμα, η ΕΕ οφείλει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στη διασφάλιση ενεργειακής ανεξαρτησίας, επενδύοντας σε όλες τις μορφές παραγωγής που είναι ανεξάρτητες από τον άνθρακα», τονίζουν επίσης – για να προτείνουν συγκεκριμένα: «Είναι σημαντικό η Κομισιόν να επιτρέψει την ανάπτυξη της ατομικής ενέργειας. Υπό αυτή την έννοια, η ταχεία συμπερίληψή της στο ευρωπαϊκό φορολογικό σύστημα και τις ρυθμίσεις που αφορούν στις κρατικές επιδοτήσεις είναι απολύτως αναγκαία».

Πυρηνικοί αντιδραστήρες και Nord Stream 2

Δεν είναι τυχαίο ότι κύριος στόχος για τα γαλλικά «πυρά» είναι το Βερολίνο. Τόσο επειδή έχει αποφασίσει να κλείσει οριστικά όλους τους αντιδραστήρες που εξακολουθούν να λειτουργούν σε γερμανικό έδαφος ως το τέλος του 2022 όσο και εξαιτίας των συμφωνιών του με τη Ρωσία για το φυσικό αέριο – συμπεριλαμβανομένου, φυσικά, του νέου αγωγού Nord Stream 2.

«Δεν έχουμε οικοδομήσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας μας επί τόσες δεκαετίες για να την εκχωρήσουμε τώρα στα χέρια του Βλαντιμίρ Πούτιν», φέρεται να δήλωσε – μάλλον εκνευρισμένος… – ο λε Μερ σε σχετική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη. «Είναι αποφασιστικής σημασίας να συμπεριλάβουμε άλλες μορφές ενέργειας και να περιορίσουμε το ταχύτεροι δυνατό την ευρωπαϊκή εξάρτηση από τις χώρες που εξάγουν αέριο», σημειώνει και στην επιστολή προς τους ομολόγους του.

Δεν χωράει αμφιβολία, λοιπόν, ότι το θέμα αυτό θα κυριαρχήσει στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, που έχει προγραμματιστεί για τις 21 και 22 Οκτωβρίου. Εκεί όπου, εκτός των γαλλικών θέσεων, θα καταγραφούν και οι έντονες αντιδράσεις άλλων κρατών-μελών (όπως της Πολωνίας) για το σχέδιο «Fit for 55», που αφορά τη μετάβαση στην «πράσινη» εποχή.

«Εμπλοκή» με τους Πράσινους στην κυβέρνηση

Ταυτόχρονα, όμως, είναι φανερό ότι – για μια ακόμη φορά – πολλά εξαρτώνται από τις πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία και τις θέσεις της επόμενης κυβέρνησής της. Η σχεδόν βέβαιη συμμετοχή των Πρασίνων σε αυτήν μάλλον περιπλέκει τα δεδομένα και σε επίπεδο ΕΕ: Τόσο επειδή έχουν δηλώσει την αντίθεσή τους στον Nord Stream 2 όσο και εξαιτίας της πάγιας αντίθεσής τους στην ατομική ενέργεια, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του πολιτικού τους DNA.

Υπό αυτό το πρίσμα, η διαπραγμάτευση για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης και την υιοθέτηση μιας ενιαίας πολιτικής, καθώς και η επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί για το 2030 και το 2050 προμηνύεται εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη.