Πληθωρισμός – Ο «παροδικός» που γίνεται «επίμονος» και πώς αλλάζει την αξία του χρήματος

Οι πληθωριστικές πιέσεις είχαν χρόνια να απασχολήσουν την παγκόσμια οικονομία. Και διατηρώντας μια κεκτημένη ταχύτητα -θα μπορούσε να πει κανείς- οι Κεντρικοί Τραπεζίτες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, επιμένουν να μιλούν για παροδικό πληθωρισμό, που ήρθε «για να φύγει».

Και για αυτό τον λόγο επιμένουν να διατηρούν τα μέτρα στήριξης στην οικονομία, τα μηδενικά επιτόκια και τις έκτακτες μηνιαίες αγορές ομολόγων.

Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες κάτι δείχνει να αλλάζει τόσο στη φρασεολογία, όσο και στις αναλύσεις και τα στοιχεία που ανακοινώνονται…

Ντόμινο αυξήσεων

Η τελευταία επίσημη φωνή, που μιλά για πληθωρισμό που θα διαρκέσει, είναι αυτή της Αμερικανίδας υπουργού Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν η οποία είπε ότι οι πληθωριστικές πιέσεις πιθανότατα θα υποχωρήσουν «αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα φύγουν τους επόμενους μήνες».

«Έχουν αναπτυχθεί σημεία συμφόρησης στην προσφορά που έχουν προκαλέσει πληθωρισμό», είπε κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής συνέντευξης στο « Squawk Box ». «Πιστεύω ότι είναι παροδικά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα φύγουν τους επόμενους μήνες».

Το ντόμινο αυξήσεων έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία, με πολλούς αναλυτές να μιλούν ανοικτά πλέον για σημαντικές επιπτώσεις σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας ότι αν δεν ληφθούν μέτρα άμεσα, τότε θα επιβραδυνθεί η παγκόσμια ανάκαμψη.

Κλυδωνισμοί στις αγορές συναλλάγματος

Μία νέα παράμετρος που αναδεικνύεται σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις του πληθωρισμού με ευρύτερες συνέπειες που εκ πρώτης όψεως δεν είναι ευδιάκριτες, είναι αυτή που μιλά για αστάθεια στις αγορές συναλλάγματος.

Η απόδοση των 10ετών αμερικανικών ομολόγων έφτασε στο υψηλό του 1,56% την περασμένη εβδομάδα, καθώς τα βασικά στοιχεία του πληθωρισμού έδειξαν ότι οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν σε υψηλά πολλών ετών στις ΗΠΑ και τη ζώνη του ευρώ.

Και μπορεί οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Fed να επιμένουν ότι ο υψηλότερος πληθωρισμός είναι παροδικός , οι επενδυτές ωστόσο έχουν αρχίσει να αναζητούν προστασία στις επενδύσεις τους.

Η επιστροφή ενός καθεστώτος υψηλότερου και λιγότερο σταθερού πληθωρισμού σε μεγάλες οικονομίες θα προκαλούσε άνοδο της μεταβλητότητας των συναλλαγματικών ισοτιμιών και τελικά την υποτίμηση των νομισμάτων σε χώρες με τις υψηλότερες πληθωριστικές πιέσεις, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιόνας Γκόλτερμαν, οινομικός αναλυτής στην Capital Economics.

«Αν και η βραχυπρόθεσμη σχέση μεταξύ των διαφορών πληθωρισμού και των συναλλαγματικών ισοτιμιών είναι αδύναμη, σε μακροπρόθεσμους χρονικούς ορίζοντες οι χώρες με σχετικά υψηλό πληθωρισμό τείνουν να παρουσιάζουν υποτίμηση των ονομαστικών τους συναλλαγματικών ισοτιμιών», τόνισε ο Γκόλτερμαν σε σημείωμά του, που δημοσιεύει το CNBC.

Ανισότητες

Οι δύο τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίστηκαν από χαμηλό και σταθερό πληθωρισμό σε πολλές ανεπτυγμένες αγορές, σε αντίθεση με μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού τη δεκαετία του 1970 και του 80, στην οποία σημειώθηκε μεγαλύτερη ανισότητα μεταξύ διαφόρων γεωγραφικών περιοχών.

Ο Γκόλτερμαν σημείωσε ότι γενικά, οι ονομαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες εξασθένησαν εκείνη την περίοδο σε χώρες με υψηλότερο πληθωρισμό, αλλά όταν οι κεντρικές τράπεζες ενίσχυσαν την πολιτική ως απάντηση, αυτό οδήγησε σε προσωρινή αλλά σημαντική ανατίμηση. Η μεταβλητότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας ήταν σημαντικά υψηλότερη στα κύρια νομίσματα από ό, τι τα τελευταία χρόνια.

Ο Γκόλτερμαν προέβλεψε ότι μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς και η Αυστραλία «κινδυνεύουν περισσότερο από σταθερό υψηλότερο πληθωρισμό».

«Αυτό μας υποδηλώνει ότι τα νομίσματά τους θα εξασθενήσουν σε ονομαστικούς όρους σε σχέση με τα νομίσματα πολλών ευρωπαϊκών και ασιατικών οικονομιών, όπου αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει υποτονικός».

Μεγάλο πρόβλημα

Η Capital Economics έχει παρόμοια άποψη για τις προοπτικές του πληθωρισμού με τον καθηγητή οικονομικών του Wharton, Τζέρεμι Σίγκελ , ο οποίος δήλωσε στο CNBC την Παρασκευή ότι ο πληθωρισμός θα είναι «πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από ό, τι πιστεύει η Fed».

Ο καθηγητής Οικονομικών, γνωστός για τις εύστοχες προβλέψεις του για την πορεία της αγοράς, χτυπάει το καμπανάκι σχετικά με την ικανότητα της αγοράς να διαχειριστεί τον πληθωρισμό «Οδεύουμε σε ένα πρόβλημα» εξηγεί σε συνέντευξη στο CNBC και συνεχίζει λέγοντας ότι «Ο πληθωρισμός, σε γενικές γραμμές, θα είναι ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από ότι πιστεύει η Fed».

Ο Σίγκελ προειδοποιεί πως υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι που συνδέονται με την αύξηση των τιμών.

«Θα υπάρξει πίεση στη Fed να επιταχύνει τη διαδικασία του tapering» εξηγεί και συνεχίζει: «Δεν πιστεύω ότι η αγορά είναι προετοιμασμένη για ένα επιταχυνόμενο tapering».

Η εικόνα στην Ευρώπη

Ο δείκτης τιμών καταναλωτή στις 19 χώρες του ευρώ αυξήθηκε σε ποσοστό 3,4% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο, έναντι 3% έναν μήνα νωρίτερα, το υψηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2008

Οι τιμές αυξήθηκαν κυρίως λόγω της αύξησης του κόστους ενέργειας, ωστόσο έχουν ήδη αρχίσει να αποτυπώνονται στο κόστος και τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς οι τιμές των διαρκών αγαθών αυξήθηκαν κατά 2,3% .

Αναλυτές εκτιμούν ότι με τις τιμές του φυσικού αερίου να καταρρίπτουν το ένα ανοδικό ρεκόρ μετά το άλλο, και τα προβλήματα στον εφοδιασμό να επηρεάζουν τα πάντα, από την παραγωγή αυτοκινήτων έως την κατασκευή υπολογιστών, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να φτάσει το 4% μέχρι το τέλος του έτους. Το ποσοστό αυτό είναι διπλάσιο από τον στόχο της ΕΚΤ.

Επίσης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού, θα επιδεινωθούν, αυξάνοντας τις πιθανότητες να δημιουργηθούν πιο μόνιμες πληθωριστικές πιέσεις καθώς οι εταιρείες προσαρμόζουν την πολιτική τιμολόγησης και μισθών.

Προς το παρόν, η ΕΚΤ διατηρεί το αφήγημα ότι αυτή η περίοδος πληθωρισμού θα περάσει γρήγορα και η αύξηση των τιμών θα παραμείνει κάτω από τον στόχο της για τα επόμενα χρόνια, και αυτό απαιτεί τη διατήρηση μειωμένου κόστους δανεισμού.

Πάντως, προ ημερών η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ εμφανίστηκε πιο ανήσυχη από ότι συνήθως, επισημαίνοντας τους αυξημένους κινδύνους του πληθωρισμού, αν και συνέστησε υπομονή μέχρι να αποσαφηνιστεί η τάση.

Αλλαγή ρητορικής

Εν τω μεταξύ, οι οικονομολόγοι αλλάζουν τις απόψεις τους, υποστηρίζοντας ότι οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να υποτιμούν τον κίνδυνο πληθωρισμού.

«Πιστεύουμε ότι υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες αυτός ο πληθωρισμός να είναι λιγότερο παροδικός από ό, τι υποδηλώνουν όλες οι κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ», δήλωσε ο οικονομολόγος της BNP Paribas, Luigi Speranza.

Αλλά και η Citirgoup αναφέρει ότι η ακρίβεια ήρθε για να μείνει για τουλάχιστον δύο χρόνια. Αν και σύμφωνα με το βασικό της σενάριο, η απότομη διόρθωση των τιμών του φυσικού αερίου και του ρεύματος είναι πιθανή στα μέσα του 2022, η ακρίβεια στο καλάθι των νοικοκυριών θα παραμένει σε όλη τη διάρκεια του 2022 και ενδεχομένως ακόμη και το 2023.