Μανιάτισσα Ηρωίδα – Ο Πειραιάς τιμά την αυτοθυσία των γυναικών που ταπείνωσαν τις στρατιές του Ιμπραήμ

Πλάι στην είσοδο του Πάρκου Δηλαβέρη, ενός πραγματικού στολιδιού του Δήμου Πειραιά, θα στέκει από σήμερα και για έναν χρόνο το άγαλμα της «Ηρωίδας Μανιάτισσας», πριν μεταφερθεί στη μόνιμη θέση του, στην είσοδο της στάσης του μετρό «Μανιάτικα».

Η ανέγερση του αγάλματος, πάγιο αίτημα της κοινότητας Μανιατών του Πειραιά, άρχισε να λαμβάνει σάρκα και οστά το 2018, χάρη στις ενέργειες του δημάρχου της πόλης, Γιάννη Μώραλη, του τέως προέδρου της Ένωσης Απανταχού Μανιατών «Η Μάνη», Σταύρου Βοϊδονικόλα και του δωρητή Βαγγέλη Μαρινάκη.

Η τελετή των αποκαλυπτηρίων του γλυπτού, στις 5 Οκτωβρίου του 2021, ξεκίνησε με επιμνημόσυνη δέηση από τον Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ, στη μνήμη των Μανιατισσών που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα της Απελευθέρωσης, ενώ συνεχίστηκε με χαιρετισμούς των προσώπων που διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στην υλοποίησή του.

Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Βοϊδονικόλας, «το χώμα της Μάνης είναι φτωχό αλλά πλούσιο σε ήρωες», όμως «επί έναν σχεδόν αιώνα η Κοινότητα Μανιατών στερήθηκε τα σύμβολα των ηρώων της».

Ο κ. Βοϊδονικόλας σημείωσε επίσης ότι ήταν «εύνοια της τύχης, πρόνοια του Θεού, που στη δημαρχία του Πειραιά βρεθήκαμε ο κύριος Μώραλης, ο ευπατρίδης κύριος Μαρινάκης και εγώ και υποβάλαμε αίτημα για ανέγερση αγάλματος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και της Ηρωίδας Μανιάτισσας».

Η επιλογή της μορφής της Ηρωίδας Μανιάτισσας αποτελεί αναφορά στην ηρωική μάχη του Διρού (22-25 Ιουνίου 1821), όταν οι απλές καθημερινές γυναίκες της Μάνης όχι μόνο δεν δίστασαν μπροστά στα στρατεύματα του Ιμπραήμ, αλλά άρπαξαν όποια πολεμοφόδια βρήκαν μπροστά τους, δηλαδή τα δρεπάνια που χρησιμοποιούσαν για τις γεωργικές εργασίες, και όρμησαν στον εχθρό, αποκρούοντας και ταπεινώνοντάς τον.

Η μορφή του γλυπτού επιλέχθηκε για να αποτυπώνει ακριβώς αυτή τη φύση της μάχης: Η Μανιάτισσα ηρωίδα κρατά στο ένα της χέρι το δρεπάνι, προς τιμήν της μάχης και στο άλλο το παιδί της. Ο διπλός αυτός συμβολισμός ήταν που συγκίνησε τον Βαγγέλη Μαρινάκη, που αποφάσισε αμέσως να αναλάβει το κόστος της ανέγερσής του.

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος κ. Μώραλης τόνισε: «Δεν ξέρω αν ήταν θέλημα Θεού, αλλά η ανέγερση του αγάλματος συνέπεσε με τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση, οπότε η προτροπή να παραμείνει εδώ για ένα χρόνο πριν μεταφερθεί στο μετρό Μανιάτικα ήταν σωστή και έγινε ομόφωνα δεκτή».

Απευθυνόμενος στο κοινό, όπου μπορούσε κανείς να διακρίνει παιδιά με παραδοσιακές φορεσιές της Μάνης και να ακούσει τους παρευρισκόμενους να υπερηφανεύονται για τη μανιάτικη καταγωγή τους συνέχισε λέγοντας: «Οι Μανιάτες ξέρετε καλύτερα από εμένα τι σημαίνει αυτό για τον Πειραιά. Ήρθε ο καιρός να ικανοποιηθεί αυτό το αίτημα και μακάρι να έχουμε και άλλα τέτοια στην πόλη μας».

Από την πλευρά του, ο δωρητής Βαγγέλης Μαρινάκης χαιρέτισε το άγαλμα με τα εξής λόγια:

«Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που βρίσκομαι σήμερα εδώ να εγκαινιάσουμε το άγαλμα της ηρωίδας Μανιάτισσας. Μην ξεχνάμε ότι η επανάσταση ξεκίνησε στις 17 Μαρτίου στην Αρεόπολη και μετά από 200 χρόνια βρισκόμαστε εδώ σε μια ελεύθερη δημοκρατική και κυρίαρχη χώρα.

»Οι Μανιάτες και η ηρωίδα Μανιάτισσα, η σύζυγος, η μάνα, η αρχόντισσα από τις πόλεις, τα χωριά, η κυρά του σπιτιού, δώσανε μεγάλους αγώνες για τον τόπο μας και μεγάλωσαν πολλές γενιές γενναίων ανθρώπων, επιστημόνων, πολιτικών, μαθητών, οι οποίοι έχουν βοηθήσει πάρα πολύ τον τόπο μας και σας ευχαριστούμε για αυτό

»Πιστεύω είναι ένα έργο το οποίο έπρεπε να είχε γίνει καιρό, αλλά πιστεύω ότι ακόμα και σήμερα είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που πραγματοποιήσαμε ένα αίτημα πολλών ετών και θεωρούμε πως ήταν και υποχρέωσή μας να το πράξουμε. Για άλλη μια φορά σας ευχαριστώ όλους που βρίσκεστε εδώ απόψε και εύχομαι πάνω από όλα υγεία στους δύσκολους καιρούς του κοροναϊού που περνάμε και να είμαστε ενωμένοι, να κάνουμε πράγματα για τον Πειραιά μας και να τιμούμε τους ήρωες και ανθρώπους οι οποίοι έχουν βοηθήσει ιδιαίτερα αυτόν τον τόπο. Σας ευχαριστώ πολύ».

Στη συνέχεια στο βήμα ανέβηκε η κ. Δήμητρα Κούβαρη, νυν πρόεδρος της Ένωσης Απανταχού Μανιατών «Η Μάνη», η οποία είναι η νεότερη αλλά και η πρώτη γυναίκα που έχει βρεθεί σε αυτή τη θέση. Χαιρετίζοντας το άγαλμα, τόνισε τη σημασία του θάρρους των Μανιατισσών σε μια εποχή πατριαρχική, όταν ο κόσμος «ήταν πλασμένος από τους άντρες για τους άντρες», ενώ στάθηκε και στην ψυχή της Μανιάτισσας, που έδινε «την ευχή της αλλά και την κάταρά της, όπως λέμε στη Μάνη».

Τέλος, τον λόγο πήρε ο γλύπτης που φιλοτέχνησε το έργο, ο Μανιάτης Πέτρος Γεωργαρίου, που στάθηκε ιδιαιτέρως στον ρόλο που διαδραματίζουν τόσο τα σύμβολα που τρέπονται σε αγάλματα, όσο και οι δημοτικοί άρχοντες που αποφασίζουν αλλά και, κρίσιμα, οι δωρητές, που καθιστούν εφικτή την υλοποίηση των έργων.

Ακόμη, ανέλυσε τους επιμέρους συμβολισμούς των στοιχείων που επιλέχθηκαν για τη δημιουργία του γλυπτού της Μανιάτισσας Ηρωίδας, αναφέροντας πως το παιδί, πλην της μητρότητας συμβολίζει και τις νέες ιδέες, ενώ το δρεπάνι είναι ένα εργαλείο της καθημερινότητας.

«Η κίνηση της Μανιάτισσας δείχνει ότι υπερασπιζόμαστε την ύπαρξή μας, τις αξίες και τα ιδανικά μας αδιαπραγμάτευτα και τα μεταλαμπαδεύουμε μέσω της νέας ζωής», τόνισε και συνέχισε: «Το μαντήλι έχει ανοίξει, δεν κρύβει το πρόσωπο της γυναίκας, αποτυπώνοντας την ελευθερία. Το πόδι της, που επίσης την εποχή εκείνη καλυπτόταν, είναι γυμνό, πατά γερά τον βράχο και γειώνεται. Είναι ταπεινή. Όπως τα αγάλματα της Νίκης, κάνει ένα βήμα προόδου και θάρρους, ενώ το σκούρο χρώμα του γλυπτού δηλώνει τον χρόνο που μας συνοδεύει σαν σκιά».

«Στόχος είναι να γίνει ένα σημείο αναφοράς και συνάντησης», κατέληξε.

Στη συνέχεια, το κοινό απόλαυσε παραδοσιακά μανιάτικα τραγούδια, εμπνευσμένα από την αυτοθυσία των Μανιατισσών, από την κ. Βασιλική Καρακώστα, συνοδεία γυναικών ντυμένων με παραδοσιακές φορεσιές της Μάνης. Το κοινό, απαρτιζόμενο εν πολλοίς από Μανιάτισσες και Μανιάτες του Πειραιά, συμμετείχε τραγουδώντας αυθόρμητα, παρά τις μάσκες που δεν επέτρεπαν στις φωνές να ακουστούν ελεύθερα.

Στη συνέχεια ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τους επισήμους, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των ηρωίδων Μανιατισσών και η τελετή έληξε με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη φιλαρμονική.