Στοιχηματίζοντας στην Ιταλία

Project Syndicate

Στις 18 Σεπτεμβρίου, είχα το προνόμιο να συμμετάσχω στην Εθνική Συνάντηση του Cavalieri del Lavoro, της ιταλικής ομοσπονδίας ελίτ επιχειρηματιών, όπου 25 επιχειρηματίες αναγνωρίζονται κάθε χρόνο για την ηγεσία, την καινοτομία και την προσφορά τους στην κοινωνία. Η διάθεση ήταν εντυπωσιακά αισιόδοξη. Η αισιοδοξία για τις οικονομικές προοπτικές της Ιταλίας δεν περιορίζεται σε αυτήν την ομάδα. Ούτε είναι δύσκολο να προσδιοριστεί τι προκαλεί το αισιόδοξο συναίσθημα. Αλλά έρχεται σε μια ασυνήθιστη στιγμή.

Αλλωστε, η παγκόσμια οικονομία παλεύει όχι μόνο να ανακάμψει από το πανδημικό σοκ, αλλά και να προσαρμοστεί σε μια δύσκολη νέα φυσιολογική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από τους ανέμους του κλίματος, τη συμφόρηση στην εφοδιαστική αλυσίδα και τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις. Εχοντας έρθει έπειτα από περισσότερο από δύο δεκαετίες αργής οικονομικής ανάπτυξης και χαμηλότερων επιδόσεων, η αισιοδοξία της Ιταλίας είναι ακόμη πιο εκπληκτική. Αλλά δύο αμοιβαία ενισχυτικοί παράγοντες φαίνεται να αλλάζουν τώρα το παιχνίδι: μια αξιόπιστη και αποτελεσματική κυβέρνηση, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, και μια νέα προθυμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να παράσχει ισχυρή δημοσιονομική υποστήριξη για επενδύσεις. Αυτά τα δύο δεν είναι άσχετα.

Σε συνεχείς και ισχυρές οικονομικές ανακάμψεις, οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα είναι ο άμεσος κινητήριος μοχλός ανάπτυξης και απασχόλησης. Ωστόσο, ο δημόσιος τομέας πρέπει να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό περιβάλλον επενδύοντας σε βασικά υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία, καθώς και ενεργώντας ως αξιόπιστος μεταρρυθμιστής και ρυθμιστής. Η πίστη στην ικανότητα της σημερινής κυβέρνησης της Ιταλίας να εκπληρώσει αυτούς τους ρόλους είναι ισχυρή. Ο Ντράγκι εμπνέει σεβασμό.

Επιπλέον, ο Ντράγκι έχει γεμίσει την κυβέρνησή του με ταλαντούχους και έμπειρους υπουργούς. Ωστόσο, για όλα τα δυνατά της σημεία, η ιταλική κυβέρνηση εξακολουθεί να αντιμετωπίζει αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς. Εάν η πανδημία έχει ένα μάθημα για τον κόσμο, είναι ότι κανείς δεν είναι ασφαλής μέχρι να είναι όλοι ασφαλείς. Ομοίως, κανένα μέρος της ΕΕ δεν μπορεί να επιτύχει με συνέπεια το οικονομικό του δυναμικό εάν άλλα μέρη δυσκολεύονται να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις και να διατηρήσουν την ανάπτυξη.

Το αν η Ιταλία όντως έχει φτάσει σε οικονομικό σημείο καμπής, μένει να το δούμε. Η κυβέρνηση πρέπει ακόμη να εφαρμόσει μια σημαντική ατζέντα για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και θα μπορούσαν να εμφανιστούν πολλά εμπόδια. Αλλά, επειδή η κυβέρνηση του Ντράγκι φαίνεται ήδη να έχει άρει το βάρος των χαμηλών προσδοκιών και της αδύναμης εμπιστοσύνης, οι οικονομικές προοπτικές της Ιταλίας είναι καλύτερες από ό,τι ήταν σε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο Michael Spence είναι κάτοχος Νομπέλ Οικονομικών, επίτιμος καθηγητής Οικονομικών και πρώην πρύτανης στο Graduate School of Business του Stanford University.