Σαν σήμερα το 1956 ανοίγει το πρώτο Mall σε προάστιο της Μινεάπολης

Το παλαιότερο κλειστό εμπορικό κέντρο πολλαπλών επιπέδων, ή αλλιώς Mall, που χρηματοδοτήθηκε από την αλυσίδα πολυκαταστημάτων Dayton (τώρα Target Corp.), ανοίγει στο “χωριό” της Εντίνα, στην Μιννεσότα, έξω από τη Μινεάπολη. Σήμερα λέγεται Dayton Mall. Το Southdale Center, το οποίο κόστισε 20 εκατομμύρια δολάρια, διαθέτει 72 καταστήματα (συμπεριλαμβανομένων των Bringgold Meat Co., Fanny Farmer Candy Shops, Slenderella International και F.W. Woolworth Co.) και είχε το μεγαλύτερο πλακόστρωτο πάρκινγκ των ΗΠΑ. Επιπλέον, η τότε διαφήμιση έλεγε ότι “η θερμοκρασία στο Southdale είναι σαν την άνοιξη όλο το χρόνο” και το εμπορικό κέντρο “όχι μόνο θα καλύψει τις ανάγκες των προαστίων, αλλά θα ανακουφίσει μερικές από τις πιέσεις στο κέντρο της πόλης”. Αυτό ήταν μια δυσοίωνη αλήθεια. Καθώς τα εμπορικά κέντρα εξαπλώνονταν, οι εμπορικές περιοχές στο κέντρο στις περισσότερες πόλεις των ΗΠΑ μαράθηκαν και πέθαναν – και η “εμπορική εμπειρία” δεν θα ήταν ποτέ ξανά η ίδια.

Ο Βίκτωρ Γκρούεν, αρχιτέκτονας του κέντρου, σχεδίασε το εμπορικό κέντρο για να αμφισβητήσει την «αυτοκίνητο-κεντρική» Αμερική που γινόταν πλέον κανόνας τη δεκαετία του 1950. Από το άνοιγμα του το 1956, το Southdale υπέφερε από υψηλά ποσοστά κενών καταστημάτων, αλλά κατάφερε να ανακάμψει τα τελευταία χρόνια. Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές προσθήκες στο κτίριο, συμπεριλαμβανομένης μιας ανακαίνισης του 2011 που περιλάμβανε την κατασκευή ενός ολοκαίνουργιας περιοχής εστίασης. Το Southdale Center συνεχίζει να χρησιμοποιεί μεγάλο μέρος της αρχικής του δομής παρά αυτές τις ανακαινίσεις και έχει φιλοξενήσει αρκετές φιλανθρωπικές και κοινοτικές εκδηλώσεις όλα αυτά τα χρόνια.

Ιστορικό

Το 1943, οι αρχιτέκτονες Βίκτωρ Γκρούεν και Ελσι Κρούμεκ κλήθηκαν να υποβάλουν μια πρόταση για να οραματιστούν ένα πρωτότυπο για το πώς θα ήταν ιδανικά ένα εμπορικό κέντρο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για το «Architecture 194X», έναν διαγωνισμό στο περιοδικό Architectural Forum. Τα πρωτότυπα σχέδια των δύο αρχιτεκτόνων έδωσαν έμφαση στις κοινόχρηστες πτυχές του προτεινόμενου εμπορικού κέντρου όπου υπηρεσίες όπως δημόσια βιβλιοθήκη και ταχυδρομείο θα μπορούσαν να ενσωματωθούν με υπηρεσίες λιανικού εμπορίου. Προσπάθησαν επίσης να κάνουν τα κέντρα οπτικά ελκυστικά και για να ενθαρρύνουν την παραμονή των πελατών, όσο το δυνατόν περισσότερο.

Ενώ βρισκόταν στο Ντιτρόιτ κατά τη διάρκεια μιας χιονοθύελλας το 1948, ο Γκρούεν πλησίασε τον Όσκαρ Γουέμπερ, επικεφαλής του Hudson, του δεύτερου μεγαλύτερου πολυκαταστήματος στη χώρα εκείνη την εποχή (μετά το Macy’s στο Μανχάταν). Ο Γκρούεν ζήτησε από τον Γουέμπερ να βοηθήσει στη χρηματοδότηση ενός εμπορικού κέντρου στα προάστια του Ντιτρόιτ με την εταιρία Hudson να είναι ο κύριος χρηματοδότης. Ο Γουέμπερ αρχικά αρνήθηκε, αλλά ένα χρόνο αργότερα η Hudson συμφώνησε να χρηματοδοτήσει μια σειρά από εμπορικά κέντρα, συμπεριλαμβανομένου του Northland Center, καθώς  οι πελάτες μετακόμιζαν έξω από την πόλη, στα προάστια.

1952–57: Κατασκευή και εγκαίνια

Μέσω του Όσκαρ Γουέμπερ, ο Γκρούεν συστήθηκε στην οικογένεια Ντέιτον, η οποία κατείχε μια ομώνυμη αλυσίδα καταστημάτων (Dayton) μετά το θάνατο του πατέρα τους και έψαχνε να επεκτείνει και να χτίσει ένα εμπορικό κέντρο για να στεγάσει και να συνεπικουρήσει ένα από τα καταστήματά τους στην Έντινα της Μινεσότα. Ο Γουέμπερ επέμενε η οικογένεια Ντέιτον να συνεργαστεί με τον Γκρούεν για να βοηθήσει στις προσπάθειές τους. Στις 17 Ιουνίου 1952, τα πρώτα σχέδια που αποκαλύφθηκαν για το εμπορικό κέντρο ανακοινώθηκαν από τον Γκρούεν και τον Ντόναλντ Ντέιτον, πρόεδρο της Dayton’s. Εκτίμησαν ότι το κόστος κατασκευής του εμπορικού κέντρου ήταν περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια.  Η ανταπόκριση του κοινού στην ανακοίνωση ήταν γενικά θετική, με πολλούς να θεωρούν το έργο ουτοπία. Σε μια σχεδόν ομόφωνη ψηφοφορία των πολιτών τηε Εντίνα, η χωροταξία άλλαξε ώστε να πραγματοποιηθεί το πρώτο Mall.

Ο Γκρούεν ήταν σοσιαλιστής ευρωπαϊκού τύπου ποου θεωρούσε ότι τα μεμονωμένα καταστήματα σε χώρους στο κέντρο της πόλης είναι αναποτελεσματικά και ο προαστιακός τρόπος ζωής της Αμερικής της δεκαετίας του 1950 ήταν πολύ «αυτοκίνητο-κεντρικός» και ήθελε να σχεδιάσει ένα κτίριο που θα ήταν κοινόχρηστος τόπος συγκέντρωσης, όπου οι άνθρωποι θα ψώνιζαν, θα έπιναν καφέ και θα συναναστρέφονταν, όπως θυμόταν από τη γενέτειρά του τη Βιέννη. Το Southdale Center διαμορφώθηκε χαλαρά σύμφωνα με τις στοές – γκαλερίες πολλών πυκνοκατοικημένων ευρωπαϊκών πόλεων και συμπεριέλαβε σκόπιμα “βιτρίνες στο ύψος των ματιών” για να “δελεάσει τους πελάτες στα καταστήματα”. Ο Γκρούεν φανταζόταν ότι το Southdale θα περιλάμβανε τελικά “ένα ιατρικό κέντρο, σχολεία και κατοικίες, όχι απλώς μια σειρά από λαμπερά καταστήματα.”

Σε συνέντευξη του σε τοπική εφημερίδα, ο Γκρούεν και ο οικονομικός σύμβουλος του Λόρενς Σμιθ περιέγραψαν το περιφερειακό εμπορικό κέντρο ως ένα μέρος που θα μπορούσε να «ικανοποιήσει τις σημερινές ανάγκες και τη σημερινή ζωή» και να φέρει την κοινότητα κοντά παρέχοντας «μια νέα διέξοδο για αυτό το πρωταρχικό ανθρώπινο ένστικτο να αναμιχθεί με άλλους ανθρώπους». Η γειτονιά που περιβάλλει το κέντρο κατασκευάστηκε ειδικά για να συνοδεύει το εμπορικό κέντρο.

Σύγχρονη άποψη του Mall Southdale

Εγκαίνια, λειτουργία και κριτική

Η τοποθέτηση του θεμέλιου λίθου του Southdale πραγματοποιήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 1954. Χρειάστηκαν 800 εργάτες για την κατασκευή του κτηρίου τριών ορόφων, 74.000 τ.μ. Λόγω του σκληρού κλίματος της Μινεσότα το χειμώνα, ο Γκρούεν κατασκεύασε το κέντρο με στέγη και σύστημα κλιματισμού ικανά να διατηρήσουν μια άνετη θερμοκρασία 24 ° C όλο το χρόνο. Αρχικά οι ναυαρχίδες του εμπορικού κέντρου αρχικά ήταν καταστήματα των Dayton’s, Donaldson, Walgreens και Woolworth. Πάνω από 40.000 επισκέπτες παρακολούθησαν την τελετή εγκαινίων του κέντρου το πρωί της 8ης Οκτωβρίου 1956. Επιπλέον 188.000 πελάτες επισκέφθηκαν το εμπορικό κέντρο στη διάρκεια της επόμενης εβδομάδας.

Το κέντρο δημιουργήθηκε για να φέρει επιτυχώς την κοινότητα μαζί «συγκεντρώνοντας τέχνη, πολιτισμό και ψυχαγωγία κάτω από την ίδια στέγη με το λιανικό εμπόριο». Τον Νοέμβριο του 1956, ο κορυφαίος αρχιτέκτονας Φρανκ Λόιντ Ράιτ επισκέφθηκε το εμπορικό κέντρο ως μέρος μιας περιοδείας σε νέα κτίρια στη Μινεσότα. Ο Ράιτ άσκησε κριτική στον συνολικό σχεδιασμό του Southdale, δηλώνοντας ότι «[το] τμήμα με τον κήπο έχει όλα τα κακά του δρόμου ενός χωριού και κανένα από τα θέλγητρα», επικρίνοντας περαιτέρω αρκετά άλλα κτίρια στην κοντινή Μινεάπολη. Πρόσθεσε δυσμενώς ότι ο Γκρούεν “έπρεπε να είχε αφήσει το κέντρο της πόλης, στο κέντρο της πόλης”.