Ο ρόλος της επιστήμης στην οικονομική ανάπτυξη

Η πανδημία ανέτρεψε δεκαετίες οικονομικής προόδου και προκάλεσε όλεθρο στα δημόσια οικονομικά, αναφέρουν σε έκθεσή τους οι αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Philip Barrett,  Niels-Jakob Hansen , Jean-Marc Natal και Diaa Noureldin. Και προσθέτουν ότι για να ενισχυθεί καλύτερα και να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή, πρέπει να χρηματοδοτηθούν με βιώσιμο τρόπο σημαντικές δημόσιες επενδύσεις.

Ποιοι είναι όμως οι οδηγοί της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης; Η παραγωγικότητα – η δυνατότητα δημιουργίας περισσότερων εξόδων με τις ίδιες εισόδους – είναι σημαντική.

Στο τελευταίο World Economic Outlook τονίζεται ο ρόλος της καινοτομίας στην τόνωση της μακροπρόθεσμης αύξησης της παραγωγικότητας . Παραδόξως, η αύξηση της παραγωγικότητας μειώνεται εδώ και δεκαετίες στις προηγμένες οικονομίες, παρά τη σταθερή αύξηση της έρευνας και της ανάπτυξης (Ε & Α), που αποτελεί πληρεξούσιο της προσπάθειας καινοτομίας.

Η μεταφορά γνώσης μεταξύ των χωρών αποτελεί σημαντικό παράγοντα καινοτομίας.

Η ανάλυση του ΔΝΤ υποδηλώνει ότι η σύνθεση της Ε & Α έχει σημασία για την ανάπτυξη.

Διαπιστώνουν ότι η βασική επιστημονική έρευνα επηρεάζει περισσότερους τομείς, σε περισσότερες χώρες και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό, τι η εφαρμοσμένη έρευνα (εμπορικά προσανατολισμένη Ε & Α από εταιρείες), και ότι για τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, η πρόσβαση σε ξένη έρευνα είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Η εύκολη μεταφορά τεχνολογίας, η διασυνοριακή επιστημονική συνεργασία και οι πολιτικές που χρηματοδοτούν τη βασική έρευνα μπορούν να προωθήσουν το είδος της καινοτομίας που χρειαζόμαστε για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Οι εφευρέσεις βασίζονται σε βασικές επιστημονικές γνώσεις

Ενώ η εφαρμοσμένη έρευνα είναι σημαντική για να φέρει καινοτομίες στην αγορά, η βασική έρευνα διευρύνει τη βάση γνώσεων που απαιτείται για την επιστημονική πρόοδο.

Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα είναι η ανάπτυξη εμβολίων για την COVID-19, το οποίο εκτός από τη σωτηρία εκατομμυρίων ζωών βοήθησε να προχωρήσει το άνοιγμα πολλών οικονομιών, παρέχοντας δυνητικά τρισεκατομμύρια στην παγκόσμια οικονομία .

Όπως και άλλες σημαντικές καινοτομίες, οι επιστήμονες άντλησαν συσσωρευμένη γνώση δεκαετιών σε διαφορετικούς τομείς για την ανάπτυξη των εμβολίων mRNA.

Η βασική έρευνα δεν συνδέεται με ένα συγκεκριμένο προϊόν ή χώρα και μπορεί να συνδυαστεί με απρόβλεπτους τρόπους και να χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικούς τομείς.

Αυτό σημαίνει ότι εξαπλώνεται ευρύτερα και παραμένει σχετικό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από την εφαρμοσμένη γνώση. Αυτό φαίνεται από τη διαφορά στις παραπομπές μεταξύ επιστημονικών άρθρων που χρησιμοποιούνται για βασική έρευνα και διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (εφαρμοσμένη έρευνα). Οι αναφορές για επιστημονικά άρθρα κορυφώνονται σε περίπου οκτώ χρόνια έναντι τριών ετών για διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Οι διαρροές είναι σημαντικές για τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες

Ενώ το μεγαλύτερο μέρος της βασικής έρευνας διεξάγεται σε προηγμένες οικονομίες, η ανάλυση του ΔΝΤ υποδηλώνει ότι η μεταφορά γνώσης μεταξύ των χωρών αποτελεί σημαντικό παράγοντα καινοτομίας, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες βασίζονται πολύ περισσότερο στην έρευνα του εξωτερικού παρά στην εγχώρια αγορά (βασική και εφαρμοσμένη) για καινοτομία και ανάπτυξη. Σε χώρες όπου τα εκπαιδευτικά συστήματα είναι ισχυρά και οι χρηματοπιστωτικές αγορές βαθιές, η εκτιμώμενη επίδραση της υιοθέτησης ξένων τεχνολογιών στην αύξηση της παραγωγικότητας-μέσω του εμπορίου, των άμεσων ξένων επενδύσεων ή της εκμάθησης μέσω της δραστηριότητας-είναι ιδιαίτερα μεγάλη.

Ως εκ τούτου, οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες μπορεί να διαπιστώσουν ότι οι πολιτικές για την προσαρμογή της ξένης γνώσης στις τοπικές συνθήκες είναι μια καλύτερη οδός ανάπτυξης από την άμεση επένδυση σε εγχώρια βασική έρευνα.

Η βασική επιστήμη παίζει επίσης μεγαλύτερο ρόλο στην πράσινη καινοτομία (συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) από ό, τι στις βρώμικες τεχνολογίες (όπως οι αεριοστρόβιλοι), υποδεικνύοντας ότι οι πολιτικές για την ενίσχυση της βασικής έρευνας μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Πολιτικές για ένα πιο έντονο και χωρίς αποκλεισμούς μέλλον

Επειδή οι ιδιωτικές επιχειρήσεις μπορούν να αποσπάσουν μόνο ένα μικρό μέρος της αβέβαιης οικονομικής ανταμοιβής της συμμετοχής σε βασική έρευνα, τείνουν να υποεπενδύουν σε αυτήν, παρέχοντας ισχυρή βάση για παρέμβαση δημόσιας τάξης.

Αλλά ο σχεδιασμός των σωστών πολιτικών – συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού του τρόπου χρηματοδότησης της έρευνας – μπορεί να είναι δύσκολος. Για παράδειγμα, η χρηματοδότηση της βασικής έρευνας μόνο σε πανεπιστήμια και δημόσια εργαστήρια θα μπορούσε να είναι αναποτελεσματική. Οι δυνητικά σημαντικές συνέργειες μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα θα χαθούν. Μπορεί επίσης να είναι δύσκολο να διαχωριστούν οι βασικές και εφαρμοσμένες ιδιωτικές έρευνες για λόγους επιδότησης μόνο της πρώτης.

Η ανάλυση δείχνει ότι μια υλοποιήσιμη υβριδική πολιτική που διπλασιάζει τις επιδοτήσεις στην ιδιωτική έρευνα (βασική και εφαρμοσμένη) και ενισχύει τις δημόσιες ερευνητικές δαπάνες κατά το ένα τρίτο, θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγικότητα στις προηγμένες οικονομίες κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το χρόνο. Η καλύτερη στόχευση των επιδοτήσεων στη βασική έρευνα και η στενότερη συνεργασία δημόσιου -ιδιωτικού τομέα θα μπορούσε να το ενισχύσει ακόμη περισσότερο, με χαμηλότερο κόστος για τα δημόσια οικονομικά.

Αυτές οι επενδύσεις θα αρχίσουν να «πληρώνουν» για τον εαυτό τους μέσα σε μια δεκαετία περίπου και θα είχαν σημαντικό αντίκτυπο στα εισοδήματα. Εκτιμάται ότι τα κατά κεφαλήν εισοδήματα θα ήταν περίπου 12 τοις εκατό υψηλότερα από ό, τι είναι τώρα, εάν αυτές οι επενδύσεις γίνονταν μεταξύ 1960 και 2018.

Τέλος, λόγω των σημαντικών επιπτώσεων στις αναδυόμενες αγορές, είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί η ελεύθερη ροή ιδεών και συνεργασίας διασυνοριακά.