Σλοβενία – Το «τσίμπημα» της κλιματικής αλλαγής

Τα μελίσσια είναι κάτι σαν… τοτέμ στη Σλοβενία.

Η γηγενής καρνιολική μέλισσα (Carniolan ή Kranjska) προστατεύεται δια νόμου.

Η δε μελισσοκομία αποτελεί σημαντική γεωργική δραστηριότητα με μακρά παράδοση και βαθιές ρίζες στην κουλτούρα της μικρής ορεινής χώρας της κεντρικής Ευρώπης.

Όχι τυχαία, έχει τον μεγαλύτερο αριθμό μελισσοκόμων κατά κεφαλήν στην Ε.Ε.: σχεδόν 5 ανά 1.000 κατοίκους στη Σλοβενία, επί συνόλου πληθυσμού μόλις 2 εκατομμυρίων.

Η φετινή χρονιά στη χώρα ήταν ωστόσο -όπως και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης- εξαιρετικά δύσκολη για τον κλάδο.

Ο ακραίος ανοιξιάτικος καιρός -με ιστορικό χαμηλό θερμοκρασιών τον Απρίλιο και τον Μάιο με έντονες βροχοπτώσεις και χαλάζι- προκάλεσε πρωτοφανή ζημιά σε οπωροφόρα δέντρα και στις εγχώριες αποικίες μελισσών, με αποτέλεσμα να επιτευχθεί μόλις το 10% της κανονικής παραγωγής τους.

«Αυτή η χρονιά ήταν πραγματικά κακή για τους μελισσοκόμους», λέει στο Politico o Πίτερ Κόζμους της Ένωσης Μελισσοκόμων Σλοβενίας. «Σχεδόν το 80 % όλων των μελισσοκόμων δεν είχαν τίποτα από τις μέλισσες».

Στα άμεσα σχέδια της κυβέρνησης στη Λιουμπλιάνα είναι η καταβολή αποζημιώσεων των μελισσοκόμων για τη φετινή φτωχή συγκομιδή, με κονδύλια ύψους σχεδόν 1,3 εκατομμυρίων ευρώ.

Όπως ωστόσο τόνισε προ ημερών αξιωματούχος του σλοβενικού υπουργείο Γεωργίας στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Επικονιαστών, απαιτούνται πιο μακροχρόνιες λύσεις, καθώς η κύρια αιτία προβλημάτων στην φετινή παραγωγή μελιού ήταν οι συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Σε ένα φαύλο κύκλο για πολλές καλλιέργειες, δε, που εξαρτώνται από τους επικονιαστές, αγρότες και γεωργικές επιχειρήσεις στη Σλοβενία προειδοποιούν ότι θα αναγκαστούν στο μέλλον να βασιστούν ακόμη περισσότερο σε φυτοφάρμακα, που απειλούν τον πληθυσμό των μελισσών, θα καταστούν όμως απαραίτητα για την αντιμετώπιση παρασίτων που θα φέρει η κλιματική αλλαγή.

Ζητούνται μέτρα

Εν μέσω κλιμακούμενης ανησυχίας για τους πληθυσμούς των επικονιαστών, εντείνονται οι πιέσεις στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στις Βρυξέλλες για τη επιτάχυνση της αναθεώρηση της Πρωτοβουλίας Επικονιαστών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την αυστηροποίηση του πλαισίου προστασίας των μελισσών από τα φυτοφάρμακα.

Ειδικοί χτυπούν «καμπανάκι» για το γεγονός ότι η μείωση των επικονιαστών -οι οικότοποι των οποίων εξαφανίζονται λόγω της αλλαγής της χρήσης γης, της εντατικής γεωργικής διαχείρισης και της κλιματικής αλλαγής- απειλεί την αναπαραγωγή των φυτών, τον εφοδιασμό μας με υγιεινά τρόφιμα, την ετήσια γεωργική παραγωγή της Ε.Ε. και κατά συνέπεια την επισιτιστική ασφάλεια.

Το θέμα αναμένεται να βρεθεί και πάλι στο επίκεντρο με την κατάθεση των στρατηγικών σχεδίων στο πλαίσιο της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής 2023-2027.

Η Κομισιόν εξετάζει επίσης τη θέσπιση μέτρων για την προστασία των οικοσυστημάτων των επικονιαστών, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα.

Η δε Σλοβενία έχει θέσει ως μία εκ των προτεραιοτήτων της εξάμηνης προεδρίας της στην Ε.Ε. την λήψη σειράς μέτρων για την άμβλυνση των προβλημάτων στον κλάδο της μελισσοκομίας, συμπεριλαμβανομένης της επισήμανσης του μελιού, καθώς διάφοροι επιτήδειοι προωθούν στην αγορά, ως ευρωπαϊκό, μέλι από την Κίνα.