Ταμείο Ανάκαμψης – Πότε και πώς θα ξεκλειδώσει η δόση των 4 δισ. – Τα 13+2 ορόσημα

Αίτημα για την καταβολή της πρώτης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης σε περίπου 20 ημέρες θα καταθέσει η Αθήνα, ώστε η εκταμίευση των 3,5 δισ. ευρώ να γίνει, σύμφωνα με πληροφορίες, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Η υλοποίηση των 15 οροσήμων για την υποβολή του σχετικού αιτήματος κρίνεται ικανοποιητική από την Κομισιόν μετά από την αποστολή στην Αθήνα. Όμως η δόση «κολλάει» στη διαδικασία από την υποβολή του αιτήματος μέχρι και την έγκριση εκταμίευσης, η οποία θα διαρκέσει περίπου 4 μήνες.

Εάν το αίτημα υποβληθεί, όπως προγραμματίζεται, στις αρχές Νοεμβρίου πριν την τελική έγκριση για την εκταμίευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προηγηθούν εγκρίσεις από αρμόδιες επιτροπές. Αυτή η διαδικασία έχει διάρκεια 3 με 4 μήνες έως η δόση εισρεύσει στους ειδικούς λογαριασμούς για επιδοτήσεις και δάνεια.

Η εφαρμογή των οροσήμων με βάση τη συμφωνία που έχει κάνει η Ελλάδα με την Κομισιόν είναι από τις βασικές προτεραιότητες για την υλοποίηση του σχεδίου και να πάρει η χώρα την πρώτη δόση. Επομένως, όταν η Ελλάδα υποβάλει το αίτημα η οριστική απόφαση τοποθετείται γύρω στο Φεβρουάριο με Μάρτιο του 2022.

Μεταξύ των οροσήμων στο πεδίο των επιδοτήσεων είναι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνουν την ενεργειακή ανακαίνιση κτιρίων, την έγκριση του σχεδίου δράσης για την ενεργειακή φτώχεια, το νομικό πλαίσιο για τα σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων,  τον διαγωνισμό για τα 13 περιφερειακά κέντρα πολιτικής προστασίας, την έναρξη ισχύος του εργασιακού νόμου,  την έναρξη νομοθεσίας για το clawback.

Σημειώνεται ότι αυτές τις μέρες βρίσκεται στην Αθήνα  αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με επικεφαλής τον υποδιευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσιονομικής Πολιτικής Ντέκλαν Κοστέλο προκειμένου να γίνουν διαβουλεύσεις για την πρόοδο των οροσήμων.

Συγκεκριμένα, τα 13 ορόσημα του 2021 που συνδέονται με τις επιδοτήσεις είναι:

1. Έναρξη ισχύος υπουργικής απόφασης από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την έγκριση του σχεδίου δράσης για την ενεργειακή φτώχεια, με κατηγορίες μέτρων πολιτικής στο σχέδιο:
   – Μέτρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης
   – Μέτρα για τη βραχυπρόθεσμη προστασία των ενεργειακών φτωχών νοικοκυριών, συμπεριλαμβανομένου: του ορισμού των νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν ενεργειακή φτώχεια, μέσω συγκεκριμένων ποσοτικών κριτηρίων, και μιας συγκεκριμένης διαδικασίας για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της εξέλιξης της ενεργειακής φτώχειας,
2. Πλαίσιο για εγκατάσταση και λειτουργία υποδομής φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα – Έναρξη ισχύος νομικού πλαισίου και υπουργικών αποφάσεων για λειτουργία υποδομής φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα. Παροχή φορολογικών κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων και την εγκατάσταση υποδομής χρέωσης για ηλεκτρικά οχήματα.
3. Δημόσιες συγκοινωνίες – Έναρξη ισχύος αναθεωρημένου νομικού πλαισίου. Το αναθεωρημένο πλαίσιο πρέπει: α) να επιβλέπει τον σχεδιασμό, την οργάνωση και τη λειτουργία των σχετικών δικτύων μεταφορών, γ) να εξασφαλίσει υψηλή ποιότητα δημόσιων οδικών μεταφορών με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, δ) να ρυθμίσει τη διαδικασία χορήγησης αποκλειστικών δικαιωμάτων για τη λειτουργία δημόσιων περιφερειακών και αστικών δρομολογίων (προγραμματισμένες και σταθερές διαδρομές), και ε) να ρυθμίσει το επίπεδο αποζημίωσης για την παροχή των προαναφερθεισών υπηρεσιών. Επιπλέον, ο νόμος καθορίζει τα γενικά κριτήρια για μελλοντικές προμήθειες υπηρεσιών μεταφοράς επιβατών.
4. Αειφόρος χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στο κλίμα και προστασία του περιβάλλοντος – Νόμος διαχείρισης αποβλήτων για την εφαρμογή βιώσιμης υγειονομικής ταφής και ανακύκλωσης – Έναρξη ισχύος ενός νόμου για την ανακύκλωση και την υγειονομική ταφή καθώς και την εισαγωγή κινήτρων για τους δήμους για την επίτευξη υψηλών ποσοστών επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης και την επιβολή φόρου υγειονομικής ταφής. Ο φόρος υγειονομικής ταφής εφαρμόζεται από το πρώτο τρίμηνο του 2022 και τα τιμολόγια αυξάνονται προοδευτικά έως ότου φτάσουν στο ανώτατο όριο του φόρου υγειονομικής ταφής μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2024.
5. Προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της συμμετοχής στην αγορά εργασίας – Έναρξη ισχύος του εργατικού νόμου που θα εκσυγχρονίσει: α) τον νόμο για το ατομικό εργατικό δίκαιο, β) τον νόμο για τη συλλογική εργασία και τον συνδικαλιστικό νόμο, γ) το σύστημα «Εργάνη» του υπουργείου Εργασίας που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της αγοράς εργασίας και για τον εντοπισμό της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, και δ) το πλαίσιο για την ισορροπία οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.
6. Έναρξη ισχύος της οργανωτικής μεταρρύθμισης του Οργανισμού Απασχόλησης του Ελληνικού Ανθρώπινου Δυναμικού (ΟΑΕΔ), αναδιάρθρωση, ανακαίνιση και μετονομασία των τοπικών δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας, της ικανότητας και της αποτελεσματικότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών.
7. Μείωση clawback και εξορθολογισμός των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης – Έναρξη ισχύος ενός νομικού πλαισίου (πρωτογενές δίκαιο) για τον επιμερισμό των κινδύνων στον υπολογισμό του clawback με τον καθορισμό δεσμευτικού στόχου μείωσης clawback τα επόμενα χρόνια. Στον βαθμό που αυτό δεν επιτυγχάνεται, η διαφορά μεταξύ της στοχευμένης μείωσης και της πραγματικής μείωσης για κάθε έτος δεν θα ανακτηθεί από τη φαρμακευτική βιομηχανία και το σχετικό ποσό θα βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
8. Παρεμβάσεις στη φορολογική διοίκηση και την είσπραξη φόρων – Έναρξη ισχύος της πρωτογενούς νομοθεσίας και του παράγωγου δικαίου για τη θέσπιση υπερ-έκπτωσης για φορολογικούς σκοπούς των επιλέξιμων δαπανών ΜΜΕ για πράσινη οικονομία και επενδύσεις ψηφιοποίησης – Kωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας – Απλούστευση του χρονοδιαγράμματος φορολογικής νομοθεσίας για την κωδικοποίηση φόρου.
9. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και προώθηση των ιδιωτικών επενδύσεων και του εμπορίου. Σχέδιο νομοθεσίας για την ενθάρρυνση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων Επίσης, σχέδια για διαβούλευση πρωτογενούς και δευτερογενούς νομοθεσίας που παρέχουν βελτιώσεις του νομικού πλαισίου φορολογίας, χρηματοοικονομικής και αδειοδότησης, και κίνητρα για συγχωνεύσεις, μετατροπές και εξαγορές.
10. Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος δικαιοσύνης – Σύνταξη λίστας κτιρίων που δεν επηρεάζονται από την αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη.
11. Ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα και των κεφαλαιαγορών με έναρξη ισχύος ενός νέου νόμου για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία θα τροποποιεί εσωτερικές διαδικασίες και οργάνωση.
12. Οργάνωση μεταρρύθμισης στον τομέα των σιδηροδρόμων – Προετοιμασία ενός χάρτη πορείας με τα βήματα για την πλήρη αναδιοργάνωση των εταιρειών OΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ.
13. Προσαρμογή του νομικού πλαισίου για την προσέλκυση στρατηγικών επενδύσεων. Η μεταρρύθμιση του στρατηγικού επενδυτικού πλαισίου θα εισαγάγει διατάξεις για την επιτάχυνση της διοικητικής διαδικασίας που σχετίζεται με την έγκριση και την αδειοδότηση μιας στρατηγικής επένδυσης (δηλαδή για τη βελτίωση της ταχείας διαδικασίας). Νέες κατηγορίες στρατηγικών επενδύσεων θα εισαχθούν στον νόμο βάσει κριτηρίων που ευνοούν την καινοτομία ή τη διάδοση της τεχνολογίας, τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τη μετάβαση σε οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή / και για τη σημαντική προώθηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο.

Όσον αφορά στα ορόσημα που συνδέονται με δάνεια, είναι τα εξής:

1. Υπογραφή των επιχειρησιακών συμφωνιών μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και τουλάχιστον ενός διεθνούς χρηματοπιστωτικού ιδρύματος που περιλαμβάνει: α) Κριτήρια επιλογής για τη συμμόρφωση με την τεχνική καθοδήγηση των υποστηριζόμενων δραστηριοτήτων, που απαιτούν τη χρήση δοκιμών βιωσιμότητας, μια λίστα αποκλεισμού και υποχρεωτικούς ελέγχους συμμόρφωσης με τη σχετική κοινοτική και εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία ανεξάρτητος ελεγκτής, β) Δέσμευση να επενδύσει τουλάχιστον το 38,5% των κεφαλαίων για την υποστήριξη της μετάβασης στο κλίμα και το 20,8% των κεφαλαίων για την υποστήριξη της ψηφιακής μετάβασης.
2. Έναρξη ισχύος της νομικής εντολής της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου και καθιέρωση του συστήματος ελέγχου και ελέγχου που: α) διασφαλίζουν τη συλλογή δεδομένων και την παρακολούθηση της επίτευξης ορόσημων και στόχων, β) επιτρέπουν την προετοιμασία των δηλώσεων διαχείρισης και της περίληψης ελέγχου καθώς και των αιτήσεων πληρωμής, και γ) καθορίζουν τις απαραίτητες διαδικασίες για τη συλλογή και την αποθήκευση δεδομένων για δικαιούχους, εργολάβους, υπεργολάβους και πραγματικούς ιδιοκτήτες, σύμφωνα με το άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/241, πριν υποβληθεί το πρώτο αίτημα πληρωμής.

36 νέα έργα ύψους 1,42 δισ. ευρώ

Χθες, ανακοινώθηκαν και νέα έργα που εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης. Μαζί με τα 12 πρώτα έργα ύψους 1,42 δισ. ευρώ, οι εντάξεις του Ταμείου αριθμούν σήμερα 48 έργα, με συνολικό προϋπολογισμό 2,76 δισ. ευρώ.

Η έγκριση της δεύτερης δέσμης έργων δόθηκε από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Θεόδωρο Σκυλακάκη, κατόπιν σχετικής εισήγησης της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου. Ο κύριος όγκος των πόρων της δεύτερης δέσμης έργων διοχετεύεται σε έργα περιβάλλοντος και αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, την ενέργεια, τη δικαιοσύνη, καθώς και τις υποδομές και μεταφορές.

Παράλληλα, χρηματοδοτούνται έργα για έρευνα και καινοτομία, τις δομές φιλοξενίας μεταναστών, τον πολιτισμό, τη δημόσια υγεία, τον τομέα της αγροδιατροφής και τη βελτίωση υπηρεσιών του Δημοσίου.

Έρχονται τα δάνεια

Μέσω του Ταμείου έχει ενεργοποιηθεί ο κλάδος των δάνειων και αναμένεται τα δάνεια να «τρέχουν» από αρχές Νοεμβρίου. Στόχος της κυβέρνησης είναι οι συνολικές επενδύσεις ύψους 30 δισ. ευρώ που θα είναι χρηματοδοτούμενες με δάνεια μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, εκ των οποίων τα 12,7 δισ. ευρώ με χαμηλό επιτόκιο.

Το κείμενο «επιλεξιμοτήτων» δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση τον περασμένο μήνα και αφορά σε σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις που προωθούν την πράσινη, ψηφιακή μετάβαση, την καινοτομία, τις οικονομίες κλίμακος, τις συγχωνεύσεις και τις εξαγωγές.

Προβλέπει, μεταξύ άλλων, την κάλυψη του 30% – 50% του κόστους των σχεδίων, για πέντε κατηγορίες επιχειρηματικών πλάνων ( ψηφιακός μετασχηματισμός, πράσινη μετάβαση, εξωστρέφεια, ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων, καινοτομία – έρευνα και ανάπτυξη) και την αξιολόγηση από ανεξάρτητους ελεγκτές.

Ανάμεσα στους όρους περιλαμβάνεται η απαίτηση για τουλάχιστον 20% ίδια συμμετοχή και τουλάχιστον 30% πόρων τρίτων με διάρκεια του δανείου από 8 έως 12 έτη.

Τα τραπεζικά ιδρύματα αξιολογούν την αξιοπιστία του εκάστοτε επενδυτή και τη βιωσιμότητα της επένδυσης, χωρίς παρέμβαση του κρατικού μηχανισμού, ενώ πιστοποιημένοι ανεξάρτητοι ελεγκτές αξιολογούν την επιλεξιμότητα των επενδύσεων ως προς τις απαιτήσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ), ενώ παράλληλα ελέγχουν τη συμμόρφωση με τους κατά περίπτωση κανόνες κρατικών ενισχύσεων.

Ανά πυλώνα προβλέπονται συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας βασιζόμενοι, για παράδειγμα, σε δείκτες καινοτομίας και ανάπτυξης. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον έχει το κομμάτι των κριτηρίων στην εξωστρέφεια, καθώς μπαίνει στο προσκήνιο το μερίδιο του κύκλου εργασιών το οποίο πραγματοποιείται με πιστωτικές κάρτες εξωτερικού ή εμβάσματα.