Η έρημη γη, το δημογραφικό και οι φυσικές καταστροφές

Η πληθυσμιακή αιμορραγία στην ύπαιθρο αφήνει αποδεκατισμένες τις ημιορεινές περιοχές της χώρας, εκεί που στο παρελθόν ανθούσαν των Ελλήνων οι κοινότητες και φρόντιζαν για τα δάση, την υδρονομία και συγκρατούσαν τα επικλινή εδάφη με τις αναβαθμίδες, βάζοντας φυσικά εμπόδια στις πλημμύρες.

Η θεομηνία «Ιανός» το περυσινό φθινόπωρο μας ανέδειξε με τον πλέον οδυνηρό τρόπο πως η ερήμωση των χωριών στην Αργιθέα, στα Αγραφα και την Οθρυ (από όπου πηγάζουν ο Πάμισος, ο Καλέντζης και ο Ενιπέας που προκάλεσαν και τα πιο έντονα πλημμυρικά φαινόμενα στη Νοτιοδυτική Θεσσαλία) ήταν καθοριστική για τη βιαιότητα των φαινομένων, όπως ανέφερε στην έκθεσή του και ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμης Λέκκας. Με δεδομένη την απουσία των δασικών υπηρεσιών από το φυσικό τους έργο, μπορεί αυτή η ερήμωση της υπαίθρου να έχει ολέθριες συνέπειες και να βυθίζει στη λάσπη ολόκληρες πόλεις, όπως συνέβη με την Καρδίτσα, καταδικάζοντας σε μαρασμό για μεγάλο διάστημα τοπικές οικονομίες.

Ενα άλλο μεγάλο ύπουλο φαινόμενο που συντελείται εδώ και δεκαετίες στη χώρα και ιδιαίτερα στον θεσσαλικό κάμπο είναι η διάβρωση των εδαφών και η απώλεια επικλινών εκτάσεων από τη γεωργία καθώς χάνεται σταδιακά με τις βίαιες εκπλύσεις η γονιμότητα των εδαφών, το χώμα παρασύρεται και μένουν γυμνά και πλέον ασύμφορα για εκμετάλλευση.

Μόνο στον Ν. Λάρισας σύμφωνα με τον καθηγητή της Γεωπονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νίκο Δαναλάτο χάθηκαν την τελευταία 20ετία περί τα 560.000 στρέμματα από επικλινείς εκτάσεις που καλλιεργούνταν με δημητριακά (σκληρό και μαλακό σιτάρι και κριθάρι). Αυτό είχε ως συνέπεια σε συνδυασμό με την έλλειψη νερού να ερημώσουν ακόμη περισσότερο τα χωριά και να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος που επιτείνει τη σφοδρότητα των θεομηνιών, αφού η απουσία του ανθρώπινου παράγοντα είναι καθοριστική καθώς απουσιάζουν τεχνικά έργα και «αμυντικές» ενέργειες (φράγματα, διανοίξεις και καθαρισμοί ποταμών και χειμάρρων κ.λπ.) για την αντιμετώπισή τους.

Η ερήμωση των χωριών φαίνεται πλέον και από τις εκτιμήσεις για τη νέα απογραφή που αναμένεται τον Νοέμβρη και δίνει μείωση του πληθυσμού της χώρας (κατά 500.000 κατοίκους, ή -3,7%), ακόμη πιο δραματική μείωση της Θεσσαλίας (μείον 32.575 κατοίκους, ή -5,1%) μέσα σε μια δεκαετία και ειδικότερα της Καρδίτσας, όπου η μείωση του πληθυσμού της υπερβαίνει το 10% (μείωση κατά 11.823 κατοίκους σε σχέση με την απογραφή του 2011).

Ο κ. Γιάννης Κολλάτος είναι μηχανικός με μεταπτυχιακό στη Βιοτεχνολογία.