Περιβαλλοντικά πρόστιμα… à la carte

Περιβαλλοντικά πρόστιμα…à la carte προωθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Η κυβέρνηση αλλάζει τη διαδικασία επιβολής προστίμων για παραβάσεις που βλάπτουν το περιβάλλον και συνδέει το ύψος τους με τον κύκλο εργασιών της κάθε επιχείρησης. Με άλλα λόγια, δύο εταιρείες που πιάνονται στην… τσιμπίδα των αρμοδίων ελεγκτών για παρόμοιο περιβαλλοντικό έγκλημα, εκείνη με τον μικρότερο τζίρο θα τη γλιτώνει με χαμηλότερο πρόστιμο. Όπως άλλωστε και όσες εμφανίζουν… συρρικνωμένα έσοδα – τί πιο σύνηθες στην Ελλάδα όπου η κυκλοφορία του «μαύρου» χρήματος ακόμη δεν έχει ελεγχθεί.

Πάντως, σύμφωνα με τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο για την ενεργειακή απόδοση, για όποιον προκαλεί οποιαδήποτε ρύπανση ή άλλη υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ανάλογα με τη σοβαρότητα, τη συχνότητα, την υποτροπή και τη βλάβη που η παράβαση επιφέρει στην προστασία του δημοσίου συμφέροντος, προβλέπεται από μια απλή γραπτή σύσταση και πρόστιμα (από 500 ευρώ έως και 5.000.000 ευρώ), μέχρι την προσωρινή ή οριστική διακοπή λειτουργίας μιας επιχείρησης. Ωστόσο, τα επιβαλλόμενα πρόστιμα σε όσες επιχειρήσεις ρυπαίνουν, κατανέμονται ανάλογα με την κατηγορία της παράβασης, ως εξής:

α) για παραβάσεις χαμηλής σοβαρότητας, το πρόστιμο δεν θα υπερβαίνει το 0,5% επί του ετήσιο τζίρου (ακαθάριστα έσοδα) και θα μπορεί να κυμαίνεται από 500 ευρώ έως και 50.000 ευρώ,

β) για παραβάσεις μέτριας σοβαρότητας, το πρόστιμο δεν θα υπερβαίνει το 1,5% επί του ετήσιου τζίρου και θα κυμαίνεται από 10.000 ευρώ έως και 200.000 ευρώ,

γ) για παραβάσεις σημαντικής σοβαρότητας, το πρόστιμο δεν θα υπερβαίνει το 6% επί των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων και θα κυμαίνεται από 40.000 ευρώ έως 800.000 ευρώ,

δ) για τις παραβάσεις πολύ σημαντικής σοβαρότητας, το πρόστιμο δεν θα υπερβαίνει το 10% επί του τζίρου και θα κυμαίνεται από 100.000 ευρώ έως και 5.000.000 ευρώ.

Σε περίπτωση υποτροπής, τα ποσοστά επί του κύκλου εργασιών της εταιρείας θα διπλασιάζονται. Το κριτήριο του ποσοστού δεν θα εφαρμόζεται σε έργα και δραστηριότητες που δεν έχουν οικονομικό χαρακτήρα. Η εξόφληση ή η ρύθμιση τελεσίδικων διοικητικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί για περιβαλλοντικές παραβάσεις θα αποτελεί προϋπόθεση για τη χορήγηση κρατικής επιχορήγησης σε ένα έργο ή δραστηριότητα ή για την υπαγωγή του σε καθεστώς κρατικής ενίσχυσης.

Όσον αφορά στις τέσσερις κατηγορίες των παραβάσεων, αυτές θα εξειδικευτούν αργότερα με Υπουργική Απόφαση. Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι τα όρια των διοικητικών προστίμων (κατώτατα και ανώτατα) και κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετικά με την επιβολή τους θα μπορούν να αναπροσαρμόζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Ποιοι θα ρίχνουν τις «καμπάνες»

Τα πρόστιμα και οι κυρώσεις θα επιβάλλονται κατόπιν εισήγησης των υπηρεσιών ή των αρμοδίων οργάνων, ως εξής:

α) Από τον οικείο Περιφερειάρχη, εφόσον το ύψος του προστίμου ανέρχεται έως και τις 200.000 ευρώ.

β) Από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εφόσον το πρόστιμο κυμαίνεται μεταξύ 200.000 ευρώ έως και 500.000 ευρώ.

γ) Από το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εφόσον το ύψος του προστίμου υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ.

Σε περίπτωση επιβολής προστίμου, μετά από περιβαλλοντική επιθεώρηση που διεξάγει η Γενική Διεύθυνση του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του ΥΠΕΝ, ανεξαρτήτως του ύψους του προστίμου η απόφαση θα εκδίδεται από το αρμόδιο όργανο του υπουργείου.

Ποιοι απειλούνται με «λουκέτο»

Αν μια επιχείρηση ή δραστηριότητα προκαλεί υποβάθμιση του περιβάλλοντος, μπορεί να της επιβληθεί προσωρινή απαγόρευση της λειτουργίας της μέχρις ότου ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποτρέπεται η ρύπανση. Παράλληλα, θα μπορεί να της επιβάλλεται και πρόστιμο, ίσο με το διπλάσιο των ημερήσιων ακαθάριστων εσόδων λειτουργίας και κατ’ ελάχιστον 500 ευρώ για κάθε ημέρα παράβασης της απαγόρευσης.

Ο αρμόδιος περιφερειάρχης θα έχει το δικαίωμα να επιβάλει και οριστική διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης, εάν αυτή δεν συμμορφώνεται προς τα μέτρα που έχουν υποδείξει οι αρμόδιες υπηρεσίες ή εάν η λήψη αποτελεσματικών μέτρων είναι ανέφικτη.

Τα πρόστιμα θα εισπράττονται υπέρ του “Πράσινου Ταμείου” και με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τα έσοδα που θα συγκεντρώνονται θα διατίθενται σε Δήμους και Περιφέρειες, στην περιοχή όπου προκλήθηκε η ρύπανση και θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικώς για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων αποκατάστασης, αναβάθμισης και προστασίας του περιβάλλοντος.