Mπροστά σε χρηματοπιστωτική κρίση made in China

Project Syndicate

Τα βλέμματα πολλών είναι στραμμένα στην Evergrande, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων στην Κίνα, η οποία προφανώς δεν μπορεί να αποπληρώσει περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια που οφείλει σήμερα σε τράπεζες, κατόχους ομολόγων, υπαλλήλους και προμηθευτές. Με τον γίγαντα των ακινήτων να βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεωκοπίας, ο κόσμος αναγκάζεται να σκεφτεί ένα σενάριο που δεν είχε σκεφτεί ποτέ σοβαρά: μια κατασκευασμένη στην Κίνα χρηματοπιστωτική κρίση. Οι παρατηρητές έσπευσαν να κάνουν παραλληλισμούς μεταξύ της Evergrande και των προηγούμενων κρίσεων. Κάποιοι τη συγκρίνουν με τη συντριβή της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers το 2008, η οποία προκάλεσε μια τεράστια τραπεζική και χρηματοπιστωτική κρίση. Αλλοι θυμούνται τη σχεδόν κατάρρευση του hedge fund Long Term Capital Management το 1998, όταν χρειάστηκε διάσωση από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ που έδρασε για την προστασία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αλλοι πάλι επικαλούνται την κατάρρευση της φούσκας ακινήτων της Ιαπωνίας τη δεκαετία του 1990.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ο συνδυασμός υπερβολικής μόχλευσης και υπερτιμημένων περιουσιακών στοιχείων προκάλεσε αστάθεια. Αλλά καμία περίπτωση δεν προσφέρει πραγματικά καλή εικόνα για την κατάσταση στην Evergrande, λόγω των ιδιαιτεροτήτων του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κίνας, το οποίο καθοδηγείται από την πολιτική και όχι από τις αγορές. Ενώ μια χώρα όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να προσφέρουν διάσωση όταν η οικονομική κατάρρευση φαίνεται επικείμενη, η Κίνα παρεμβαίνει τακτικά στις κεφαλαιαγορές και ανέχεται λίγους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι νομισματικές αρχές της Κίνας είναι επομένως πολύ έμπειρες στη διαχείριση των οικονομικών προβλημάτων των εγχώριων επιχειρήσεων, προστατεύοντας τις πληγείσες από τη μετάδοση, διασφαλίζοντας χαμηλό κόστος δανεισμού και παρέχοντας επιλεκτική διάσωση. Σχεδιάζοντας τέτοιες διασώσεις, οι κινεζικές αρχές είναι απίθανο να αγωνιούν για το ερώτημα αν μια εταιρεία είναι πραγματικά «πολύ μεγάλη για να αποτύχει», όπως έκαναν οι αμερικανικές αρχές τις ημέρες πριν από την πτώχευση της Lehman Brothers. Η Κίνα θα προτιμούσε να διακινδυνεύσει ηθικό κίνδυνο παρά να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Πάντως, ενώ το κινεζικό χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι πλέον συστημικά σημαντικό, δεν είναι σαφές αν το διεθνές δίχτυ χρηματοπιστωτικής ασφάλειας – που παρέχεται από διεθνή ιδρύματα, ιδίως το ΔΝΤ – έχει διευρυνθεί επαρκώς για να το αντιμετωπίσει. Θα ήταν αρκετά αυτά για να αποτρέψουν την καταστροφή σε περίπτωση συστημικής κρίσης στην Κίνα; Τελικά, πόσα γεγονότα χαμηλής πιθανότητας έχουν συμβεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες; Τουλάχιστον, η κρίση της Evergrande θα πρέπει να μας κάνει να πάψουμε να εφησυχάζουμε όσον αφορά τους παγκόσμιους χρηματοοικονομικούς κινδύνους. Πρέπει να οικοδομήσουμε ανθεκτικότητα, όχι να πολιτικοποιήσουμε την πολυμερή οικονομική αρχιτεκτονική. Και αν μια συστημική οικονομική κρίση πλήξει την Κίνα, πρέπει να γνωρίζουμε ποιος θα παρέμβει για να σώσει τον υπόλοιπο κόσμο – και πώς.

Η Πάολα Σουμπάτσι είναι καθηγήτρια διεθνών οικονομικών στο Queen Mary Global Policy Institute του University of London