Ο φαύλος κύκλος των ελλείψεων αγαθών και της ακρίβειας ενόψει χειμώνα

Η πανδημία έχει σπάσει τα νεύρα των εμπόρων και φαίνεται ότι βάλθηκε να τα σπάσει και των καταναλωτών. Μετά τις καραντίνες και τα λουκέτα που επέβαλαν οι κυβερνήσεις για να συγκρατήσουν την επέλαση του κορωνοϊού τα καταστήματα λιανικής αλλά και ο κλάδος του χονδρικού εμπορίου και οι αποθήκες βρέθηκαν με πλεονάσματα εμπορεύματος. Η ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας μετά από την πανδημική ύφεση ωθεί τα πράγματα στο άλλο άκρο: στις ελλείψεις αγαθών και συνακόλουθα στην ακρίβεια, διότι ανέκαθεν στην ελεύθερη οικονομία ό,τι ήταν δυσεύρετο στοίχιζε πιο ακριβά.

Τρόφιμα, ρούχα, παπούτσια, ενέργεια, έπιπλα, αλλά και ποδήλατα, ακόμα και αυτοκίνητα και βεβαίως παιχνίδια μοντέρνα ηλεκτρονικά και παραδοσιακά, η ζήτηση των οποίων εκτοξεύεται κάθε χρονιά την περίοδο των Χριστουγέννων, μετατρέπονται πλέον σε «αγαθά εν σπάνει», όπως έγραφαν τα εγχειρίδια Οικονομίας του 20ού αιώνα.

Ένας άνεμος πανικού αρχίζει να καταλαμβάνει παραγωγούς, εμπόρους και καταναλωτές, καθώς πληθαίνουν τα δημοσιεύματα στο διεθνή τύπο που καλούν τους καταναλωτές να επισπεύσουν τις χριστουγεννιάτικες αγορές τους. Διότι σε ένα δίμηνο τα ράφια των καταστημάτων θα είναι άδεια, λένε. Και όποιος θα θέλει οπωσδήποτε να ψωνίσει κάτι «χρονιάρες μέρες που είναι», θα πρέπει να κλείνει το μάτι στον έμπορο για να το ανεβάσει από κάτω, από την αποθήκη, από το «στοκ ασφαλείας» που θα έχει καβατζάρει για τους «καλούς πελάτες». Και να το χρυσοπληρώσει βέβαια, διότι ανέκαθεν σε περιόδους αναλόγων αναταραχών που οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αμβλύνονται (αν δεν παραλύουν…), η κερδοσκοπία ανθούσε.

Ραντεβού στις κάλτσες

Η γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» προσπάθησε να κωδικοποιήσει τα αγαθά που, όπως όλα δείχνουν, συν τω χρόνω θα γίνονται όλο και πιο δυσεύρετα στις ευρωπαϊκές αγορές τους χειμωνιάτικους μήνες που έρχονται. Προβλέπει λοιπόν ότι τα ρούχα, τα παπούτσια και επίσης οι… κάλτσες θα εξαφανιστούν σύντομα από τις προθήκες των καταστημάτων. Σε ό,τι αφορά τα παπούτσια, ο γενικός διευθυντής της Alliance du Commerce (μιας επαγγελματικής ένωσης χονδρεμπόρων και λιανεμπόρων της Γαλλίας) Γιοάν Πετιό αποκάλυψε ότι «σε ορισμένες μεγάλες αλυσίδες ενδυμάτων και υποδημάτων στην Ευρώπη μόνο το 30% με 40% των παραγγελιών από την Κίνα έχουν παραδοθεί».

Καλά, θα αντέτεινε κανείς. Παπούτσια παράγονται και στην Ιταλία και στη Γαλλία και στην Ελλάδα φυσικά, πολύ καλύτερα από τα κινέζικα. Πέραν του ότι στην Ευρώπη προέκυψε μείζονα έλλειψη οδηγών για να μεταφέρουν με τις νταλίκες τα εμπορεύματα, με τις ανατιμήσεις που έρχονται το διατυπωθέν επιχείρημα θα έμοιαζε με το γνωστό εκείνο της Μαρίας Αντουανέτας, η οποία λίγο πριν ξεσπάσει η Γαλλική Επανάσταση είχε αντιπροτείνει στο λαό που δεν είχε ψωμί για να φάει, να βολευτεί με παντεσπάνι.

Στην Ασία βέβαια δεν παράγουν σκαρπίνια και μποτάκια δερμάτινα, αλλά αθλητικά παπούτσια – οι δυτικές φίρμες είναι εξάλλου εκείνες που έχουν μεταφέρει εκεί την παραγωγή τους. Αλλά η Nike ήδη προανήγγειλε μείωση του τζίρου της κατά 5%, ενώ η Adidas έχει προαναγγείλει απώλειες εσόδων ύψους 500 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία ενδυμάτων H&M, επίσης, έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα είναι σε θέση να καλύψει τη ζήτηση των χειμερινών μηνών.

«Στην Κίνα τα εργοστάσια και τα λιμάνια κλείνουν μόλις εμφανίζονται λίγα κρούσματα Covid παραπάνω. Η παραγωγή διακόπτεται διαρκώς και οι τιμές εκτινάσσονται. Αλλά και η δια θαλάσσης μεταφορά ενός εμπορευματοκιβωτίου ενώ κόστιζε συνήθως από 1.500 έως 3.000 δολάρια, σήμερα γία να το φέρει κάποιος στην Ευρώπη πρέπει να πληρώσει από 15.000 έως 20.000 δολάρια», εξήγησε ο Γιοάν Πετιό. Εξυπακούεται ότι στα ύψη έχει εκτιναχθεί το κόστος της μεταφοράς εμπορευμάτων και από την Ινδία, το Βιετνάμ και άλλες χώρες της Ασίας που ειδικεύονται στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Οι βαμβακερές κάλτσες, αλλά και οι συνθετικές, θα κοστίζουν πιθανότατα όσο οι γυναικείες μεταξωτές τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Χωρίς τοστιέρα και iPhone

Έπιπλα «δια χειρός» σίγουρα θα υπάρχουν στην αγορά, αλλά αυτά αφορούν μόνο τις «Αντουανέτες». Στο χώρο των μεγάλων αλυσίδων επίπλων παρατηρούνται ήδη ελλείψεις. Στα τέλη Σεπτεμβρίου το ΙΚΕΑ είχε ήδη χτυπήσει το καμπανάκι του κινδύνου ανακοινώνοντας ότι το 20% των προϊόντων του σε ό,τι αφορά τα έπιπλα και τα μικρά αξεσουάρ σπιτιού στα καταστήματα της Γαλλίας βρίσκονταν σε έλλειψη. «Από την αρχή του 2021 παρατηρούμε μια σημαντική μείωση στη διαθεσιμότητα των προϊόντων», παραδέχεται το IKEA, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Αν πάντως το 80% των επίπλων που πωλούνται στη Γαλλία προέρχονται από την Ευρώπη, το πρόβλημα εν προκειμένω δεν μοιάζει ανυπέρβλητο, γράφει η «Figaro» – αφού βεβαίως θα πρέπει κανείς να βάλει πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη θα πρόσθετε κανείς. Αλλά σε ό,τι αφορά τις ηλεκτρικές μικρές ή και μεγάλες οικιακές συσκευές, που και στην Ευρώπη (ή στην Τουρκία) να κατασκευάζονται χρειάζονται πρώτες ύλες από την Ασία, το ζήτημα επάρκειας στην αγορά προοιωνίζεται σοβαρό.

Το ίδιο ισχύει, ευλόγως, με τις ηλεκτρονικές συσκευές που έρχονται από την Ασία, όπως είναι οι συσκευές κινητών τηλεφώνων, ταμπλετών, φορητών υπολογιστών, τηλεοράσεων ή παιχνιδιών βίντεο (κονσόλες). Ακόμα και στις ασιατικές χώρες η παραγωγή έχει μειωθεί λόγω ελλείψεων σε πρώτες ύλες και σε μικροεπεξεργαστές ασφαλώς, που οφείλονται εν πολλοίς στη διακεκομμένη λειτουργία πολλών εργοστασίων στο «άνοιξε-κλείσε» των λιμανιών λόγω Covid, που περιγράψαμε.

«Η Apple δεν μπορεί να παράξει περισσότερα 80 εκατ. iPhone το τρίμηνο αυτό, ενώ η ζήτηση φτάνει τα 90 εκατ. συσκευές. Πολλοί από όσους παράγγειλαν iPhone 13 στα τέλη Σεπτεμβρίου δεν το έχουν παραλάβει ακόμα. Με το σταγονόμετρο γίνονται και οι παραδόσεις του PlayStation 5, της δημοφιλούς κονσόλας της Sony», γράφει η γαλλική εφημερίδα.

Ορθοπεταλιές για ζέσταμα

Πανωφόρια, νιτσεράδες, λέβητες, θερμάστρες και άλλα θερμαντικά θα λείψουν ενόψει χειμώνα και οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα πρέπει να αρκεστούν σ’ αυτά που έχουν ήδη. Στα αγαθά παρελθόντων ετών δηλαδή, συμπεριλαμβανομένων μάλιστα και των ποδηλάτων. Κάτι που καθιστά άνευ ουσίας κάθε σκέψη που θα μπορούσε να κάνει κανείς ότι, ελλείψει σόμπας, θα μπορούσε να βγει για ορθοπεταλιές και να ζεσταθεί απολαμβάνοντας τουλάχιστον ένα καινούργιο ποδήλατο.

«Ένα ποδήλατο κατασκευάζεται από τουλάχιστον 80 εξαρτήματα που προμηθεύεται ο κατασκευαστής από τρίτες εταιρείες. Αν ένα από αυτά τα εξαρτήματα λείπει, οι παραδόσεις ποδηλάτων επηρεάζονται άμεσα», σημειώνει η διεθνής αλυσίδα καταστημάτων αθλητικών ειδών και αξεσουάρ Decathlon. Για κάποια μοντέλα οι καθυστερήσεις στην παράδοση μπορεί να φθάσουν και τις 500 ημέρες, σημειώνει η εταιρεία, αποκαλύπτοντας ότι τώρα πασχίζει να παραδώσει τις παραγγελίες του Μαΐου του 2020.

Και τα είδη σκι επίσης θα είναι εν ανεπαρκεία τους επόμενους μήνες και οι φανατικοί του αθλήματος θα πρέπει να αρκεστούν στον παλαιό τους εξοπλισμό. Όπως επίσης και οι λάτρεις του τέννις, οι οποίοι θα δυσκολευθούν να βρουν καινούργιες ρακέτες και ασφαλώς τα αθλητικά παπούτσια με τη μορφή του Στέφανου Τσιτσιπά και την ελληνική σημαία, που μόλις κυκλοφόρησαν.

Βιβλία, αλλά σε ποια τιμή;

Ωραία λοιπόν, θα συμπέραινε ένας βιβλιόφιλος. Ευκαιρία για να στραφεί περισσότερος κόσμος στην αγορά του βιβλίου! Τα βιβλία τυπώνονται κατά κανόνα στις χώρες που πωλούνται και διαβάζονται, κι αυτή είναι μια θετική πλευρά του Πύργου της Βαβέλ και της πολυγλωσσίας σε παγκόσμιο επίπεδο και ασφαλώς στην Ευρώπη, που «μετρά» 24 επίσημες γλώσσες!

Και η προμήθειες προϊόντων χάρτου, όμως, πλήττονται από τις συγκυρίες. Κι αυτό εξαιτίας μιας σειράς παραγόντων που επηρεάζουν σωρευτικά την αγορά και εκτινάσσουν στα ύψη τις τιμές όχι μόνο των βιβλίων (και των εφημερίδων, φευ…) αλλά όλων ανεξαιρέτως των προϊόντων χαρτιού, συμπεριλαμβανομένου και του χαρτιού υγείας. Όπως αποκαλύπτει ο «Figaro», η εταιρεία Essity που προμηθεύει τη γαλλική αγορά με τα χαρτιά υγείας Lotus και Okay, τους τελευταίους 8 μήνες η τιμή του χαρτοπολτού αυξήθηκε κατά 67%, ενώ η τιμή του κόστους των συσκευασιών αυξήθηκε κατά 50%.

«Καθώς περιορίζεται το στοκ στις αποθήκες, όλα τα προϊόντα χαρτιού ευρείας κατανάλωσης θα επηρεαστούν από τις αυξήσεις στις τιμές», σημειώνει στην εφημερίδα η γαλλική Συνομοσπονδία της Βιομηχανίας Χάρτου, Χαρτονιού και Κυτταρίνης. Υπενθυμίζεται ότι η κυτταρίνη είναι το οργανικό πολυμερές που βρίσκεται στη μεγαλύτερη αφθονία στον πλανήτη.

Ευκαιρία για δίαιτα

Όσο για τα τρόφιμα, η Εθνική Ένωση Προϊόντων Διατροφής της Γαλλίας (ΑΝΙΑ) δίνει στοιχεία για τις ανατιμήσεις που κατέγραψε από την αρχή του έτους έως τα τέλη Σεπτεμβρίου: σιτάρι 26%, έλαια 39%, ζάχαρη 14%, φρέσκα φρούτα 34%, πουλερικά 23%, καφές 52%…

Τις πρωτοφανούς μεγέθους αυτές αυξήσεις η ΑΝΙΑ τις αποδίδει στην αύξηση κατά 5, έως 51% που σημείωσαν οι πρώτες ύλες διατροφής το συγκεκριμένο εννεάμηνο και την εκτίναξη του κόστους των θαλασσίων μεταφορικών κατά 86%. Να μια καλή ευκαιρία για να κάνει κανείς δίαιτα, θα αντιπρότεινε μια σύγχρονη «Αντουανέτα».