Ψηφιακός Μετασχηματισμός και Ελλάδα 2.0 – Οδύσσεια ή Ιθάκη;

Ένα από τα βασικά ζητούμενα της εποχής είναι η μετάβαση της χώρας μας στην ψηφιακή οικονομία μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού της, ο οποίος μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην αλλαγή παραδείγματος στην ελληνική οικονομία, βάζοντας τις βάσεις για συνεχή και μακροπρόθεσμα οφέλη.

Τι μπορεί να προσφέρει όμως στη χώρα μας ένας επιτυχημένος ψηφιακός μετασχηματισμός; Για να έχει επιτυχίες το κάθε άτομο, η κάθε ομάδα, η κάθε εταιρεία, προσπαθεί να αξιοποιήσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει. Το ίδιο θα έπρεπε να επιζητούμε συνολικά και για την χώρα μας.

Ποια είναι λοιπόν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας σε σχέση με άλλες χώρες; Απάντηση: Η γεωγραφική της θέση, το κλίμα και ο (αρχαίος) πολιτισμός της. Κι ο τουρισμός και η ναυτιλία θα αναρωτηθεί κάποιος; Και μετά τι γίνεται; Αν ψάξουμε για άλλα συγκριτικά πλεονεκτήματα, ενδεχομένως θα βρούμε, αλλά θα δυσκολευτούμε. Το σίγουρο είναι, ότι η Ελλάδα δεν είναι χώρα, η οποία βασίζεται στην οικονομία της παραγωγής (όποιας μορφής) προϊόντων. Από μόνα τους όμως αυτά τα πλεονεκτήματα (γεωγραφική θέση, κλίμα, πολιτισμός) δεν φτάνουν για να έχουμε επιτυχίες, πράγμα το οποίο επιβεβαιώνεται από τον τουρισμό και τη ναυτιλία, όπου το μυαλό του Έλληνα τα αξιοποιεί, καταφέρνοντας να έχει αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα για τον ίδιο, αλλά και για την οικονομία της χώρας μας και κατ’ επέκταση για την κοινωνία μας.

Μήπως τελικά το μυαλό μας μπορεί να είναι ή να γίνει το βασικό συγκριτικό μας πλεονέκτημα; Τι χρειαζόταν ένα μυαλό μέχρι και την δεκαετία του 80 για να «πάει μπροστά»; Μεταφορικά ένα χαρτί κι ένα μολύβι για να γράψει αυτά που ξέρει. Μέχρι που μπορεί να πάει σήμερα ένας νέος αυτά τα εφόδια; Ούτε μέχρι την πόρτα της κρεβατοκάμαράς του.

Τι χρειάζονται σήμερα οι νέοι μας για να προκόψουν; Κατ’ ελάχιστον τέτοιες υποδομές, τόσο τηλεπικοινωνιών (γρήγορες ταχύτητες, απλή και ασφαλής πρόσβαση παντού), όσο και πληροφορικής, έτσι ώστε ν’ αναπτύξουν τις ικανότητές των, που θα τις αξιοποιήσουν σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς της οικονομίας, μιας και οι συγκεκριμένες υποδομές είναι πια το «οξυγόνο», που χωρίς αυτό δεν υπάρχει «ζωή».

Και βέβαια, το πιο σημαντικό, στοχευμένη εκπαίδευση. Πραγματική εκπαίδευση. Σε όλες τις σχολικές και πανεπιστημιακές βαθμίδες και όχι μόνο. Στους ενεργούς εργαζόμενους, τόσο στον ιδιωτικό τομέα, όσο και στο Δημόσιο, αλλά και στους ανέργους, ακόμα και στους ψηφιακά αναλφάβητους ηλικιωμένους με άμεσο στόχο την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλες και όλους. Κατ’ αυτό τον τρόπο θ’ αρχίσουμε να κτίζουμε και την αντίστοιχη ψηφιακή νοοτροπία, που θα μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή.

Και γιατί είναι τόσο σημαντικό να έχουμε αναπτύξει αυτή τη συγκεκριμένη ψηφιακή νοοτροπία; Που πάει η σκέψη μας όταν μιλάμε για design; Φυσικά στους Ιταλούς. Και ποια χώρα μας έρχεται στο μυαλό, όταν ξεκινάμε να λέμε Made in; Φυσικά, Germany. Για σκεφτείτε, όταν κάποιος αναφέρεται σε λογισμικό (Software), την βάση του ψηφιακού μετασχηματισμού και πιο συγκεκριμένα στην ανάπτυξή του, να το ταυτίζει με την Ελλάδα και τους Έλληνες;

Ουτοπία ή ρεαλιστικός στόχος; Η απάντηση εξαρτάται από εμάς και συγκεκριμένα από το κατά πόσο θα καταφέρουμε ν’ αξιοποιήσουμε την τεράστια ευκαιρία, που έχουμε μπροστά μας. Όχι αν, αλλά κατά πόσο θα το καταφέρουμε, αφού ήδη έχουμε ξεκινήσει, ενδεχομένως όμως δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει. Στο Δημόσιο η Ψηφιακή Διακυβέρνηση της χώρας δίνει, ίσως για πρώτη φορά, την αίσθηση στον πολίτη, ότι το κράτος, όχι μόνο λειτουργεί για τον πολίτη και όχι αντίστροφα, αλλά και ταυτόχρονα κάνει την δουλειά του άμεσα και αποδοτικά. Το gov.gr και η υλοποίηση της διαδικασίας του εμβολιασμού είναι οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις και αποτελούν ήδη παραδείγματα προς μίμηση και για άλλες χώρες.

Στον ιδιωτικό τομέα τεράστιες παγκόσμιες εταιρείες του ψηφιακού χώρου μετά από αξιολόγηση διαφόρων εναλλακτικών επιλέγουν την Ελλάδα και όχι άλλη χώρα για να επενδύσουν στην ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών, περιλαμβανομένων και Κέντρων Ανάπτυξης Λογισμικού. Microsoft, Cisco, Digital Realty, TeamViewer είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα εταιρειών, οι οποίες απασχολούν εξειδικευμένους Έλληνες και Ελληνίδες. Για να μην ξεχνούμε και τη ΝΟΚΙΑ, η οποία απασχολεί στην Αθήνα περισσότερους από 800 μηχανικούς στο Κέντρο Τεχνολογίας της. Τυχαίο;

Μήπως όμως κατ’ αυτό τον τρόπο θα «κινδυνεύσουμε» να αναπτύξουμε έναν μόνο κλάδο της οικονομίας και να εξαρτόμαστε από τα «πάνω και τα κάτω» του; Η ψηφιακή τεχνολογία δεν είναι μόνο ένας αυτόνομος κλάδος, αλλά αποτελεί όλο και πιο πολύ απαραίτητο συστατικό των περισσότερων τομέων της οικονομίας. Ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας στον χώρο της Ιατρικής είναι καθ’ οδόν, η αυτόνομη οδήγηση για το αυτοκίνητο του μέλλοντος δεν νοείται χωρίς το συγκεκριμένο «οξυγόνο», οι τεχνολογίες Big Data (Μεγάλων Δεδομένων) και AI (Τεχνητής Νοημοσύνης) αξιοποιούνται ήδη σήμερα για την βελτιστοποίηση της παραγωγής προϊόντων σε πολλούς τομείς, π.χ. τσιμέντου. Όλα αυτά υλοποιούνται σήμερα στην Ελλάδα από Έλληνες μηχανικούς, με την βοήθεια των οποίων η Pfizer υλοποιεί την επένδυσή της στη Θεσσαλονίκη, όπου θα λειτουργήσει το ένα ψηφιακό κέντρο (digital hub) ψηφιακής τεχνολογίας, τεχνητής νοημοσύνης και ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων. Από τα συνολικά έξι κέντρα παγκοσμίως, το ένα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Τυχαίο κι αυτό;

Είναι πραγματικά στα χέρια μας ή αν θέλουμε ν’ ακριβολογήσουμε, στο μυαλό μας, η δυνατότητα αξιοποίησης της τεράστιας ευκαιρίας, που θα μας βοηθήσει ν’ απογειώσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα το μυαλό μας στον ψηφιακό τομέα και να κάνουμε τη χώρα μας, για πρώτη φορά στην ιστορία της, πρωταγωνίστρια στον βασικό τομέα της της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, δηλ. στον ψηφιακό. Τα εργαλεία υπάρχουν. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης σε συνδυασμό με το Πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 είναι το εισιτήριο για τη διαδρομή του ψηφιακού μετασχηματισμού. Το ταξίδι όμως της διαδρομής αυτής εξαρτάται απ’ όλους μας να γίνει η Ιθάκη του Καβάφη και όχι μια νέα Οδύσσεια.

Ας το κάνουμε πραγματικότητα!

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι να ‘ναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Πάντα στον νου σου να ‘χεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.

Απόσπασμα από το ποίημα Ιθάκη του Κ. Καβάφη

Ο Γιάννης Γούσης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων