Eurobank – Οι αβεβαιότητες για την πορεία της ανεργίας στην Ελλάδα

Αβεβαιότητες για την πορεία της ανεργίας τόσο λόγω της ενεργειακής κρίσης όσο και εξαιτίας της επικείμενης άρσης των μέτρων στήριξης της κυβέρνησης «βλέπει» η Eurobank, σε ανάλυσή της. Από εκεί και πέρα, σημαντικό ζήτημα θα αποτελέσει και το δημογραφικό πρόβλημα

Όπως αναφέρει στην έκδοση της έκθεσής της «7 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ», στη βραχυχρόνια περίοδο, πέραν των εξελίξεων στο μέτωπο της πανδημίας, εστίες αβεβαιότητας για την περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα, είναι η άνοδος του κόστους παραγωγής λόγω της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και η αντίδραση του ιδιωτικού τομέα στην άρση των μέτρων στήριξης της κυβέρνησης όταν αυτή συμβεί.

Στη μεσοπρόθεσμη περίοδο, το πρόβλημα εστιάζεται στο τρέχον υψηλό ποσοστό διαρθρωτικής ανεργίας και στις μόνιμες πληγές που μπορεί να έχει δημιουργήσει η πανδημία.

Τα στοιχεία και η σύγκριση

Το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα, μειώθηκε στο 13,9% του εργατικού δυναμικού τον Αύγουστο 2021 από 14,0% τον Ιούλιο 2021 και 16,9% τον Αύγουστο 2020. Η εν λόγω τιμή είναι η μικρότερη από τον Οκτώβριο 2010, ενώ η αντίστοιχη ετήσια πτώση – 3,1 ποσοστιαίες μονάδες – είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί από τότε που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Βάσει της παρατήρησης του Αυγούστου 2021, η ελληνική οικονομία έχει το 2ο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών μελών (ΕΕ-27).

Στην πρώτη θέση, έστω και οριακά, είναι η Ισπανία (14,0%), ενώ μετά την Ελλάδα ακολουθούν: Ιταλία 9,3%, Σουηδία 8,8%, Γαλλία 8,0%, Κροατία 7,6%, Ευρωζώνη 7,5%, Λιθουανία 7,2%, Φινλανδία 7,2%, Λετονία 7,1%, ΕΕ-27 6,8%, Ιρλανδία 6,5%, Σλοβακία 6,5%, Βέλγιο 6,4%, Πορτογαλία 6,4%, Εσθονία 6,2%, Αυστρία 6,1%, Βουλγαρία 5,6%, Λουξεμβούργο 5,5%, Ρουμανία 5,2%, Δανία 4,4%, Κύπρος 4,4%, Ουγγαρία 4,2%, Σλοβενία 3,9%, Γερμανία 3,6%, Πολωνία 3,4%, Μάλτα 3,2%, Ολλανδία 3,2% και Τσεχία 2,9% . Τέλος, τον Αύγουστο 2021, το ποσοστό ανεργίας σε 17 χώρες της ΕΕ-27 ήταν υψηλότερο σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2019 (1 ποσοστιαία μονάδα κατά μέσο όρο), σε 8 ήταν μικρότερο (0,8 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο) και σε δύο παρέμεινε αμετάβλητο (Σλοβενία και Ολλανδία).

Η ετήσια μείωση του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα τον Αύγουστο 2021 αντικατοπτρίζεται στην αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων κατά 5,9% YoY (227,0 χιλιάδες άτομα) και στη συρρίκνωση του αριθμού των ανέργων κατά 16,4% YoY (128,3 χιλιάδες άτομα). Τα εν λόγω αποτελέσματα ισοδυναμούν με αύξηση του εργατικού δυναμικού κατά 2,1% YoY (98,7 χιλιάδες άτομα). Εξάγεται το συμπέρασμα, ότι ένα μέρος των ατόμων που εξήλθαν του εργατικού δυναμικού εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων επέστρεψε και ταξινομήθηκε στην απασχόληση . Αναλυτικά, το ποσοστό συμμετοχής, δηλαδή ο λόγος του εργατικού δυναμικού προς τον πληθυσμό, διαμορφώθηκε στο 60,1% τον Αύγουστο 2021 (55,6% τον Ιανουάριο 2021), ελαφρώς υψηλότερα σε σύγκριση με τον προ πανδημίας μακροχρόνιο μέσο όρο (59,3%, ).

Αναντίρρητα, η ενίσχυση της απασχόλησης, η μείωση της ανεργίας και η αύξηση του εργατικού δυναμικού, συνδέονται με τη δημοσιονομική παρέμβαση της κυβέρνησης, τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων από το 2ο τρίμηνο 2021 και την καλύτερη του αναμενομένου πορεία του κλάδου του τουρισμού. Η επίδοση του τελευταίου ασκεί επιδράσεις και σε άλλους τομείς της ελληνικής οικονομίας όπως στη μεταποίηση. Σύμφωνα με την τελευταία δημοσίευση της Τραπέζης της Ελλάδος (21/10/21), τα τουριστικά έσοδα τον Αύγουστο 2021 ανήλθαν στα €3,1 δισεκ. σε τρέχουσες τιμές, υψηλότερα κατά 2,3 φορές σε σχέση με τον Αύγουστο 2020 και στο 75,8% των αντίστοιχων εισπράξεων τον Αύγουστο 2019. Στο οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021 διαμορφώθηκαν στα €6,6 δισεκ., αυξημένα κατά 2,4 φορές σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2020 και στο 49,8% των αντίστοιχων εσόδων την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2019.

Τα μέτρα και η ενεργειακή κρίση

Σύμφωνα με το Προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2022, η αποζημίωση ειδικού σκοπού των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τίθενται σε προσωρινή αναστολή (περιλαμβάνονται πληρωμές δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων) και αποζημιώσεις καλλιτεχνών, εργαζομένων σε εποχικά επαγγέλματα και ειδικών κατηγοριών επαγγελμάτων εκτιμώνται στα €2.130 εκατ. σε ταμειακή βάση το 2021. Επιπρόσθετα, η κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών επί του ονομαστικού μισθού, των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τίθενται σε προσωρινή αναστολή εκτιμώνται στα €1.075 εκατ. σε ταμειακή βάση το 2021.

Σε θεωρητικό επίπεδο, η διαταραχή της ενεργειακής κρίσης προκαλεί στασιμοπληθωρισμό. Υπό το πλαίσιο ανάλυσης του κλασικού υποδείγματος της αγοράς εργασίας, η αύξηση του κόστους της ενέργειας μειώνει την παραγωγικότητα της εργασίας, μειώνει τη ζήτηση εργασίας και με δεδομένη την προσφορά εργασίας, ο πραγματικός μισθός, η απασχόληση και το προϊόν κινούνται καθοδικά.

Τέλος, στη μακροπρόθεσμη περίοδο, ο κύριος παράγοντας ανησυχίας – σε ότι αφορά τη συνεισφορά της απασχόλησης στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης – είναι το δημογραφικό (συρρίκνωση του πληθυσμού 15-74 ετών κατά 625,7 χιλιάδες άτομα τα τελευταία 12 χρόνια, . Ως εκ τούτου, το τρίπτυχο, 1ον επιστροφή στην κανονικότητα και στη δημοσιονομική σταθερότητα με αξιόπιστες πολιτικές χωρίς ωστόσο να υπονομεύεται η τρέχουσα ανάκαμψη, 2ον διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και 3ον κίνητρα για την ανακοπή της πτωτικής πορείας του πληθυσμού, δύναται να έχει θετικές επιδράσεις στην απασχόληση.