Φυσικές καταστροφές στην Ελλάδα – Ζημιές εκατομμυρίων σε τουρισμό, κίνδυνος για τραπεζικά δάνεια και εισοδήματα

Ο τουρισμός είναι άρρηκτα συνυφασµένος µε το κλίµα καθώς τα ακραία καιρικά φαινόµενα επηρεάζουν την τουριστική βιοµηχανία. Οι µεσογειακές χώρες ειδικότερα, είναι από τις πλέον πιο τρωτές περιοχές στον πλανήτη που αναµένεται να αντιµετωπίσουν µια σειρά δυσµενών επιπτώσεων όπως καυσωνες, ξηρασία. Σύμφωνα με τα πορίσματα του πανευρωπαϊκού  προγράμματος PESETA σε περίπτωση που η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2,5 Μεσόγειο (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), θα προκύψει μείωση των διανυκτερεύσεων κατά 1% και απώλειες εσόδων της τάξης των 825 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Σε περίπτωση που η αύξηση αυτή ξεπεράσει τους 5 βαθμούς Κελσίου, οι απώλειες εσόδων θα αγγίξουν σχεδόν τα 5 δισ. ευρώ ετησίως. 

Σύμφωνα με μελέτη της διαΝΕΟσις η αύξηση της θερμοκρασίας και των ημερών καύσωνα (άνω των 35 οC) θα είναι εντονότερη σε ορισμένες περιοχές όπως το Ηράκλειο Κρήτης (αύξηση κατά 10-15 ημέρες) και η Ρόδος (αύξηση κατά 10 ημέρες). Παράλληλα, οι τροπικές νύχτες με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 20ο C θα αυξηθούν περισσότερο στα νησιά σε σχέση με τις ηπειρωτικές περιοχές (π.χ. περίπου 40 επιπλέον τροπικές νύχτες στη Ρόδο και τα Χανιά). Ωστόσο, αναμένεται επιμήκυνση της θερινής περιόδου (π.χ. κατά 30 ημέρες στην Κρήτη) με αντίστοιχη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και μείωση της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού. Οι επιπτώσεις στα νησιά αναμένεται να μεταβάλουν τα πρότυπα επιλογής τουριστικών προορισμών, ενώ παράλληλα απαιτούν περαιτέρω επενδύσεις για την αντικατάσταση/μεταφορά τουριστικών υποδομών, κάτι που συνεπάγεται σημαντικό οικονομικό κόστος για τον κλάδο. Το συνολικό κόστος από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και μόνο υπολογίζεται στο 2% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας. 

Το συνολικό κόστος είναι δυνατόν να φτάσει τα 701 δισ. ευρώ έως το 2100 σύμφωνα με έρευνα της Επιτροπης Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) για την Τράπεζα της Ελλάδος. Το κόστος μαμουθ αιτιολογείται καθώς το ΑΕΠ της Ελλάδας μπορεί να μειώνεται κατά 2% σε ετήσια βάση μέχρι το 2050 και ακόμη περισσότερο μέχρι το 2100. 

Τα πρόσφατα κλιματολογικά stress tests της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έδειξαν ότι πάνω από το 60% των τραπεζικών δανείων στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία εκτίθενται σε υψηλό φυσικό κίνδυνο, ο οποίος ορίζεται ως πιθανότητα άνω του 1% μια επιχείρηση να έχει πρόβλημα σε ένα χρόνο από πυρκαγιά κλπ.  Η Ελλάδα είναι στην κορυφή της λίστας με περισσότερο από το 90% των τραπεζικών δανείων να είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο 20%. 

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην αγροτική παραγωγή αναμένεται να μειώσουν κατά 1% το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών έως το 2050, ενώ στη Νότια Ευρώπη η καλλιέργεια σιταριού, καλαμποκιού και ζαχαροτεύτλων μπορεί να μειωθεί έως και 50%. Αυτό θα προκαλέσει μείωση του εισοδήματος των παραγωγών και αντίστοιχα μείωση της τιμής των εκτάσεων έως το 80%.