Ιταλία – Θα ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ το «ενεργειακό πακέτο» του Μάριο Ντράγκι

Αρκετά δαπανηρότερο από το γαλλικό «ενεργειακό επίδομα» των 3,8 δισ. ευρώ θα είναι το αντίστοιχο «πακέτο» που ετοιμάζει η κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία για να βοηθήσει τις ασθενέστερες οικονομικές τάξεις να ανταπεξέλθουν το κύμα ακρίβειας που έχει ενσκήψει στην Ευρώπη και εν πολλοίς σε ολόκληρο τον κόσμο εξαιτίας κυρίως της εκτίναξης των τιμών ενέργειας και των αναταράξεων που έχει προκαλέσει η ανάκαμψη από την πανδημική κρίση στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.

Ο «λογαριασμός» για την κυβέρνηση της Ρώμης θα ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με δημοσίευμα της ιταλικής εφημερίδας «Il Messaggero» που επικαλείται κυβερνητικούς αξιωματούχους. Η κυβέρνηση Ντράγκι έχει ήδη βάλει στην άκρη από το Σεπτέμβριο 3 δισ. ευρώ για να εφαρμόσει ένα σχέδιο αρωγής και ελάφρυνσης των πιο ευάλωτων οικονομικά νοικοκυριών από το αυξημένο κόστος για ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και εν γένει καύσιμα έως τα τέλη του τρέχοντος έτους.

Οι αξιωματούχοι που μίλησαν στην εφημερίδα αποκάλυψαν ότι η κυβέρνηση μελετά την εξασφάλιση «τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ επιπλέον» για τον σκοπό αυτό, προκειμένου να εκταμιευθούν το 2022. Η πρόβλεψη θα περιληφθεί στον προϋπολογισμό για τον επόμενο χρόνο που ετοιμάζει η κυβέρνηση Ντράγκι.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, δικαιούχοι του «ενεργειακού επιδόματος» που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης της Ρώμης θα είναι περισσότερα από 5,5 εκατ. νοικοκυριά αλλά και περίπου 6 εκατ. μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις στη χώρα, που πλήττονται περισσότερο από την ενεργειακή ακρίβεια.

Σημειωτέον ότι το επίδομα θα δοθεί επιπλέον των άλλων μέτρων οικονομικής ελάφρυνσης που έχει από τον προηγούμενο μήνα αποφασίσει η κυβέρνηση και τα οποία περιλαμβάνουν την απάλειψη μιας σειράς επιβαρύνσεων στους λογαριασμούς ενέργειας, μειώσεις φόρων και αύξησης των «μπόνους» ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου στους πιο ευάλωτους καταναλωτές.

Ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι έχει εδώ και εβδομάδες διευκρινίσει ότι τα μέτρα της κυβέρνησής του θα καλύψουν ποσοστό μεγαλύτερο του 20% του συνόλου των λογαριασμών ενέργειας των Ιταλών. Οι αυξήσεις στα τιμολόγια είναι πρόσκαιρες, είπε ο Ντράγκι, και πρόσθεσε ότι αν δεν ληφθούν μέτρα η αύξηση στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε να φθάσει το 40% το τελευταίο τρίμηνο του 2021 που διανύουμε, ενώ η αύξηση στο κόστος φυσικού αερίου θα φθάσει το 30%.

Την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζαν Καστέξ εξήγγειλε τη χορήγηση μιας εφάπαξ «ενεργειακής επιταγής» των 100 ευρώ σε 38 εκατ. πολίτες που κερδίζουν έως 2.000 το μήνα, ανεξάρτητα από το συνολικό εισόδημα της οικογένειάς τους. Όπως σημείωσε ο γαλλικός τύπος, βάσει των κυβερνητικών εξαγγελιών, πολλοί Γάλλοι θα βρεθούν δικαιούχοι δύο ή και περισσοτέρων «ενεργειακών επιταγών» και ως εκ τούτου το κονδύλι των 3,8 δισ. ευρώ που προϋπολόγισε η γαλλική κυβέρνηση θα αποδειχθεί ανεπαρκές.

Η δαπανηρή τραπεζική κρίση

Σύμφωνα με το Reuters, στην Ιταλία οι αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος περιορίστηκαν στο 9,9% το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου χάρη στις κυβερνητικές παρεμβάσεις προς τη «μη-απελευθερωμένη» αγορά ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας, που στοίχισαν 1,2 δισ. ευρώ. Δίχως τις παρεμβάσεις αυτές, που περιόρισαν τα συστημικά κόστη, οι αυξήσεις υπολογίζεται ότι θα ξεπερνούσαν το 20%.

Σημειωτέον ότι η κυβέρνηση του πρώην προέδρου της Ευρωτράπεζας Ντράγκι έχει να αντιμετωπίσει μια μείζονα τραπεζική κρίση που σοβεί εδώ και χρόνια στη χώρα και η οποία επιβαρύνει διαρκώς δισεκατομμύρια ευρώ τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η τελευταία πράξη στην ιταλική τραπεζική κρίση παίχθηκε μόλις προ ολίγων ωρών, όταν η τράπεζα UniCredit κατόπιν συνεννοήσεως φυσικά με την κυβέρνηση, ανακοίνωσε ότι ναυάγησαν οι διαπραγματεύσεις για την εξαγορά της Monte dei Paschi di Siena (MPS), καθώς η ανακεφαλαιοποίηση της υπερχρεωμένης (και κρατικοποιημένης) τράπεζας κρίθηκε πολύ δαπανηρή για την κυβέρνηση.

Το ιταλικό υπουργείο Οικονομικών δεν φερόταν πρόθυμο να ανεβάσει τα κεφάλαια που απαιτούνταν πολύ περισσότερο από την αρχική του πρόβλεψη για εκταμίευση 2 με 2,5 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με το Reuters, η UniCredit για να ολοκληρώσει τη συμφωνία απαιτούσε ανακεφαλαιοποίηση της τάξεως των 7 δισ. ευρώ.

Πανευρωπαϊκές εκτροπές

«Απαιτείται κινητοποίηση σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να τονωθεί η αγοραστική δύναμη του καταναλωτικού κοινού», είπε ο Ντράγκι. Την ανάγκη για ευρωπαϊκή κινητοποίηση έχει επισημάνει όμως και ο ισπανός ομόλογός του, Πέδρο Σάντσες, ο οποίος έχει απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει μια γενική κατεύθυνση προς τα κράτη-μέλη για συντονισμένη αντίδραση στις αυξήσεις των ενεργειακών τιμών, δίχως να τεθούν «υπό δοκιμασία» οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ.

Οι παρεκκλίσεις από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, εξαιτίας των έκτακτων κοινωνικών αναγκών και της οικονομικής ύφεσης που έφερε η πανδημία, αποτελούν μια αναπόδραστη πραγματικότητα για σχεδόν ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις της ΕΕ. Από το πρώτο τρίμηνο του 2021 ο μέσος όρος του ευρωπαϊκού δημοσίου χρέους έχει ξεπεράσει το 100% του κοινού ΑΕΠ των «27» για πρώτη φορά στη δημοσιονομική ιστορία της ΕΕ.

Ειδικότερα το δημόσιο χρέος της Ιταλίας υπολογίζεται (από την Κομισιόν) ότι θα ξεπεράσει το 155% του ΑΕΠ στα τέλη του τρέχοντος έτους. Ως ποσοστό του ΑΕΠ υπολείπεται μόνο του ελληνικού (που έχει ξεπεράσει το 200%), αλλά σε μέγεθος έφθασε τον περασμένο Ιούλιο στα 2,726 τρισ. ευρώ και συναγωνίζεται πλέον το γαλλικό (2,762 το δεύτερο τρίμηνο του 2021).

Ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, το γαλλικό χρέος υπολογίζεται ότι δεν θα ξεπεράσει το 118% στα τέλη του τρέχοντος έτους. Είναι όμως σχεδόν υπερδιπλάσιο του 60% που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας, όριο το οποίο έχει ξεπεράει πλέον σαφώς και η Γερμανία – υπολογίζεται να διαμορφωθεί στο 73% του ΑΕΠ στα τέλη του 2021. Σε απόλυτη τιμή, όμως, ξεπερνά σαφώς το γαλλικό και το ιταλικό, έχοντας ξεπεράσει τα 2.780 τρισ. ευρώ ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, που ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν ακόμα κάτω από 70%.

Πολιτικοί παρατηρητές σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες συμφωνούν ότι το τοπίο σε ό,τι αφορά τη συντονισμένη (ή όχι) ευρωπαϊκή στρατηγική αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας θα ξεκαθαρίσει μετά το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στο Βερολίνο.