Φώφη Γεννηματά – Η διαδρομή που χάραξε

«Δεν μπορώ να το συνειδητοποιήσω». Αυτή είναι η φράση που ακούγεται σήμερα περισσότερο για την Φώφη Γεννηματά. Και μάλιστα, όχι από τα πολιτικά στελέχη, τους συντρόφους και συνεργάτες της, ούτε από τα οργανωμένα μέλη του ΚΙΝΑΛ, αλλά από τον απλό κόσμο, από τους ανθρώπους που, ακόμη κι αν διαφωνούσαν με τις αντιλήψεις και την πολιτική της, τους είχε κερδίσει το χαμόγελο και η ευγένειά της.

Γιατί αυτά τα δύο ήταν που χαρακτήριζαν περισσότερο την Φώφη Γεννηματά: το χαμόγελο και η ευγένεια.

Ωστόσο, θα ήταν λάθος να πιστέψει κανείς ότι ήταν ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων – με την έννοια της έλλειψης δυναμισμού – στην πολιτική, γιατί δεν ισχύει.

Η Φώφη Γεννηματά ήταν πολύ δυναμική στην πολιτική της σταδιοδρομία, αλλά και «αρχηγική» ως προσωπικότητα. Δεν θα μπορούσε να κάνει αλλιώς, εξάλλου, σε ένα χώρο βασικά ανδροκρατούμενο, από τη στιγμή που δεν αρκέστηκε σε μία θέση βουλευτή, αλλά διεκδίκησε και κέρδισε την ηγεσία ενός ιστορικού κόμματος – του ΠΑΣΟΚ – και, στη συνέχεια, ενός συνασπισμού κομμάτων, υπό την «ομπρέλα» του ΚΙΝΑΛ.

Οι «σταθμοί» στην πολιτική της ζωή: Η αγάπη για την Αυτοδιοίκηση

Όταν η Φώφη Γεννηματά εξελέγη, το 2002, υπερνομάρχης Αθηνών – Πειραιώς, θέση στην οποία επανεξελέγη το 2006, πολλοί ήταν εκείνοι που, αστειευόμενοι, έλεγαν ότι η μόνη της αρμοδιότητα ήταν το… Πεδίον του Άρεως.

Και πράγματι, τυπικά, έτσι ήταν. Παρ’ όλα αυτά, η ενασχόληση της με την υπερνομαρχία και τα θέματα της αυτοδιοίκησης ήταν εξαιρετικά ενεργή και, μέσα σε λίγα χρόνια, κατάφερε να εισχωρήσει σε αυτό τον σημαντικό τομέα για τα κοινά όσο λίγοι αιρετοί.

Μάλιστα, την περίοδο 2003-2007 διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας.

Παρότι προχώρησε πολιτικά, έγινε αναπληρώτρια υπουργός και αργότερα πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, η Φώφη Γεννηματά δεν εγκατέλειψε ποτέ την αυτοδιοίκηση.

Γι΄ αυτό και έτρεψε ανά την επικράτεια, κάθε φορά που περιοχές της χώρας αντιμετώπιζαν – σε τοπικό επίπεδο – σοβαρά προβλήματα.

Σε φυσικές καταστροφές, μετά από φονικές πυρκαγιές και πλημμύρες, η Φώφη Γεννηματά έκανε πάντα περιοδείες στις πληγείσες περιοχές, έχοντας ένα πλεονέκτημα που δεν είχαν οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί – την στενή επαφή της με τους τοπικούς άρχοντες, αλλά και με τον κόσμο.

Η απογοήτευση της αναμενόμενης επανόδου στη Βουλή

Μπορεί να έγινε σε νεαρή ηλικία βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, ήταν μόλις 36 ετών όταν εξελέγη βουλευτής Α’ Αθήνας το 2000, ωστόσο, έμεινε μόνο για δύο χρόνια στα έδρανα της Βουλής, καθώς το 2002 ανέλανε καθήκοντα υπερνομάρχη Αθηνών – Πειραιώς.

Έτσι, όταν το 2007 παραιτήθηκε από τη θέση της προέδρου της υπερνομαρχίας, αφού ο τότε προέδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου, αποφάσισε να τη θέσει επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας, πολλοί θυμούνται την Φώφη Γεννηματά να μπαίνει με ενθουσιασμό στα γραφεία του κόμματος στη Χαριλάου Τρικούπη, έτοιμη για νέες πολιτικές μάχες, ξανά από τα έδρανα του Κοινοβουλίου.

Ωστόσο, με απόφαση του Αρείου Πάγου που εξέτασε τη νομιμότητα της υποψηφιότητάς της, η Φώφη Γεννηματά αποκλείστηκε από την εκλογική διαδικασία λόγω κωλύματος, καθώς δεν μπορούσε να συμμετάσχει στις εκλογές κατά την προβλεπόμενη διάρκεια της θητείας της στην υπερνομαρχία, παρότι είχε παραιτηθεί.

«Έχουμε να κάνουμε με μια παλιά, πολύ παλιά και αδίστακτη Δεξιά. Ο δημοκρατικός κόσμος της χώρας θα πρέπει να αντιδράσει. Υπομονή, έμειναν μόνο δεκαπέντε ημέρες. Δύναμη και αισιοδοξία», ήταν η δήλωση της Φώφης Γεννηματά, μετά την απόφαση του αποκλεισμού της,

Εκείνη την περίοδο, το ΠΑΣΟΚ είχε αποδώσει σε «δικαστικό πραξικόπημα» τον αποκλεισμό της Φώφης Γεννηματά από το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του Κινήματος, με τον Γιώργο Παπανδρέου να θέτει ως πρώτο στόχο της κυβέρνησής του την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και την ακομμάτιστη λειτουργία της.

Η επισήμανση του ΠΑΣΟΚ είχε να κάνει με το γεγονός ότι «ουδέποτε στα 33 χρόνια της μεταπολίτευσης (σ.σ. το 2007), ο Άρειος Πάγος παρενέβη και έκρινε θέμα ασυμβίβαστου για υποψήφιο βουλευτή και, μάλιστα, επικεφαλής ψηφοδελτίου Επικρατείας».

Το προσωπικό «στοίχημα» στο υπουργείο Υγείας

Όπως είναι γνωστό, το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, μετά τις εκλογές του 2004, έχασε και τις εκλογές του 2007 από τη ΝΔ του Κώστα Καραμανλή.

Δύο χρόνια αργότερα, όμως, το 2009, το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις πρόωρες εκλογές και σχηματίζει μία «δυνατή» κοινοβουλευτική ομάδα 160 βουλευτών.

Ο Γιώργος Πανανδρέου επέλεξε την Φώφη Γεννηματά για τη θέση της υφυπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης – μία θέση που ένιωθε σαν στο «σπίτι της», αφού το όνομα του πατέρα της, Γιώργου Γεννηματά, ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με το συγκεκριμένο υπουργείο και, κυρίως, με τη δημιουργία του ΕΣΥ.

Η αναβάθμιση του συστήματος Υγείας έγινε τότε το προσωπικό της «στοίχημα».

Ωστόσο, δεν έμεινε πολύ σε αυτή τη θέση, αφού ανέλαβε καθήκοντα στις 7 Οκτωβρίου του 2009 και αποχώρησε στις 7 Σεπτεμβρίου του 2010, καθώς αναβαθμίστηκε σε αναπληρώτρια υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων και, ένα χρόνο αργότερα, ανέλαβε καθήκοντα αναπληρώτριας υπουργού Εσωτερικών επί κυβέρνησης Λουκά Παπαδήμου.

Εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ, επί Βενιζέλου

Μετά από μεγάλη εσωκομματική εσωστρέφεια, ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναλαμβάνει την προεδρία του ΠΑΣΟΚ το 2012 και της προτείνει να αναλάβει τη θέση της εκπροσώπου Τύπου του κόμματος.

Όσοι την ήθελαν να είναι παραδοσιακά πιο «κοντά» στον Γιώργο Παπανδρέου, παραξενεύθηκαν που δέχτηκε να γίνει εκπρόσωπος Τύπου στο «ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου».

Ωστόσο, η Φώφη Γεννηματά πάλευσε πάντα για την ενότητα του χώρου. Και με αυτό το πνεύμα, παραιτήθηκε από υπουργός στις 27 Μαρτίου του 2012 και είπε το «ναι», αναλαμβάνοντας την εκπροσώπηση του ΠΑΣΟΚ, σε μία περίοδο που αποδείχτηκε εξαιρετικά δύσκολη για το κόμμα.

Στις διπλές εκλογές εκείνης της χρονιάς, το ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο δεν κέρδισε την πρώτη θέση, αλλά για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, έχασε και το ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με τον ΣΥΡΙΖΑ να εκλέγεται δεύτερο κόμμα και το ΠΑΣΟΚ να καταλαμβάνει την τρίτη θέση, καταγράφοντας τεράστια πτώση στο εκλογικό του ποσοστό.

Να σημειωθεί ότι και πάλι δεν μπόρεσε να εκλεγεί βουλετής η Φώφη Γεννηματά, καθώς ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε θέσει επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ τον Ολυμπιονίκη Πύρρο Δήμα, με την Γεννηματά να μπαίνει στη δεύτερη θέση (σ.σ. μόνο στο Επικρατείας θα μπορούσε να μπει, γιατί αν διεκδικούσε κάποια εκλογική έδρα, θα έπρεπε να παραιτηθεί ή, μάλλον, να μην δεχτεί καν τη θέση της εκπροσώπου Τύπου του κόμματος).

Τα χαμηλά εκλογικά ποσοστά του ΠΑΣΟΚ, όμως, δεν επέτρεψαν στο κόμμα να εκλέξει και δεύτερο βουλευτή από το Επικρατείας.

Ως εκπρόσωπος Τύπου, πάντως, η Φώφη Γεννηματά «έχτισε» καλές και έντιμες σχέσεις με τους δημοσιογράφους, προσπαθώντας να «επικοινωνήσει» τις επιδιώξεις του ΠΑΣΟΚ, σε μία αρνητική συγκυρία.

Στο «αντρικό» υπουργείο Άμυνας

Μία ακόμη πρωτιά που κατέγραψε η Φώφη Γεννηματά ήταν ότι έγινε η πρώτη γυναίκα που, με τον ανασχηματισμό της 25ης Ιουνίου 2013 της κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά (σ.σ. συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ), επιλέχθηκε για το αξίωμα της αναπληρώτριας υπουργού Εθνικής Άμυνας, θέση την οποία διατήρησε μέχρι τις επόμενες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015.

Όσοι προέβλεπαν ότι «ξαπόστειλαν την Φώφη» στο υπουργείο Άμυνας, έπεσαν έξω. Ακόμη τη θυμούνται με χαμόγελο οι επιτελείς του… «στρατοκρατούμενου» υπουργείου, στο οποίο υπήρξε μάχιμη.

Η πρώτη γυναίκα αρχηγός κόμματος

Τον Ιούνιο του 2015, με ένα ΠΑΣΟΚ στα όρια της διάλυσης, αφού στις εκλογές του Ιανουαρίου, επί προεδρίας Βενιζέλου, κατέγραψε για πρώτη φορά μονοψήφιο ποσοστό, καταλαμβάνοντας την… έβδομη και τελευταία θέση στο Κοινοβούλιο, η Φώφη Γεννηματά τον διαδέχεται στην ηγεσία και γίνεται η πρώτη γυναίκα αρχηγός κόμματος.

Και καταφέρνει μέσα σε τρεις μήνες, να το ανεβάσει στην τέταρτη θέση, με την σύμπραξη ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, που κατέβηξαν με κοινό ψηφοδέλτιο στις εκλογές, με το όνομα «Δημοκρατική Συμπαράταξη».

Η μάχη για την επικράτηση της Κεντροαριστεράς και το ΚΙΝΑΛ

Τον Ιούλιο του 2017, η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Φώφη Γεννηματά, από το βήμα του συνεδρίου της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου ενιαίου κεντροαριστερού φορέα στην Ελλάδα, πριν από το τέλος του έτους.

Πρόθεσή της ήταν να μεγαλώσει, όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τον χώρο της Κεντροαριστεράς, με ένα νέο πολιτικό φορέα που θα τον εκπροσωπήσει και στον οποίο θα βρούν στέγη πολίτες, οι οποίοι ανήκουν σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα – από την οικολογία και την Αριστερά, μέχρι το Κέντρο.

Έτσι, το καλοκαίρι του 2017, ο Σταύρος Θεοδωράκης, επικεφαλής του κόμματος «Το Ποτάμι», αποφάσισε να συμμετάσχει στη δημιουργία του νέου κόμματος, μαζί με το ΠΑΣΟΚ, τη ΔΗΜΑΡ, το ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου και άλλες πολιτικές κινήσεις.

Είναι γεγονός, βέβαια, πως το υπερχρεωμένο ΠΑΣΟΚ δεν θα μπορούσε να αντέξει μόνο του και αυτή είναι η απάντηση σε όσους κατηγόρησαν την Γεννηματά ότι «έθαψε» το όνομα, τα σύμβολα και το ίδιο το κόμμα.

Ένα κόμμα, στην ηγεσία του οποίου, εξάλλου, είχε εκλεγεί προηγουμένως ο γιος του ιδρυτή του, με το σύνθημα «Γιώργο, άλλαξέ τα όλα»…

Στις 12 Νοεμβρίου του 2017, πραγματοποιήθηκε ο πρώτος γύρος των εκλογών για την ανάδειξη του επικεφαλής του νέου κόμματος, μεταξύ εννέα υποψηφίων. Στο δεύτερο γύρο πέρασαν η Φώφη Γεννηματά και ο Νίκος Ανδρουλάκης. Νικήτρια αναδείχθηκε η Γεννηματά, με 56,75% των ψήφων.

Στις 28 Νοεμβρίου του 2017, ανακοινώθηκε το όνομα του Κινήματος Αλλαγής, το οποίο, υπό την ηγεσία της Γεννηματά, με τα όποια σωστά και λάθη, επέστρεψε στην τρίτη θέση στα έδρανα της Βουλής.

Η «κόρη του Γεννηματά»

Γράφτηκαν πολλά σήμερα, ημέρα του αδόκητου και πρόωρου θανάτου της, για τη σχέση της με τον Γιώργο Γεννηματά, τον πατέρα που υπεραγαπούσε, τον μέντορα στην πολιτική.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι, ήδη από την πρώτη ημέρα που έγινε γνωστή η είδηση της νοσηλείας της, στις 12 Οκτωβρίου, που αναφέρθηκαν στην πορεία του Γεννηματά, στη συμβολή του στη δημιουργία του ΕΣΥ και στην παρακαταθήκη που τίμησε η κόρη του.

Ωστόσο, δεν είναι μυστικό πως οι περισσότεροι, ειδικά βέβαια από όταν κέρδισε ανώτερα αξιώματα στην πολιτική, με αποκορύφωμα την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και του ΚΙΝΑΛ, επί χρόνια την αποκαλούσαν «η κόρη του Γεννηματά». Και αυτό, όχι για λόγους… συγγένειας, αλλά για λόγους πολιτικής απαξίας.

«Αν δεν ήταν το όνομα, τι θα έκανε;», ήταν η διαχρονική φράση που ακουγόταν για την Φώφη Γεννηματά. Και το γνώριζε.

Ολόκληρη η διαδρομή της, ωστόσο, με τα λάθη και τις επιτυχίες της, τις καλές ή κακές επιλογές της, καθώς και η απήχηση που είχε στον κόσμο, με αποκορύφωμα την πανελλήνια συγκίνηση για την απώλειά της, που ξεπέρασε τον ανθρώπινο παράγοντα και αφορά ξεκάθαρα στην πολιτικό, έδειξαν πως δεν ήταν μόνο «η κόρη του Γεννηματά», αλλά πολλά περισσότερα.