Θέλετε να διαπραγματευτείτε τον μισθό σας ή να αναλάβετε νέο πόστο; Σκεφτείτε: «Τι θα έκανε ο Μακιαβέλλι;»

Όσοι αποσκοπούν σε υψηλότερες αμοιβές ή σε κάποια προαγωγή μπορεί να βγουν κερδισμένοι από τις συμβουλές καριέρας που θα βρουν σε μια πραγματεία 500 ετών που, συνήθως, διαβάζεται από τους πρωτοετείς φοιτητές.

Αυτό είναι  το επιχείρημα ενός νέου βιβλίου της Στέισι Βάνεκ Σμιθ, της οποίας το «Ο Μακιαβέλλι για γυναίκες» διδάσκει στους αναγνώστες πώς να αποκτήσουν και να διατηρήσουν την εξουσία τους σε μία χώρα που μόλις κατέκτησαν, ή όπως και στην περίπτωση αυτή, στον σύγχρονο χώρο εργασίας. Αναζητώντας νέες ιδέες για την αντιμετώπιση των μισθολογικών διαφορών μεταξύ των διαφόρων εθνικοτήτων και φύλων στον χώρο εργασίας, η κα Σμιθ ξαναδιάβασε το «Ο Ηγεμόνας» και είπε ότι οι συμβουλές του Νικολό Μακιαβέλλι – να παρατηρούμε πρώτα τι είναι αποτελεσματικό κι έπειτα να το πράττουμε – της «έλυσαν τα χέρια».

Ο Ιταλός διπλωμάτης, ο οποίος αποτελούσε ηγετική μορφή της πολιτικής σκηνής της Φλωρεντίας, τον 16ο αιώνα, μπορεί να αποτελέσει πηγή για τους επαγγελματίες, άνδρες και γυναίκες. Όπως αναφέρει και η κα Σμιθ, ο Μακιαβέλλι «Απέβαλε κάθε είδους συναισθηματισμό και ηθική από διάφορες καταστάσεις και τις εξέτασε σαν να έπαιζε σε σκακιέρα».

Δεν είναι εύκολο να εφαρμοστούν, όμως, πάντα, όλες οι κινήσεις του Μακιαβέλλι. (Η κα Σμιθ δεν συνιστά, όπως έκανε ο Μακιαβέλλι, να σκοτώσουμε την οικογένεια του εχθρού που μόλις κερδίσαμε, για να αποφύγουμε το ενδεχόμενο αντιποίνων.) Ωστόσο, πολλές από τις υπόλοιπες στρατηγικές που περιγράφονται στο «Ο Ηγεμόνας» μπορεί να φανούν χρήσιμες για όσους επιμένουν να αντιμετωπίζουν τις επίμονες προκλήσεις με συμβιβασμούς και ατελέσφορες λύσεις, συνεχίζει η ίδια.

Σε πρόσφατη συνέντευξή της, η κα Σμιθ εξήγησε τους τρόπους με τους οποίους οι εργαζόμενοι, σήμερα, μπορούν να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους τις διδαχές του Μακιαβέλλι.

Ακολουθούν επιμελημένα αποσπάσματα από τη συνέντευξη:

WSJ: Υπήρξε ποτέ κάποια στιγμή στην καριέρα σας που θα μπορούσατε να είχατε εφαρμόσει τις συμβουλές του Μακιαβέλλι;

Κα Σμιθ: Κάποια στιγμή ανακάλυψα ότι ένας συνάδελφος, που είχε λιγότερα χρόνια εμπειρίας από εμένα, αλλά βγάζαμε τον ίδιο όγκο εργασίας, κέρδιζε πολύ περισσότερα χρήματα – περίπου 20.000 δολάρια το χρόνο περισσότερα- από εμένα. Μπήκα στο γραφείο του εργοδότη μου, χωρίς να έχω σκεφτεί τι θα πω, και άρχισα να κλαίω. Ήταν ο χειρότερος τρόπος που θα μπορούσα να είχα προσεγγίσει το ζήτημα.

Είχα κάθε λόγο να κλάψω. Ωστόσο, εάν ήμουν περισσότερο Μακιαβελική, θα είχα σκεφτεί το εξής: «Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτές τις πληροφορίες;». Θα έμπαινα στο γραφείο του εργοδότη μου, έχοντας ήδη σκεφτεί τι θα πω, και θα έλεγα: «Γνωρίζω ότι ο συνάδελφός μου αμείβεται καλύτερα από εμένα. Θεωρώ ότι είναι προφανές το ότι θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούμε την αμοιβή μου, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη την εμπειρία μου.». Θα αντιμετώπιζα, δηλαδή, την κατάσταση αυτή περισσότερο ως ευκαιρία.

O Μακιαβέλλι θεωρείται ένας «άσπλαχνος» ηγεμόνας. Εσείς, όμως, απορρίπτετε αυτή τη διάσταση του χαρακτήρα και της φιλοσοφίας του.

Ο Μακιαβέλλι έχει, σίγουρα, συσχετιστεί με το κακό, αλλά, καθώς διάβαζα το «Ο Ηγεμόνας», αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι, τελικά, δεν ήταν καθόλου μοχθηρός. Ίσως τον χαρακτήριζα αδίστακτο. Είχε, απλώς, την τάση να αναλύει τα πάντα.

Υπάρχουν λάθος τρόποι εφαρμογής αυτών των αρχών;

Ναι. Το πιο δύσκολο πράγμα, κατά τη συγγραφή του εν λόγω βιβλίου, ήταν ότι μερικές από τις συμβουλές αυτές φαίνονται ξεπερασμένες. Μία συμβουλή [στο βιβλίο] είναι ότι, εάν είστε γυναίκα, πρέπει να χαμογελάτε, κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων για πιθανές θέσεις εργασίας, ώστε να υπάρχει καλύτερη ανταπόκριση. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει, αναγκαστικά, ότι πρέπει να χαμογελάτε, είναι, απλώς, μία σύσταση.

Πόσο σίγουρος πρέπει να φαίνεσαι όταν είσαι υποψήφιος για μία νέα θέση εργασίας;

H ουσία είναι ο τρόπος με τον οποίο δείχνετε το ότι είστε σίγουροι. Σκεφτείτε σε τι είστε καλός εσείς και τι χρειάζεται η εταιρεία. Υπάρχουν πολλοί που περιμένουν να σας πάρουν τη θέση; Οι δεξιότητές σας είναι πολύ σπάνιες; Αυτό που κάνουμε, συνήθως, είναι να μαζεύουμε πληροφορίες για τη θέση που μας ενδιαφέρει. Με το να παρουσιάζουμε, όμως, τις πληροφορίες αυτές στις συνεντεύξεις, φαινόμαστε περισσότερο «διαβασμένοι» παρά «δυναμικοί και σίγουροι».

Έρευνες δείχνουν ότι εάν εισάγετε νέα στοιχεία σε μία διαπραγμάτευση, αυξάνονται οι πιθανότητες η διαπραγμάτευση να είναι επιτυχής. «Επιθυμώ να κερδίζω 75.000 δολάρια, θέλω, όμως, αυτό το πόστο εργασίας. Θα ήθελα πολύ να δουλέψω για αυτό το project. Θα μου άρεσε πολύ να πάρω άδεια τον Αύγουστο. Θα προτιμούσα να δουλεύω από το σπίτι τις Παρασκευές». Μία τέτοια προσέγγιση αφαιρεί κάθε είδους συναισθηματισμό από τις διαπραγματεύσεις, κάνοντάς τες πολύ πιο «μακιαβελικές», ξεκάθαρες και καθημερινές.

Το βιβλίο εστιάζει στις γυναίκες, μπορούν, όμως, και οι άνδρες να χρησιμοποιήσουν αυτές τις συμβουλές;

Ο χώρος εργασίας δεν είναι εύκολος για κανέναν. Ακόμα κι αν είστε το πιο προνομιούχο άτομο, ο χώρος εργασίας θα είναι και για εσάς ανταγωνιστικός. Πολλοί άνδρες, με τους οποίους έχω μιλήσει, έχουν τεράστιο άγχος για τον τρόπο που διαπραγματεύονται. Αυτό, όμως, ισχύει για οποιονδήποτε δυσκολεύεται να ζητήσει περισσότερα για τον ίδιο.

Ποιο είναι το πιο σημαντικό μήνυμα που δίνει το βιβλίο σε όσους αναζητούν εργασία, σήμερα;

Στα 15 χρόνια εργασίας μου στον τομέα της οικονομίας, δεν νομίζω ότι έχει υπάρξει ξανά εποχή όπου οι εργαζόμενοι είχαν τόση ισχύ όση έχουν σήμερα. Οι εταιρείες, σήμερα, θέλουν να κρατήσουν με κάθε τρόπο τους εργαζομένους τους ή ακόμη και να πάρουν υπαλλήλους από άλλες εταιρείες. Αυτή, λοιπόν, είναι η κατάλληλη στιγμή για τους υπαλλήλους να ζητήσουν οτιδήποτε μπορεί να τους κάνει χαρούμενους, πέραν από τις απολαβές τους και το πόστο τους.

Ένα από τα πράγματα που κρατούν τόσες πολλές γυναίκες στο περιθώριο είναι ότι δεν μπορούν να εξισορροπήσουν την εργασία με τη φροντίδα των παιδιών. Σήμερα, που η εξ αποστάσεως εργασία θεωρείται, πλέον, κάτι το φυσιολογικό, είναι η κατάλληλη στιγμή για τους εργαζομένους να ζητήσουν ό,τι θα τους βοηθήσει να εργάζονται καλύτερα και ευκολότερα.

Τι θα έκανε, σήμερα, ο Μακιαβέλλι;

Τότε, ήταν, ουσιαστικά, ο υπουργός Εξωτερικών για τη Φλωρεντία, αλλά νομίζω ότι, σήμερα, οι εταιρείες έχουν περισσότερη δύναμη από τις κυβερνήσεις. Θα ήταν επικεφαλής στρατηγικής της Google. Θα εργαζόταν για τα μαζικά δεδομένα (big data).